Virtuoso’s in de keuken

In de afgelopen weken ontvingen we regelmatig foto’s via Whatsapp vanuit de Balinese keuken. Op de eerste van die serie was te zien dat Yuda en Damai tientallen satéetjes aan het grillen waren boven open vuur. Nu bbq-en ze regelmatig en weten we hoe lekker Elsa’s saté en zelfgemaakte pindasaus is maar het waren er wel wat veel… De daarop volgende app was van een soort ‘kaki lima’ die door Ketut zelf was getimmerd. Letterlijk vertaald is dat een vijfvoeter, een karretje waarmee mensen in Bali en andere Aziatische landen hun koopwaar langs de straat aan de mens brengen. Oh-oh. Wat waren ze van plan? Uit volgende apps en naar aanleiding van onze vragen werd dat ons vrij snel duidelijk: ze hadden een garagebox in de buurt gehuurd om van daaruit kipsaté en andere gerechten te gaan verkopen. Daar hoor ik hem al jaren over. Inmiddels ging de verkoop van start en hebben ze, naar verluidt, al vaste klanten.

Op één foto zag ik een bezwete Elsa met rode vlekken in gezicht en hals. We maanden haar tot enige voorzichtigheid, ze is tenslotte acht maanden zwanger. Een dag of twee later kwam het bericht dat ze naar de gynaecoloog moest want haar benen waren veranderd in olifantenpoten. Dat zagen we aankomen: ze had te veel gestaan. Op onze vraag waarom zij al dat werk doet en niet haar echtgenoot, schreef ze terug dat hij het nog moet leren. Zo lust ik er nog wel een paar! Ketut werkte in een Thais restaurant en kookte af en toe heerlijk voor ons toen wij nog een villa in Noord-Bali bewoonden. Het zijn de vrouwen die daar het meeste werk verzetten. Tja.

Het goede nieuws is dat de aanstaande bevalling langs natuurlijke weg kan verlopen en er geen keizersnede nodig is; de placenta wijzigde van plek en is geen hindernis meer. Het andere nieuws is dat de geboorte hoogstwaarschijnlijk eerder dan gepland zal plaatsvinden. Nomor 3 is al van positie veranderd, klaar om zijn intrede te maken in deze wereld. De wereld van ondernemende ouders, van saté en pindasaus.

Sinds drie weken is mijn favoriete buitenlandse kookprogramma weer op de Nederlandse televisie te zien: Masterchef Australië 2018. Het kookniveau ligt telkens hoger dan het voorgaande jaar; ook deze keer. Aan de Top24 van 2018 kun je goed zien wat een culinaire smeltkroes Australië is. De meerderheid van de kandidaten komt overigens uit New South Wales (8). Er doen onder andere personen mee met een Maleisische, Indonesische, Italiaanse, Turkse en Mexicaanse achtergrond. Mijn favorieten zijn omcirkeld. 

Jess Liemantara is de jongste kandidaat (19), zij is degene met de Indonesische achtergrond. Ze maakt indruk met razend knappe en mooie dessert. De oudste kandidaat is Gina (54), met Italiaanse roots. Zij maakt werkelijk prachtige pasta’s vol smaak. Als amateurkok kan ik jaloers zijn op mensen met een sterke culinaire cultuur; zij leerde koken van haar oma. De jonge Brendan Pang (24) met Aziatische roots en Genene Dwyer (47) zijn tevens favorieten.

Het programma is te zien van maandag tot en met donderdag op NET5. We moeten het, net als vorig jaar, zonder uitzending op vrijdagavond stellen. Het zij zo. Afgelopen week begon de week van tv-kok en kookboekenschrijfster Nigella Lawson. Haar kookstijl is not my cup of tea maar ik vind het leuk om haar te zien acteren. Enkele kandidaten vielen in katzwijn toen Nigella met haar knalrode glimjurk door de klapdeuren van de kookstudio stapte. Ze introduceerde een Mystery Box met tien ingrediënten. De winnaar van deze kookwedstrijd zou met haar naar Londen vliegen voor een lunch bij Fortnum and Mason. Wow! Het lukte kandidaat Kristen Sheffield (27) van South Australia die tot dusver weinig vertrouwen uitstraalde. Inmiddels vielen vier kandidaten af: twee mannen en twee vrouwen (onder wie een van mijn eerste favorieten, de persoon met Mexicaanse achtergrond).

