Translate

woensdag 10 september 2008

Meet the ancestor!

Momenteel ben ik een zeer interessant boek aan het lezen: 'De Zee - Een fascinerende ontdekkingsreis door verleden, heden en toekomst van onze planeet' van de Duitse schrijver Frank Schätzing. Het is een dikke pil die gaat over het ontstaan van het leven op aarde en de rol die de zeeën en zijn bewoners daarbij hebben gespeeld en nog spelen. Schätzing studeerde communicatiewetenschappen en richtte zijn eigen reclamebureau op.
En communiceren kan hij! Hij schrijft bijzonder beeldend en weet zo de lezer mee te voeren op zijn ontdekkingstocht: als hij de zeestromingen over de wereld uitlegt, nodigt hij ons uit een onderzeeboot binnen te stappen. Hij hijst ons in een duikerspak om af te dalen naar de diepzee. Hij introduceert 'Miss Evolutie', maakt complexe zaken inzichtelijk door wereldlijke, hedendaagse vergelijkingen te trekken, gebruikt muziek- en filmfragmenten, doorspekt zijn betoog met veel humor. Hij schetst boeiende 'what ifs', legt de betekenis van de maan voor de aarde uit en verklaart op aannemelijke wijze natuurrampen die zich vroeger maar ook in onze tijd hebben voorgedaan. Ik lees dagelijks -weliswaar geconcentreerd- met plezier een flink aantal bladzijden.

Nu hebben wereldzeeën en oceanen mij altijd gefascineerd dus ik behoor voor dit boek sowieso tot de doelgroep; ik heb die fascinatie al een aantal keren beschreven in eerdere blogs. Er valt elke dag wel weer iets te leren en dat maakt dit boek ook zo leuk: er staat veel in dat nieuw voor mij is, het boek bevat ontelbare interessante details en verschaft daarmee veel stof tot nadenken alsmede prikkelende gespreksstof.
Zo weet ik nu bijvoorbeeld de naam van de voorouder van ons, Homo sapiens sapiens: Haikouella. En ik kreeg er tevens een beeld bij: een onooglijk worstachtig diertje dat is gevonden in Chengjiang, China. Haikouella stamt uit het boven-Cambrium van circa 500 miljoen jaar geleden en is het oudste fossiel met segmenten die op spieren lijken, met de vroegste vorm van een wervelkolom, met een aorta en met hersenen die opmerkelijk groot zijn voor de omvang van de worm. Mijn eigen voorouder... en ik lijk er nog op ook! Ik pinkte een traantje weg.


Schätzing houdt tevens een vurig pleidooi voor een beter begrip van de oudste overleveraar in de wereldzeeën: de haai. Haaien verschenen ongeveer 360 miljoen jaar geleden (in het Devoon). In al die eeuwen schijnt de fysionomie van de haai nauwelijks te zijn veranderd. Miss Evolutie deed het kennelijk goed met deze competente jager als schepping!
De haai boezemt veel mensen angst in. Ook ik voel een mengeling van angst en diep respect voor het machtige dier. Zo was ik in februari 2008 in Australië aan het surfen met mijn maatje Julie die in Sydney woont. Elke Australiër heeft tenminste twee surfboards, zoals wij Hollanders doorgaans meer dan één fiets hebben. Dus zij ook en ik mocht als eerste kiezen. "Doe mij die grote gele maar." (Goed te zien vanaf het strand...) Wij waren op Wanda Beach, een van de vele, prachtige stranden rondom Sydney. Er was een klein stuk zee waar tussen de vlaggen vanaf het strand en op het water werd gepatrouilleerd maar daar was iedereen. Wij besloten dus als twee stoere meiden naast de vlaggen te gaan surfen; zo zouden we meer ruimte voor onszelf hebben en geen 'last' van zwemmers. Op een zeker moment zag ik vanuit mijn ooghoek een grote schaduw onder water. Een schaduw, meer was het niet. Ik leunde even op mijn surfplank, ondertussen spiedend naar Julie om te zien of zij bepaald gedrag vertoonde. Ik zei even niets. Ook zij dobberde, hangend aan een zijde van het surfboard, een beetje rond. Surfen is best inspannend dus dat is niet zo gek. Er gebeurde niets. Na een paar minuten pakte ik de draad van het surfen dan ook maar weer op maar heel ontspannen was ik daarna niet meer. Niet lang daarna besloten we gezamenlijk het water te verlaten. Eenmaal op het strand, vroeg ik Julie of zij de schaduw had gezien. “Yeah, a big one.” Ze had precies hetzelfde gedaan als ik: naar mij spieden en haar mond houden.

Maar hoe terecht is die angst? Voor de duidelijkheid: elk jaar sterven wereldwijd tien mensen door haaien maar 200 miljoen haaien door mensen... We eten -bewust of nietsvermoedend- ook vaker haai dan wij denken: in de haaienvinnensoep (Chinezen), vermomd als zeepaling in gelei (Fransen en Belgen), als Schillerlokken (Duitsers), als zwaardvissteak (Japanners). Voor deze recepten wordt 'doornhaai' gebruikt als vis. Dit type haai komt voor in de Grote en de Atlantische Oceaan maar zwemt ook in de Noordzee rond.
Zelf heb ik lang, lang geleden eens haaievinnensoep besteld bij de Chinees maar sinds ik weet -en dat is ook al heel lang- hoe de vinnen van de levende haai worden afgesneden, de haai wordt teruggeworpen in zee en daarmee wreed aan zijn einde komt (langzame verdrinking), doe ik dat NOOIT meer. Stop 'shark finning', het is barbaars! Free Smiley Face Courtesy of www.FreeSmileys.org
Ik heb nog 100 bladzijden te gaan in het boek; ik ga er lekker lang over doen.