Steenbergen aan de Maas

De 87-jarige Willi Schludecker, voormalig piloot van de Luftwaffe bood onlangs tijdens de herdenking van het bombardement op de Engelse stad Bath zijn excuses aan. Hij zei dat hij zich destijds niet realiseerde hoeveel schade hij had aangericht... Na van mijn verbazing te zijn bekomen, gingen mijn gedachten uit naar het bombardement op Rotterdam dat op 14 mei 1940 plaatsvond. Nadat de bommenregen van de Duitse bommenwerpers was neergedaald, was er nog maar weinig over van de dynamische, internationaal georiënteerde stad van toen.

Zal er zich ooit een voormalig Duitse piloot bij de poort van Steenbergen aan de Maas melden met excuses? De Nederlands-Duitse relatie is altijd onderwerp van veel gepraat en geschrijf geweest. Zouden die excuses door de stad worden geaccepteerd? Bij het bombardement op Rotterdam raakte niet alleen het hart van de stad zwaar gewond, er kwamen ook bijna 900 mensen om en ongeveer 80.000 Rotterdammers werden dakloos.

Na de oorlog begon de wederopbouw volgens het ‘Basisplan voor de Wederopbouw van Rotterdam’. In een drang naar vernieuwing en modernisering worden veel beschadigde gebouwen niet hersteld maar gesloopt en in de 50’er jaren van de vorige eeuw is de Rotterdamse wederopbouw in volle gang.

In de tijd dat er een beslissing moest worden genomen over de vestigingsplaats van het nieuw te bouwen ‘Nederlands Architectuur Instituut’ (NaI) was ik woonachtig in Amsterdam en werkzaam bij een rechtenbureau voor kunstenaars. Toen de keuze eenmaal was gemaakt voor Rotterdam, was er veel commotie op kantoor en in het Amsterdamse. Dat kon toch niet?! Maar als ik eerlijk ben, hoort het instituut ècht in de stad aan de Maas... Qua architectuur timmert Rotterdam internationaal (het) hard(st) aan de weg. Bovendien heeft Rotterdam een van de internationaal belangrijkste architecten voortgebracht: Rem Koolhaas met zijn OMA (Office for Metropolitan Architecture). Koolhaas is een van de twee Hollanders op de TIME-lijst van invloedrijkste wereldburgers.

‘Steenbergen aan de Maas’ was de naam die Rotterdammers gaven aan hun plat gebombardeerde stad. Rotterdammers hebben de gewoonte alles van een bijnaam te voorzien. Een beetje surfen op het web toont aan dat er meer dan 200 alternatieve namen voor moderne gebouwen in Rotterdam circuleren! Bijgaand een kleine fotografische greep uit een berg bijzondere stenen:

• Het Blaakse Bos (Kubuswoningen van Piet Blom)
• De Putdeksel of De Transparante Pannekoek (Station Blaak van Harry Reijnders)
• Het Potlood (Blaaktoren, ook van Piet Blom)
• De Zwaan, de Harp, de Wipkip (Erasmusbrug van Ben van Berkel)

Elke keer wanneer ik via de Brienenoordbrug de Nederlandse randstad binnenrijd, ben ik weer onder de indruk van de prachtige Rotterdamse skyline. Die is on-Nederlands! Op 4 mei ga ik naar Rotterdam om met vrienden de aankomst van het nieuwste cruiseschip van de Cunard Line te zien, de ‘Queen Victoria’. Ik zal tijdens dat bezoek ook zeker stilstaan bij de oorlogsgeschiedenis van deze bijzondere stad.