Dit kookprogramma maakt veel los in mij. Ik krijg telkens zin om zelf ook aan de slag te gaan met mooie ingrediënten en aansprekende recepten. Zo maakte ik onlangs voor het het eerst mijn leven ‘pulled pork’. Een broodje pulled pork is al jarenlang de favoriet van mijn liefje. Ze eet het bij voorkeur in een van de Balinese eethuisjes in Kuta, genaamd Fat Chow. Het is langzaam gegaard varkensvlees op een broodje, met rauwe kool en andere groenten.

Het vlees dat je hiervoor nodig hebt, wordt ‘procureur’ genoemd. Bij de slager van lokale Spaanse supermarkt Consum zag ik precies het benodigde hoofdingrediënt liggen. In Nederland moet je er kennelijk voor naar een keurslager of moet je het bestellen; dat deel van het varken ligt niet standaard in de schappen. Ik volgde het recept van de Nederlandse chefkok Yvette van Boven, die wekelijks een bladzijde vult in Volkskrant Magazine. Ze is een culinaire virtuosa, wat mij betreft. Haar gerecht noemde zij gewoonweg procureur met bonen. Daar is geen woord Spaans aan.

Nadat het vlees met peper en zout is bestrooid, moet het worden gemarineerd in een mengsel van chipotle, tomatenpuree, rodewijnazijn en tenen knoflook. Bij gebrek aan chipotle (gerookte jalapeñopeper) gebruikte ik harissa (Tunesische sambal). Van Boven schrijft twee eetlepels voor, ik besloot slechts een theelepeltje van deze pikante pasta te gebruiken. Mijn liefje kan niet zo pittig eten.

De ingesmeerde procureur ging in mijn Le Creuset-pan, eromheen (niet erop) goot ik een flesje bijzonder bier leeg en legde er drie laurierblaadjes bij. Het geheel moest 2.5 uur met deksel op de pan in een, op 150 graden voorverwarmde oven, garen. Daarna moest het nog 30 à 45 minuten doorgaren zonder deksel, op een stand van 200 graden Celsius. Het eindresultaat mocht er zijn. Het vlees was gaar en mooi van kleur. Ik kon het inderdaad met twee vorken uit elkaar trekken. Aan de ingedikte jus voegde ik volgens recept dunne citroenschijfjes, ansjovis en enkele tenen knoflook toe. Tenslotte gingen de witte bonen erbij (eventueel met groente als bimi of boontjes), afgemaakt met verse peterselie en parmezaanse kaas.

Mijn liefje kon niet wachten met opscheppen. Bij de eerste hap spoten de tranen uit haar ogen. Zelf verdraag ik pittig eten beter dan zij maar ook ik had behoefte aan een extra glas water bij deze  maaltijd. Hoe was dit mogelijk? Ik had slechts één theelepel harissa gebruikt, het advies van Van Boven was twee eetlepels?! Is de harissa die ik in Spanje kocht (merk DEA) dan zoveel sterker? Ik mailde haar mijn relaas en mijn vraag maar wacht nog op antwoord.

Als ik de suggestie van de chef had gevolgd, was deze maaltijd voor ons oneetbaar geworden. Dan had ik het resultaat van vier uur werk in de vuilnisbak kunnen gooien. De dag erna serveerde ik mijn liefje een broodje pulled pork (zonder korst) met zelfgemaakte koolsla-zonder-kool. In plaats van kool gebruikte ik een Spaanse zoete, witte ui. Ik ken Nederlanders die deze eenvoudige groente met koffers tegelijk naar het Vaderland mee terug nemen. Het was een goede herkansing voor de procureur. Dit maak ik nog een keer maar dan met andere marinade.

