Op zoek naar herfstkleuren

Toen mijn liefje en ik na onze rondreis door Andalusië naar huis terugreden, kwamen we langs een traject met fantastische herfstkleuren. We reden over een snelweg dus er was geen gelegenheid om te stoppen maar dat kleurenpallet zit nog steeds op mijn netvlies. We reden hoger dan de boomtoppen dus ik kon er goed overheen kijken. Diverse tinten oranje en geel met een toefje rood, omgeven door veel groen. Prachtig! Ik vroeg de bijrijdster een foto vanuit de rijdende auto te nemen en dat deed ze braaf maar toen ik het resultaat thuis bekeek, was dat niet het bewaren waard. Sindsdien heb ik onbedwingbare zin om herfstkleuren in Spanje te fotograferen. De foto hiernaast is van De Nederlandse natuurfotograaf Louis Fraanje (1949), Veluwenaar in hart en nieren, die met zijn camera dagelijks door deze beboste streek trekt. De bofkont. Iets dergelijks zou ik zó graag hier willen zien! 

Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan want de Costa Blanca is vooral bekend van de witte kustlijn en de fraaie stranden. Niet van uitgestrekte bossen die in de herfst verkleuren. In dit deel van Spanje zie je voorts vooral velden met citrus- en olijfbomen (‘de knotwilgen van het zuiden’). Bovendien staan in de meeste bossen steeneiken, ceders en pijnbomen in plaats van loofbomen, zoals bijvoorbeeld berken, beuken, elzen en esdoorns. Al die inheemse boomsoorten zijn prachtig en in sommige gevallen uiterst lucratief maar ze verkleuren niet of nauwelijks.

De vruchten aan onze eigen kleine olijfboom op het terras verkleuren momenteel wel; van groen naar aubergine. Je kunt ze echter niet rechtstreeks van de boom eten. In een interessant artikel in Las Provincias over de duurzame productie van ‘vloeibaar goud’ (olfijolie), las ik dat Spanje zich in enkele decennia ontwikkelde tot de nummer 1 van de wereld qua olijfolie. Spanje is de absolute wereldleider qua export, met een jaargemiddelde van 1.017.000 ton olijfolie in de afgelopen vijf jaar. Daarmee laat het nummer 2, Italië, lichtjaren achter zich. Aan het woord kwamen leden van twee ecologische olijfolie producerende families uit Jaén. Uit die Andalusische streek komt momenteel 's werelds beste biologische olijfolie vandaan, Rincón de la Subbética Altitude. En onlangs werd ook een bepaalde geitenkaas (Olavidia) uit Jaén tot beste van de wereld verkozen.

Alhoewel daar al eeuwenlang olijfolie wordt vervaardigd, vinden er voortdurend vernieuwingen in het proces plaats. Zo mengt men stukjes olijfpit, schil, vegetatiewater en stro opdat het gaat fermenteren en een organische meststof wordt die langzaam vrijkomt. Dat is niet alleen ecologisch verantwoord, men bespaart ook nog eens veel geld. Daar houdt de vindingrijkheid niet op. Op sommige boomgaarden gebruikt men geen enkele vorm van elektriciteit of diesel omdat de olijfpitten tevens worden gebruikt als brandstof. Een van de geïnterviewden die organische olijfolie produceert, vond het belangrijk te zeggen dat zijn familie aan het land teruggeeft wat het land hen schenkt. 

De bladeren aan de bomen (quercussoort) in onze eigen woonwijk worden iets lichter groen, krijgen daarna bruine randjes en vallen tenslotte af. Daaraan valt dus geen eer te behalen. Het andere euvel -als ik het zo mag noemen- is dat we weliswaar in de meteorologische herfst belandden maar hier nog bijna dagelijks van een strakblauwe lucht en zonnewarmte genieten. De herfstverschijnselen deden hier nog niet echt hun intrede.

In de provincie Alicante zijn gebieden als de Veluwe en bossen nauwelijks aanwezig al zijn er in deze context wel fotogenieke plekken in de buurt van Alcoy, bijvoorbeeld in het natuurpark El Carrascal de la Fuente Roja. Dat ligt op circa twee uur rijden van ons huis. Daarom besloot ik voor herfstkleuren eerst maar eens te zoeken naar een dichterbij gelegen locatie in buurprovincie Murcia. In La Verdad kwam ik een aardig artikel tegen van een bewoner van het dorp El Berro, gelegen op 610 meter hoogte in het hart van natuurpark Sierra Espuña. Hij beschreef de kleuren die in deze tijd van het jaar zijn woonomgeving verfraaien. Je zou er onder andere de Montpellier-esdoorn en de zwarte populier vinden wier bladeren in deze tijd van het jaar verkleuren. Het was een recent artikel (oktober 2021) dat hij schreef naar aanleiding van het herdenkingsprogramma voor het 130-jarig jubileum van de herbebossing van deze Sierra, door bosbouwingenieur Ricardo Codorniú (1846, Cartagena).

Aan het einde van de 19de eeuw herbeboste deze pionier er in twaalf jaar tijd 5.000 hectare natuur. Hij was een naturalist avant-la-lettre en wordt ook wel de ‘Apostel van de Bomen’ genoemd. Aleppo-pijnbomen vormen sindsdien de basis van dit natuurpark op 260-700 meter hoogte, tussen 700 en 1.300 meter hoogte vind je Aleppodennen met andere soorten pijnbomen (onder andere de Europese zwarte eik) en verder naar de top weer andere inheemse boomsoorten. Over het algemeen soorten die het hele jaar groen blijven. Dat gaf te denken… Wij bezochten dit natuurpark in voorgaande jaren maar altijd in andere seizoenen. We waagden het erop een kleurenpracht rondom El Berro te gaan zien. Mijn liefje stippelde een nieuwe route uit en ik kroop enthousiast achter het stuur.

Zoals zo vaak liep het niet helemaal zoals gepland. Je kunt plannen tot je 100 kilo weegt maar vaak word je door de werkelijkheid ingehaald. We bestegen de Sierra maar werden op een bepaald punt tegengehouden door rood lint en pylonen op de weg. Tot daar en niet verder! Maar we zijn niet voor één gat te vangen: dan maar om de berg heen en via de andere kant proberen naar onze bestemming te komen. Het was niet al te druk op die smalle weg en de zon scheen. We daalden eerst af en stegen daarna weer. Wederom werden we staande gehouden, nu door een aardige jongeman in een lichtgevend pak. We mochten de weg niet vervolgen want men legde een nieuw wegdek naar El Berro. Hebben wij weer! De kwaliteit van de toegangsweg liet inderdaad te wensen over dus het verbaast ons niets maar teleurstellend was het wel. We dropen af. Tot dan toe had ik een piepklein beetje geel en bruin gefotografeerd dus daarmee kon ik niet thuiskomen... Die teleurstelling hadden we weg kunnen eten, ware het niet dat het maandag was en dan zijn alle restaurants in Murcia gesloten. 

Het is niet zo dat we die dag geen fraaie vergezichten en helemaal geen verkleuringen zagen. Dat kleine sukses was te danken aan de uitlopende fruitbomen (waarschijnlijk kers). Daar moest ik het mee doen; de volgende keer beter. Dan zal de bomenexcursie ons hoogstwaarschijnlijk naar Alcoy voeren.