Kilte

Buurmeisje-viervoeter Chilli is niet de enige die momenteel behoefte heeft aan een extra dekentje. Brrrrr! Op Ibiza en op niet al te grote hoogte in het binnenland van het vasteland ligt de sneeuw hoog opgetast. De laagste temperaturen werden bereikt in de Pyreneeën, voor Alicante gold code oranje. Het is hier ongekend koud. De zon schijnt weliswaar regelmatig maar zodra de wind uit het westen of oosten opsteekt of uit het koude noorden komt overwaaien, wordt het ronduit onaangenaam. We zitten dan nog wel beschermd voor het huis (zuidkant) maar als de zon achter wolken verdwijnt, snellen we naar binnen. Mijn liefje haalde zelfs haar lammy coat uit de mottenballen!

We kunnen niet meer met kou omgaan, onze lichamen zijn lage temperaturen niet meer gewend. Wij verlieten het Vaderland lang geleden en woonden vanaf dat moment in zonniger oorden. De eerste verhuizing was vanwege werk, de tweede en daaropvolgende keren was het een vrije keus die nergens mee samenhing. Ja, pensionistas worden. Of beter gezegd: we werden ‘jubiladas’ (of ‘jubilados’ voor mannen). Het moment van niet-werken brak -voor beiden- aan voordat we de gepensioneerde leeftijd bereikten. Een van ons is inmiddels officieel ‘pensionista’.

We reden laatst langs een terrein waar hout voor de open haard of houtkachel wordt verkocht. Er stond daar een lange rij Spaanse auto´s te wachten op een nieuwe voorraad. Spaanse buren in de straat zegden hun aardgasaansluiting op en schakelden over op stookhout. Mijn liefje reed laatst naar huis toen ze een open kofferbak zag naast recent gesnoeide bomen in de woonwijk. Iemand stond daar stammen en takken in te laden voor de eigen haard, voordat de plantsoenendienst dat materiaal kon weghalen. Proletarisch fikkie stoken. Er wordt op meer dan een plek in de wijk op hout gestookt. Op de geur afgaand, is niet al het hout van evengoede kwaliteit. Er zijn strenge regels voor de afvoer, om overlast voor omwonenden te voorkomen. Zo moet de schoorsteen tot ver voorbij het dak steken, tenminste 2.2m. Daaraan houdt menigeen zich niet. Onze Deense buurman Jan noemt het ‘de winterse kankerlucht’. En dat is het. 

In een krant las ik recent over een Nederlandse man die houder is van een wel heel triest record. Hij is de langst gedetineerde Nederlander in het buitenland. Het gaat om een 78-jarige Surinaamse Nederlander die al bijna 40 jaar in een cel in de Verenigde Staten zit. Hij meent zelf dat hij onschuldig vastzit. Hij is Nederlands staatsburger maar woonde jarenlang in de VS, voorafgaand aan zijn veroordeling. Zijn familie beijvert zich al lange tijd voor zijn overplaatsing naar Nederland zodat hij daar zijn straf kan uitzitten. Het schijnt dat het ministerie van Buitenlandse Zaken en de minister van Rechtsbescherming (zelf van Surinaamse ouders) weigeren daaraan mee te werken. De veroordeelde zou te weinig binding hebben met Nederland. 

Nu gaat het mij niet om deze ene persoon en van zijn zaak weet ik weinig af. Wel begrijp ik dat de eerste rechtzaak moest worden overgedaan vanwege gerechtelijke dwaling en dat tijdens de tweede rechtzaak bewijsmateriaal verdween dat vóór de verdachte pleitte. De rechtmatigheid van de rechtzaak en de daaruit voortgekomen veroordeling worden niet alleen door zijn familie in Nederland aangevochten. Ook las ik dat de Nationale Ombudsman in december 2022 oordeelde dat de gevangene tot dusver ten onrechte te weinig consulaire bijstand van de Nederlandse overheid krijgt. 

