Brief aan de staatssecretaris

In Nederland hebben duizenden mensen genetische- of erfelijke borstkanker. Het wordt veroorzaakt door een gen die in een menselijk lichaam een mutatie heeft ondergaan; de aanduiding voor die genmutatie is BRCA (van ‘BReast CAncer’). Vrouwen die draagster zijn van deze mutatie lopen grote kans op jonge leeftijd borstkanker en later ook eierstokkanker te krijgen. Mannen kunnen ook drager zijn en ook zij kunnen in hun leven borstkanker ontwikkelen.

Dragers van erfelijke borstkanker kunnen via embryoselectie voorkomen dat zij kinderen krijgen met dezelfde erfelijke belasting. Dat is momenteel in Nederland slechts een theorische mogelijkheid want voormalig CDA-staatssecretaris Ross-van Dorp van Volksgezondheid heeft de behandeling tijdens de vorige kabinetsperiode verboden. Voor veel dragers van de BRCA-genmutatie is dit onverteerbaar.

Embryoselectie is een toepassing die behoort tot de Pre-implantatie Genetische Diagnostiek (PGD). Deze diagnostiek vindt zijn ontstaan in twee vakgebieden: de voortplantingsgeneeskunde en de moleculaire genetica. Bij PGD wordt een biopt genomen van een IVF-embryo om zo een onderscheid te kunnen maken tussen een embryo met een specifieke erfelijke aandoening en een gezonde embryo. Een groot voordeel van deze nieuwe vorm van diagnostiek is dat een eventuele abortus provocatus van de zwangerschap kan worden voorkomen; een aangedaan embryo wordt immers niet geïmplanteerd. Er zijn echter ook twijfels over PGD: is het ethisch te verantwoorden, zijn er risico’s aan de diagnostiek verbonden die de kosten mogelijk groter maken dan de baten, etc.?

Twee jaar geleden is -middels genetisch onderzoek- aangetoond dat er sprake is van een BRCA-genmutatie in mijn familie. Na een predictieve test (een test die van toepassing is als je zelf nog geen kanker hebt gehad maar wel wilt weten of je een voorbeschiktheid of verhoogd risico hebt op het ontwikkelen ervan) is gebleken dat ik zelf geen draagster ben; dat is helaas niet het geval voor andere leden van mijn familie. In een recente Netwerk-uitzending over het onderwerp, kwam een jonge vrouw aan het woord die een kinderwens heeft maar die ook weet dat zij draagster is. Haar moeder en grootmoeder zijn op jonge leeftijd aan borstkanker overleden. Alhoewel zij preventief haar borsten heeft laten amputeren, spreekt zij over een ‘bom’ in haar lichaam.

Binnenkort moet Jet Bussemaker (PvdA), staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van het vierde kabinet Balkenende een beslissing nemen over de toepassing van embryoselectie. PvdA denkt anders over deze medisch-ethische kwestie dan ChristenUnie en CDA dus het zal geen eenvoudig beslissingsproces zijn. Het is voor mij echter moeilijk voor te stellen dat politieke partijen die een minister van Jeugd en Gezin hebben voorgebracht (ChristenUnie) en het gezin als hoeksteen van de samenleving zien (CDA), geen keuzemogelijkheid zouden geven aan toekomstige ouders met een dergelijke erfelijkheidsproblematiek…

Persoonlijk wil ik dan ook pleiten voor het toestaan van embryoselectie voor deze groep in Nederland en ik wens de staatssecretaris veel politieke overtuigingskracht en wijsheid toe. Wordt vervolgd.