A ship of fools

Het is tijd om de blik weer eens op het eigen continent te richten. Er is namelijk een kwestie dicht bij huis die mijn volledige aandacht vraagt. De beslissingen over Brexit gaan namelijk een beslissende fase in. Niet dat de situatie mij persoonlijk zal raken maar het Vaderland zal eronder kunnen gaan lijden en onze aardige Engelse buurvrouw gaat het wellicht lastiger krijgen als gepensioneerde in Spanje.

In een artikel in The Guardian noemde journaliste Polly Toynbee (geen verzinsel) de Brexit-havikken in de conservatieve partij ‘a ship of fools running and ruining the country’. Mooi gezegd. Het is niet per se een creatieve metafoor maar die is wel to the point!

Illustratie: Peter Schrank

Even de feiten op een rijtje. Afgelopen week openbaarde Britse premier Theresa May haar deal met de Europese onderhandelaars over het verlaten van de Unie. Niet lang daarna brak de pl**ris uit in haar land. Weinigen weten hoe Brexit er precies gaat uitzien, al is het uitgeschreven in een 500-pagina’s tellend plan.

De pro-Brexiteers in de conservatieve partij willen een harde Brexit waarbij alle banden met de Europese Unie worden verbroken. Het Verenigd Koninkrijk moet, wat hen betreft, weer volledig op eigen benen staan en eigen wetten volgen, vooral op het gebied van handel en migratie. Gematigde conservatieve politici staan een zachtere Brexit voor. Zij willen de banden met de EU wel doorsnijden maar niet te radicaal. Ze zijn namelijk van mening dat dit slecht uitpakt voor de Britse economie en de politieke stabiliteit van het land.

De deal die May sloot en die vorige week zoveel ophef veroorzaakte, valt in de categorie zachte Brexit. Het Verenigd Koninkrijk blijft volgens dit plan voor onbepaalde tijd in de douane-Unie. Dit is besloten om een harde grens tussen de Ierse Republiek (EU-lidstaat) en Noord-Ierland (behorend tot het VK) te voorkomen. Zo’n harde grens zou het Goede Vrijdag-akkoord (1998) op losse schroeven kunnen zetten. Dat vredesakkoord tussen katholieken en protestanten kostte heel veel bloed, zweet en nog meer tranen.

De Brexit-havikken voelen zich door de huidige deal van May verraden. Zij hadden het vredesakkoord waaraan een bloedige geschiedenis voorafgaat, zonder blikken of blozen willen offeren op het altaar van de Brexit. Onbegrijpelijk!

Vorige week woensdag leek het kabinet mee te gaan met May’s deal… om de volgende dag te moeten toezien hoe twee ministers en twee staatssecretarissen ontslag namen, uit protest. (De beide hoofdonderhandelaren aan Britse zijde, Davis en Raab, stapten tevens op als daad van protest.) Diezelfde dag sprak May in het Lagerhuis over haar deal. Ik zag de beelden op tv met kromme tenen aan: ze werd ronduit uitgelachen. Een van de grootste tegenstanders van May, de oerconservatief Jacob Rees-Mogg, startte nog diezelfde dag een motie van wantrouwen tegen haar. Ook populist Boris Johnson riep eerder op tot muiterij in de partij (maar nu hoor je hem niet?!). Enkele officieren aan boord van het huidige Brittania lijken op ramkoers te liggen. Loopt het schip op de klippen of gaat alleen de kapitein roemloos ten onder? 

Over de deal van May moet in het House of Commons (vergelijkbaar met onze Tweede Kamer) nog formeel worden gestemd. Als haar deal geen meerderheid krijgt -hetgeen wordt verwacht-, zijn er twee mogelijkheden:

1. een no-deal Brexit waarbij het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie zonder enige afspraak verlaat;
2. een tweede referendum waarbij Britten opnieuw naar de stembus mogen om zich uit te spreken over Brexit.

