Shaken, not stirred

Begin van deze week las mijn liefje voor uit een krantenartikel dat ging over Mark Rutte’s reactie op een beslissing van het College van de Rechten van de Mens. Ik wist niet eens dat Nederland zo’n instituut heeft?! Niet dat ik het belang van mensenrechten onderschat; in tegendeel. 

De kwestie betreft een sollicitant die niet welkom was bij busbedrijf Qbuzz omdat hij om geloofsredenen geen handen schudt met vrouwen. Hij diende daarop een aanklacht in. Het niet schudden van de hand van een vrouw is voor moslims een uiting van hun godsdienst. Uitingen van godsdienst worden in beginsel door de gelijke behandelingswetgeving beschermd. Het bedrijf werd recent door het college berispt, de klagende sollicitant werd in het gelijk gesteld.

Rutte vond dat een onbegrijpelijke beslissing. Zijn reactie was dat je Nederland maar moet verlaten als je het er niet naar je zin hebt. Dat vond ík nu weer een overtrokken reactie van de premier maar ik realiseer mij dat het verkiezingstijd is. De pet van populist past (bijna) iedereen! 

“Verkiezing wordt verzieking”, aldus de Belgische cultuurhistoricus David van Reybrouck in zijn boek 'Tegen Verkiezingen' (2016) dat ik momenteel met veel interesse lees. We hebben de democratie gereduceerd tot representatieve democratie en die vervolgens tot verkiezingen waardoor een waardevol stelsel diep in de problemen is geraakt. Hoe moet het Democratisch Vermoeidheidssyndroom van nu worden bestreden? Hij pleit voor het inloten van politici. Ook is hij voorstander van het instellen van burgerfora die dan specifieke maatschappelijke problemen aanpakken. En rotatie is nodig. 

Ik zocht nog even op hoe het op het punt van handen schudden zit in islam. De profeet zou het als volgt hebben gezegd: “It is better for you to be stabbed in the head with an iron needle than to touch the hand of a woman who is not permissible to you.”

Dat vind ik dan weer onbegrijpelijk. “Grab them by the pussy” is toch veel kwalijker?

Een dergelijk voorval maakte ik persoonlijk mee in de beginjaren '90 toen ik in Amsterdam als gedetacheerde headhunter meehielp aan het van de grond opbouwen van een nieuw internetbedrijf. De Amerikaanse CEO en ik begonnen aan een alleszins uitdagende klus. Op een dag werd ik gebeld door een sollicitant die ik later op die dag zou ontmoeten. Hij zei dat hij bij onze naderende ontmoeting geen pijnlijke situatie wilde doen ontstaan maar hij kon mijn hand niet schudden, om geloofsredenen.

Ik dankte hem voor zijn telefoontje. Hij had op dat moment al mijn aandacht en die behield hij tot en met het sollicitatiegesprek. Een keurige jongeman wandelde binnen. Hij kwam als asielzoeker naar Nederland, sprak de taal inmiddels perfect, studeerde in rap tempo af als elektrotechnisch ingenieur aan de Universiteit van Eindhoven. Op papier voldeed hij aan alle eisen van de baan.

Het piepjonge internetbedrijf waarvoor ik werkte had op dat moment een kleine, hippe populatie in dienst van jonge mensen. Personeelsleden van de technische helpdesk en van de klantenservice hadden zeer diverse achtergronden. Het was een bont gezelschap, letterlijk en figuurlijk. Gezien het eigentijdse karakter van het bedrijf ging het er vrij aan toe.

Aan het einde van het sollicitatiegesprek legde ik mijn dilemma open en eerlijk aan de kandidaat voor: hij kwalificeerde voor de baan maar die weigering om de hand van een vrouw te schudden vond ik iets waarvoor in dit bedrijf geen plaats was. Er was duidelijk sprake van botsende vrijheden. Vrouwen in Nederland moeten vrij zijn van discriminatie, hij is vrij om zijn keuzes te maken.

Ik was van mening dat ik hem de baan niet kon geven. Hij zou zijn technische werk kunnen doen zonder handen te schudden maar ik vreesde dat zijn standpunt tot confrontatie en gedoe in de eigen organisatie zou leiden. Het was met pijn in mijn hart dat ik het besloot; hij was immers een aardige jongeman, geschikt voor de baan.

Ik was mij op dat moment zeer bewust van het feit dat hij mij voor discriminatie had kunnen aanklagen. Busbedrijf Qbuzz kon niet aantonen dat het geven van handen een wezenlijk onderdeel van de functie van buschauffeur was. Het bedrijf kon evenmin aantonen dat er onaangename, beledigende en/of onveilige situaties zouden ontstaan doordat de man vrouwen de hand niet schudt. 

Het opmerkelijke was, dat ‘mijn’ kandidaat begrip toonde voor mijn beslissing. Nu zou die sollicitatie anders zijn verlopen. Ik zou hem bijvoorbeeld mijn dilemma niet mededelen. Mijn besluit zou echter hetzelfde zijn. Pure discriminatie, ik besef het. De afloop was spijtig maar ik kijk niet met spijt terug op de gang van zaken. We leven in 2017, de Dark Ages lieten wij ver achter ons. Wel denk ik af en toe aan die jongeman. Hoe is het hem in het leven vergaan? Waar is hij nu? Weg uit Nederland?