Maagden en weegschalen

Voor ons is september dé maand van de verjaardagen. Het betreft namelijk een groot deel van onze vriendenkring. Mijn eigen liefje vierde haar verjaardag deze maand.  Het eerste persoonlijke kado dat ik voor haar maakte, was een kalender met foto’s, eigen tekeningen, toepasselijke spreuken en een zelfverzonnen kruiswoordpuzzel die geheel op haar en mij sloeg. Het was aan haar om de geboortedata van vrienden en vriendinnen van destijds in te vullen. De bladzijden vulden zich gestadig.

Maagden en weegschalen zijn de sterrenbeelden van de maand september. Hoe deze tegenpolen in één maandmandje terechtkwamen, is mij een raadsel. De eerste groep is het liefst op zichzelf, de tweede groep onderhoudt bij voorkeur relaties met de hele wereld. Maagden zijn (over)bezorgd en kalm, weegschalen zijn impulsief en onstuimig. Toch komen er mooie onderlinge vriendschappen uit voort, zoals wij uit eigen ervaring weten.

Anneke, Jannie en Desirée, studiegenoten en collega’s van toen, kwamen op de kalender terecht. Ze staan er nog steeds maar we verloren hen uit het oog. Zo gaat dat in het leven. Emmy, Joan en Bernadette eisten in de loop van de jaren hun plek op onze kalender -en in onze harten- op, net als vriend Pete. Dit jaar vierde Emmy haar verjaardag in Nederland voordat ze naar Spanje vertrok. Joan en Pete vierden hun jaardagen wel in Spanje en wij waren van de partij. Bernadette’s dag is later deze maand.

Het verjaardagsfeestje dat we in september helaas nooit meer vieren, is dat van mijn vriendin Nelly die in 2009 overleed. Deze leuke, lieve weegschaal was een ster in vieren en gefêteerd worden. Vandaag is haar geboortedag. Dat ze er niet meer is, is een groot gemis. In mijn hoofd hoor ik Toon Hermans "Achtenvijftig rozen" zingen...

Heavy Summer Rain

The grasses in the field have toppled,

and in places it seems that a large, now

absent, animal must have passed the night.

The hay will right itself if the day

turns dry. I miss you steadily, painfully.

None of your blustering entrances

or exits, doors swinging wildly

on their hinges, or your huge unconscious

sighs when you read something sad,

like Henry Adams’s letters from Japan,

where he traveled after Clover died.

Everything blooming bows down in the rain:

white irises, red peonies; and the poppies

with their black and secret centers

lie shattered on the lawn.

Jane Kenyon (1947-1995)

De gelauwerde Amerikaanse dichteres Kenyon werd net zo oud als mijn vriendin.

Zonder familie geen verhalen, zonder vrienden evenmin

Omdat de laatste gepensioneerden in onze Spaanse woonwijk naar hun huizen terugkeerden in de provincies van Murcia en Madrid, keerde hier de rust weer. Er zijn dagen dat we hier alleen de wind door de bomen horen ruisen. In ons voormalige woonoord Orihuela Costa loopt het thans juist vol met Europeanen die in groten getale komen nazomeren en overwinteren. Het blijft daar dan ook druk. Dat weten we omdat al onze Nederlandse vrienden daar wonen. Zij vlogen recent binnen om hier van een lange nazomer te genieten. (In het Vaderland begon de herfst afgelopen weekend.) Nou ja, nazomer... het is hier nog hoogzomer. Vandaag wordt het 30 graden Celsius, vannacht was het 23 graden.