Het was de zin ‘hij zou te weinig binding hebben met Nederland’ die mij tot op het bot verkilde. Wie bepaalde dat? Hoe komt iemand tot zo´n uitspraak? Een houder van een Nederlands paspoort heeft in het buitenland te allen tijde recht op consulaire bijstand. De man in kwestie is houder van een Nederlands paspoort. Dat betekent toch iets? Voor de een wel maar voor de ander niet? En waaruit zou die slappe band met Nederland dan blijken? Als je 39 jaar doorbrengt in een Amerikaanse cel zonder hulp zorgt dat niet bepaald voor een warme band met het land... Bovendien, het feit dat hij jaren geleden naar het buitenland vertrok, zegt niets over de mate van binding. Zeker, er zijn migranten die uit Nederland vertrokken en hun interesse in hun geboorteland verloren (zelfs hun taalbeheersing) maar er zijn er genoeg waarop dat niet van toepassing is. 

Nu moet een mens niet alles op zichzelf (willen) betrekken maar ik vroeg mij af hoe dat dan voor mij zou uitpakken. Zelf leef ik al 23 jaar niet meer op vaderlandse bodem maar dat feit alleen maakt mij niet minder Hollands. Je kunt wel uit Nederland vertrekken maar Nederland vertrekt  nooit helemaal uit jou; een  veelgehoord gezegde dat op ons van toepassing is. Mijn liefje en ik praten dagelijks Nederlands, ik heb een Nederlands krantenabonnement, we kijken Nederlandse tv en hebben ter plaatse vooral Nederlandse vrienden. 

Dat zou anders kunnen zijn als we niet in de Europese Unie waren neergestreken maar in een verwegland als Nieuw-Zeeland of Chili. Toen mijn liefje en ik enkele jaren op Bali woonden, bleef de band met het vaderland echter ook hecht. Dat is wellicht toe te schrijven aan de gedeelde geschiedenis. Maar nooit voelden we behoefte om lid te worden van een Nederlandse club in het buitenland. Dat past kennelijk niet bij ons. Ik heb wel behoefte aan sociale contacten maar niet met Jan & Alleman als het enige dat we gemeen hebben, het paspoort is. Ik denk overigens dat er geen land in de wereld is waar geen vliegende Hollanders zijn te vinden. De Nederlandse diaspora is wijdverbreid. 

Zelf heb ik evenmin goede ervaring met bijstand vragen van de Nederlandse ambassade in het buitenland. Dat deed ik eenmalig toen we een probleem kregen in Indonesië waaraan wij niet schuldig waren en waarvan de oplossing niet was te bedenken (vanwege de buitensporigheid van de kwestie). Via mail nam ik destijds contact op met de ambassade, legde de kwestie kort uit, vroeg om hulp en wachtte. En wachtte. Totdat ik bijna een ons woog. Daarop kwam nooit een reactie. Wij losten het probleem zelf niet op, we verlieten het land. 

Om nu te zeggen dat ik door deze slechte ervaring nooit meer een beroep zal doen op Nederlands ambassadepersoneel als mij of ons hier of in een ander buitenland iets overkomt, gaat te ver. Met de Nederlandse ambassadeur Jan Versteeg (1964) in Madrid hadden we een heel goede zaakwaarnemer. Eentje die veel en goed communiceerde en het hart op de juiste plek had. Inmiddels is hij overgeplaatst naar Parijs waar hij waarschijnlijk zijn laatste ambassadeurspost uitdient. De huidige ambassadeur in Spanje heet Roel Nieuwenkamp (1972). Zijn vorige ambassadeurspost was in Buenos Aires, Argentinië. Daar maakten we een keer bij toeval een gezellige Sinterklaasviering mee temidden van leden van de Nederlandse vereniging. De voormalig NOS-correspondent in Spanje Rop  Zoutberg (58) verliet zijn post na 18 jaar en gaat binnenkort aan de slag als Hoofd Perszaken op de ambassade in Madrid. Zoutberg houdt van Spanje, heeft een Spaanse echtgenote en veel binding met zijn vaderland. 

Al 15 jaar blog ik geregeld over het wel en wee in het land van mijn geboorte en over Spanje, mijn tweede Vaderland. Misschien pak ik het wel helemaal verkeerd aan door zoveel interesse te blijven hebben voor Nederland. Weerhoudt mij dat er juist van om geheel te integreren in de Spaanse maatschappij. Maar ook dit schreef ik al eens: in een nieuw land hoor je er nooit helemaal bij. Daar verandert geen compliment over mijn Spaans aan.