Scenario 1 zal zonder twijfel tot ongekende chaos in het land leiden. In geval van scenario 2 kan het Britse volk ervoor kiezen een einde te maken aan de hele scheidingsprocedure. May is geen voorstander van een tweede referendum. Zij vindt dat het volk reeds heeft gesproken met de 51% pro-Brexit referendumuitslag. De grote vraag van mij en elk ander, weldenkend mens is of dat destijds op basis van feiten gebeurde. Ook daar is het laatste nog niet over geschreven. Er zouden vergaande banden zijn (inclusief donaties) tussen Amerikaanse extreem-rechtse groeperingen die Trump aan de macht hielpen en de Britse partij Leave.EU.

De verwachting is dat May het tweede scenario politiek niet zal overleven. Niemand weet op dit moment hoe dit gaat uitpakken. Wat wel vaststaat, is dat voor 25 november een speciale top van de 27 leden van de Europese Unie in de agenda staat. Zij zouden dan moeten stemmen over de deal die thans op tafel ligt. Met al het gedoe aan Britse zijde is het de vraag of dat zin heeft. Britannia rules the waves... Tja. Een politiek en bestuurlijk drama speelt zich af in deze trotse natie.

Alle beeldspraak kan overboord. Mijn liefje en ik stappen binnenkort echt aan boord van een cruiseschip van bescheiden omvang. Als je vier rondjes over het dekt maakt, heb je ruim 1.5 kilometer gelopen. Dat is goed voor de stappenteller. Het is kapitein Smit die ons in Buenos Aires opwacht. Hij werkt reeds 23 jaar bij dezelfde maatschappij en is daar sinds zes jaar kapitein. We zijn in goede handen met hem aan het roer. 

Smit werd geboren op Terschelling en volgde daar een opleiding aan het nautische instituut Willem Barentsz. (Deze Hollandse zeevaarder ontdekte Spitsbergen aan de Noordpool. Smit neemt ons de andere kant op.) Onze grote roerganger houdt van vissen, tuinieren en langs het strand wandelen. Op de vraag wat zijn mooiste plek op aarde is, antwoordde deze nuchtere Hollander: ‘home’. Voor mij is reizen verslavend, voor hem is het een baan. Daarover hoop ik hem nog wel te kunnen aanspreken.  Halverwege onze reis stapt hij af en gaat met verlof, om de feestdagen thuis met vrouw en zonen te kunnen doorbrengen. Het roer wordt dan overgenomen door een Engelsman. 

Ik sluit niet uit dan zich aan boord van ons schip wellicht ook een fool of twee ophoudt. Naar verluidt, komt een groot aantal passagiers uit de Verenigde Staten. Ik houd dan ook rekening met enkele Trumpianen maar dat zal de pret niet drukken. Mijn liefje bekeek afgelopen weekend enkele YouTube-filmpjes over het leven aan boord van ‘ons’ schip. Er zit veel muziek in! Er zijn onder andere gesigneerde gitaren te bezichtigen van Queen en Rolling Stones en er staat een immens groot barok orgel dat in Amsterdam werd vervaardigd. Dagelijks wordt in diverse lounges live klassieke, blues- en jazz-muziek gespeeld.

Voorts kunnen we tennissen in de openlucht en zwemmen in een buitenbad en overdekt. Er worden kookdemonstraties, digitale workshops en natuur- en cultuurlezingen (partnership met BBC Earth) georganiseerd. Wij kunnen pitsstops  maken in een wijnbar, whiskeybar en cocktailbar. Uit de spa hoorde ik Balinese klanken, in de bediening ontwaarden we Aziatische koppies. De bibliotheek staat bomvol boeken en er is een casino. De on board-app toont je alles dat overdag en 's avonds gebeurt. Dat alles werkte sfeerverhogend in huize Barefoot ondanks het herfstachtige weer. En dan moet het avontuur nog beginnen! Voorpret is dubbele pret.