Die tsunami van vrienden gaat niet alleen gepaard met etentjes en andere uitjes, doorgaans worden met de meesten van hen boeken en leestips uitgewisseld. Zelf deelde ik onder andere mijn non-fictie boeken over Trump (van Bob Woodward, Craig Unger en Rick Wilson), wij namen onder andere vertaalde literatuur in ontvangst van Pearl Abraham, Jhumpa Lahiri en Hugo Hamilton. Van iemand anders ontvingen wij een gesigneerd Nederlands boek van René van Rijckevorsel (zijn derde thriller), getiteld ‘Zwanenbroeders’. Deze auteur is hoofdredacteur van Elsevier Weekblad en is bevriend met de vader van een vriendin. De eerste indruk is goed: er zit vaart in en de taal is puntig maar verzorgd.

Mijn liefje kreeg voor haar verjaardag werk van de Nederlandse auteur van Turkse afkomst Isik Murat (‘Wees onzichtbaar’) en Nederlander Bart van Es (‘Ver-geet-mij-niet’). Laatstgenoemde boek lazen we beiden met veel interesse. De ondertitel is ‘Over het verborgen leven van een Joods meisje’. Van Es is van Nederlandse afkomst maar werkt als hoogleraar Engelse literatuur aan de universiteit van Oxford. Hij woont met zijn gezin in Engeland en heeft een bijzondere band met de hoofdpersoon van het boek. Lientje dook tijdens de Tweede Wereldoorlog namelijk onder bij zijn grootouders.

Er zijn al veel persoonlijke verhalen van Nederlandse joodse onderduikers geschreven maar ook dit boek heeft nog volop bestaansrecht. De grootouders van Van Es voedden het meisje op als hun eigen kind maar toch werd het contact verbroken. Bart van Es komt jaren later met Lien in contact en dat leidt tot een innemend boek dat ieders goedkeuring kan wegdragen. Zij is als hoofdpersoon blij met haar levensverhaal op papier, de auteur bracht een familieproject van lang geleden tot een goed einde. ‘Zonder familie heb je geen verhalen’, aldus de eerste en laatste zin van dit boek. De jonge Van Es schuwt de heikele kwestie(s) in zijn eigen familie en gezin niet. In die zin is dit boek ook een zoektocht voor hemzelf. De kennismaking met Lien veranderde hem, maakte hem nadenkender en minder stellig.

De vervolging van de nazi’s en de actieve medewerking daaraan door de NSB’ers brengen vader en moeder de Jong ertoe hun enige kind te laten onderduiken. Het kleine meisje wordt vervolgens op deze zogenaamd “veilige plekken” uitgebuit, verraden en seksueel misbruik -door vaders in twee onderduikgezinnen. Na de oorlog keren haar ouders niet terug uit concentratiekamp. De relatie met het gezin dat haar onderdak bood (familie Van Es) verslechtert en uiteindelijk zelfs verbroken. Totdat Bart van Es op het toneel verschijnt. We lezen dat Lien na de oorlog gaat studeren en trouwen. Ze krijgt kinderen en scheidt van haar joodse man die haar niet begrijpt. Ze onderneemt een zelfmoordpoging maar vindt uiteindelijk een therapie die haar verenigt met haar verleden en haar heden.

Van Es schrijft wijdt uit over de steden waar Lientje woonde (Den Haag) en onderdook (Dordrecht) en de geschiedenis van ‘hun’ Joden. Zelf woonde ik in beide steden dus dat was interessant. Hij diept een beetje geschiedenis van de Sefardische en Asjkenazische joden in Nederland uit. Nederlandse verraders worden bij naam en toenaam genoemd. Bovendien beschrijft hij hoe een vriendschap ontstaat tussen Lien en hem. De inmiddels 85-jarige Lien woont in Amsterdam. Dit boek is een aanrader, vanwege het onderwerp en de stijl.

De Staunch Book Prize 2018 waarover ik in februari van dit jaar berichtte, zou op 26 september de shortlist bekendmaken. Deze prijs wordt toegekend aan de auteur van de vrouw-vriendelijkste misdaadroman. Welnu, de lijst met kandidaten is uitgesteld tot 1 november. Nu weet ik niet of dat is omdat er nauwelijks ingezonden werk is of omdat het juist teveel boeken betreft voor de jury om ze allemaal voor de datum te lezen. Een van de bekendste Schotse misdaadromanschrijfsters, Val McDermid (die een lesbische hoofdcommissaris ten tonele voert), zette eerder kanttekeningen bij deze prijs. De slotzin van mijn toenmalige blog was dan ook “Ik verwacht nog wel wat gedoe voordat de prijs wordt uitgereikt.” Geen idee of gedoe aan de orde is?! De website geeft namelijk geen verklaring voor het uitstel. Tja.

Afgelopen week werd de shortlist bekendgemaakt voor de prestigieuze Man Booker Prize voor fictie, die op 16 oktober in Londen zal worden uitgereikt. Dat werd een verrassend lijstje van zes boeken! Het toeval wil dat dezelfde McDermid in de jury zit. Het fictionele werk van drie Britten, twee Amerikanen en een Canadees werd geselecteerd; in twee gevallen gaat het om een literair romandebuut. Dat betekent dat het recentste boek van de Golden Man Booker Prize-winnaar, Michael Ondaatje, uit de boot viel. Opmerkelijk.

• ‘The Long Take’ (Robin Robertson) - een roman grotendeels in vers en met foto’s (!) over geweld en sociale verdeeldheid in het Amerika van nu;
• ‘Everything Under’ (Daisy Johnson) - over de zoektocht van een dementerende moeder en haar dochter naar hun vroegere leven samen;
• ‘The Mars Room’ (Rachel Kushner) - over een vrouw in de gevangenis, levend in de marge van de Amerikaanse maatschappij;
• ‘Washington Black’ (Esi Edugyan) - herinneringen van een slaaf die wird vrijgemaakt op18-jarige leeftijd en diens zoektocht in een luchtballon naar een betere wereld;
• ‘The Overstory’ (Richard Powers) - een ecosaga over bomen en mensen die van hen houden en hen begrijpen;
• ‘Milkman’ (Anna Burns) - over de kracht en consequenties van roddel en sociale druk in een kleine leefgemeenschap.

Vrouwelijke finalisten zijn deze keer in de meerderheid. Joehoe! Johnson is de jongste finaliste ooit (27). Van de, van oorsprong Ghanese, schrijfster Edugyan las ik eerder werk. Eerdere romans van de Amerikaan Richard Powers (‘The Time of Our Singing’) en zijn landgenote Rachel Kushner (‘De Vlammenwerpers’) liggen op mijn stapel. Ik kom gewoon leestijd te kort! Aan het einde van dit jaar hoop ik wel wat boeken van deze boekenlijst te hebben gelezen.

Wondere wereld – deel 2

Afgelopen weekend was het ontstuimig weer. Het was de eerste massieve onweersbui die we hier meemaakten. De luiken voor de ramen en deuren schudden dat het een aard had. Nooit eerder maakten we dit type weer zó intens mee. Ons vorige huis was een appartement, we werden omringd door andere flats. Het leek alsof we nu in ons eentje de klappen opvingen. Er stond een grote lamp op het huis gericht, die continu aan en uit ging. De disco was er niets bij. De donder bleef lang boven onze woonwijk hangen, rolde weg en kwam weer met volle kracht terug.

Halverwege de nacht greep iemand mijn hand. Mijn betere helft bleek een beetje bang te zijn. Het was geen echte angst maar wel een ongemakkelijk gevoel. Dat begreep ik; zelf ben ik evenmin fan van heftige donder & bliksem. Ik herinner mij dat ik als kind in de kast van mijn kamertje ging zitten als het boven mijn hoofd tekeerging. We hoorden de buien op het terras en het dak neerdalen, buien die we alleen kenden van onze tijd in de tropen. De volgende ochtend gaf de maatbeker van de nieuwe pluviometer aan dat er die nacht tenminste 18 liter regen per vierkante meter viel. Tja. Inmiddels is het droog en dat blijft de komende tien dagen zo. We zwemmen weer dagelijks in zee, het water is nog 28 graden Celsius.

Deze week begon heel goed. Mijn liefje ontving van postbode Carlos een aangetekend stuk uit Bali. De envelop had er negen dagen over gedaan; precies zoals Elsa had voorspeld. Zij betaalde Rpi 50.000 (ruim €3) voor de verzending, zag ik op de sticker. Een lief gebaar. De post bestond uit een creatief zelfportret van Yuda en twee ansichtkaarten met Engelse teksten, door hem en zijn broertje Damai geschreven en opgeleukt met tekeningen. Het zelfportret lijstten we in en hingen we in onze Bali-gallerij, de verjaardagskaarten leest ze af en toe aan zichzelf en mij voor.

Het zijn lieve teksten als “you happy, Damai happy” maar ook een verrassende verwijzing naar een specifieke herinnering. Toen Elsa net zwanger was van haar tweede was ze weken achtereen ziek, zwak en misselijk. Ze werkte destijds bij ons in de villa in Noord-Bali en wilde per se werken; eigenlijk ging dat niet. Mijn liefje maakte in die periode vooral soep voor haar. Damai bedankte mijn liefje voor die zorg toen hij nog in de “perut Ibu Elsa” zat, de buik van zijn moeder. Grappig. Hij was er namelijk niet om zich dat te herinneren. Kennelijk spreken ze erover, wellicht onder invloed van de derde zwangerschap die net zo moeizaam begon als de tweede.

Maandagavond werden we hier herenigd met onze goede vrienden Frans & Roland die weer naar hun eigen bungalow aan zee terugkeerden. Ze kwamen bij ons eten en dat was ouderwets gezellig. We zaten tot laat buiten, genietend van de plaatselijke stilte en elkaars gezelschap. De komende weken gaan we weer gezamenlijke uitstapjes maken, onder andere naar Cabo de Palos om te snorkelen en te lunchen bij Verano Azul (dat overigens het gehele jaar open is).

De laatste keer dat mijn liefje en ik daar in het water ronddartelden, zag ik wederom iets dat ik niet eerder spotte. Ik flipperde tussen de rotsen door toen ik het zag: rond, groot en knalrood. Tegen een rotswand gedrukt als een zilte zoen. Daar ik dit zelf in eerste instantie niet kon determineren, schreef ik maar weer eens naar Naturalis, het onderzoeksinstituut en natuurhistorisch museum in Leiden. Het antwoord dat ik kreeg (roodwier), kon niet kloppen... zoveel was mij duidelijk. Nog eens mijn meegestuurde foto bestuderend, zag ik dat de deskundigen waarschijnlijk het verkeerde onderwerp op het kiekje benoemden. Ik bewerkte de foto met gekleurde pijlen en stuurde nogmaals een vriendelijk verzoek tot determinatie, aangevuld met de zin “het gaat om het ding bij de groene pijl (niet de gele)”. Dat werkte; men keek inderdaad verkeerd. Bij de gele pijl gaat het om roodwier, het rode ding blijkt een rode zeeanemoon te zijn (Actinia equina). In het Italiaans wordt het de ‘pomodoro di mare’ genoemd: zeetomaat. Goed gekozen!

Een paar dagen voor de verjaardag van mijn liefje begon de grootste yucca op ons terras, een gevaarte van ruim tweeënhalve meter hoogte, te bloeien. (Vorig jaar gebeurde er niets.) Enkele dagen ervoor zei ik in de auto nog tegen haar, op een rotonde af rijdend met bloeiende yucca’s, dat het mooi zou zijn als die van ons ook zou gaan bloeien. De yucca, ofwel palmlelie, komt oorspronkelijk uit Midden-Amerika maar heeft het hier in Spanje eveneens erg naar de zin. Een dag of drie nadat we deze roomwitte bloemstengel boven de puntige bladeren zagen uittorenen, werd ik door haar gesommeerd naar buiten te komen. “En breng je camera mee!”. Yucca nummer 2, een kleinere en anders gekleurde variant op het terras, bleek ook te gaan bloeien. Ik maakte de foto’s vanaf het terras op de eerste verdieping van onze casita.

Wij hebben daar ook een boom staan waar we erg van genieten. Het gaat om een metershoge duranta erecta. In het Nederlands wordt ‘stoute jongens’ genoemd. Net als de yucca komt deze soort in de (sub)tropen voor. Doorgaans is het in deze contreien een struik maar in ons geval is het een boom van flinke omvang die ik om de paar maanden moet snoeien. Die groeit namelijk als een tierelier. Iedereen die bij ons over de vloer komt, vindt het ding prachtig. Een van de stoutste jongens die wij kennen vroeg ons maandagavond om een stek; dat gaan we regelen. Paarse bloemen en oranje bessen hangen aan ragfijne trosjes, de bladeren zijn lichtgroen. Die bessen zijn zeer giftig en dat is de reden dat er geen vogels in de boom zitten. De verfijnde bloemen ruiken vanilla-achtig maar en daar komen bijen, wespen en andere vliegend volk wel op af.

Gisterochtend zat ik buiten te lezen toen ik vanuit mijn ooghoek iets groots bij de boom opmerkte. Was het een vogel? Was het een drone? Een UFO? Ik haalde mijn camera en begon enthousiast te knippen. ‘Het’ vloog voor- en achteruit (!), was harig en had een rietje uit zijn bek hangen. Dat alles deed mij denken aan een kolibri en dat bleek een terechte associatie. Het gaat namelijk om de ‘hummingbird hawk moth’ (Macroglossum stellatarum) en het rietje heet officieel een proboscis. Deze mot moet dagelijks nectar uit honderden bloemen zuigen en kan tanken in de lucht. Wow. Om geen tijd te verliezen, onthoudt het bovendien welke bloemen het reeds had. Nogmaals wow. We hoeven niet ver weg te gaan voor verwondering in de natuur.  

Van een dubbeltje een kwartje

Illustratie: FD

Onlangs las ik een interessant artikel in het Financieele Dagblad met de kop “Dertigers voor het eerst slechter af dan hun ouders”. In Nederland verdient de huidige generatie dertigers voor het eerst sinds vele decennia minder dan hun ouders. Dat blijkt uit een studie van onderzoekers van Tilburg University en het Ministerie van Sociale Zaken, die aanstaande maandag in het tijdschrift Economisch Statistische Berichten (ESB) zal verschijnen.

We lieten die boodschap even bezinken in huize Barefoot...

Zowel mijn liefje als ik zijn van bescheiden afkomst. Zij is het oudste kind uit een arbeidersgezin, ik ben de jongste van het mijne. Geen van ons heeft een ouder die studeerde aan een hogeschool of universiteit. Onze vaders gingen niet eens naar een middelbare school. Beiden spijkerden zich echter in de loop van hun leven op eigen gelegenheid bij. Haar vader werkte zich op tot voorman met een navenant salaris, mijn vader kwam qua baan nooit boven zijn collega’s uit. Onze moeders waren huisvrouwen tijdens onze kindertijd. Wij groeiden op in huurhuizen, tussen families met vergelijkbare sociale status (een enkele uitzondering daargelaten). Allemaal nette mensen, hoor. Ik herinner mij geen burengerucht!

Haar familie emigreerde van Groningen naar het westen, daar waar ik ben geboren en getogen. Zij was kind in de jaren '50 van de vorige eeuw, kind van de wederopbouw en van Vadertje Drees. Uit deze tijd stamt het stelsel van sociale wetten dat Nederland toe nu toe kenmerkt. De naoorlogse jongeren wilden moderner zijn dan hun ouders en dat lieten ze weten! Mijn kindertijd speelt zich af in de jaren '60. Ik was destijds te jong om mij bewust te zijn van het verzet tegen gezag, gezagsdragers, gevestigde orde en ouders dat die tijd typeert; dat kwam later alsnog. 

Zij verliet het ouderlijk huis op jonge leeftijd en ging als eerste van haar familie studeren. Ik deed dat ook maar later, als enige van het gezin waarin ik werd geboren. Terugkijkend op mijn jonge jaren zie ik ouders die zijn betrokken bij mijn goed  verlopende scholing. Ze boden huiswerkhulp tot dat niet meer werkte, hielden overhoringen, gingen braaf naar elke ouderavond, gaven mij eerstehandsboeken (in plaats van tweedehands), we kaften samen boeken. Goede herinneringen. Ze waren zelf niet hoog opgeleid of kapitaalkrachtig maar aan steun schortte het niet.

Toen ik ging studeren, kreeg ik van mijn ouders zoveel financiële steun als mogelijk was, aangevuld met een studiebeurs. Bovendien had ik altijd baantjes: in een supermarkt, een restaurant en als poetsvrouw bij bejaarde dames. Mijn liefje had overdag een betaalde baan en studeerde 's avonds. Zij kocht haar eerste woning toen ze 28 jaar was. Wij kochten ons eerste gezamenlijke huis toen ik 30 was.

Al dat gestudeer legde ons geen windeieren. Grotere, mooiere woningen zouden volgen, zelfs vakantiehuizen in het buitenland. Zij en ik hadden interessante en goede banen, leerden verder ‘on the job’ en daarbuiten, gingen in het buitenland werken. Tenslotte gingen we zelfs in het buitenland wonen voor ons werk. Het was daar dat de dikste salarissen werden verdiend.

Verdienden we als dertigers meer dan onze ouders? Jazeker. Bovendien stopten we op relatief jonge leeftijd met werken (ik op mijn 45ste). Dat deden we op eigen kracht, daar kwam geen erfenis of andere steun aan te pas.

De studie toont aan dat 49% van de 35-jarigen in 2015 beter af was dan hun ouders terwijl dat tien jaar geleden nog 54% was. “Het is aannemelijk dat daarmee voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog een nieuwe generatie slechter af is dan de voorgaande”, aldus Daniël van Vuuren, een van de auteurs van de studie en hoogleraar economie aan de Tilburg University. De laagste inkomensgroep is met name slecht gepositioneerd: zij blijken steeds meer moeite te hebben om van een dubbeltje een kwartje te worden. Het eindpunt van deze trend is nog niet in zicht, voorspelt Maarten Goos, hoogleraar aan de Universiteit Utrecht.

“De Nederlandse verzorgingsstaat werd minder ruimhartig en meer selectief”, aldus Cok Vrooman, bijzonder hoogleraar sociale zekerheid en onderzoeker voor het Sociaal en Cultureel Planbureau. Het toegenomen aantal mensen dat geen vaste voltijdbaan heeft -denk aan zzp’ers-, houdt in dat het sociaal vangnet minder terugveert dan 30 jaar geleden. Dit geldt zowel voor werkenden als voor werklozen.

Hoe ziet de toekomst voor jonge werkenden in Nederland eruit? “Meer van hetzelfde” vreest Goos. Hij verwacht dat de inkomensmobiliteit verder daalt, zij het minder snel dan in de afgelopen tien jaar (ten tijde van de financiële crisis). Vooral aan de onderkant van de arbeidsmarkt zal het moeilijker worden om vooruit te gaan in het leven.

Dat zijn geen berichten die vrolijk stemmen. Iedere ouder wenst zijn of haar kind toch een beter leven toe dan zij zelf hebben (gehad). Dat daar nu een kentering in lijkt te komen, stemt niet positief.

Mijn liefje en ik werden zelf geen ouders, wel omarmden we een gezin in Bali liefdevol. Moeder Elsa en vader Ketut zijn dertigers, zonen Damai en Yuda zijn 7 en 11 jaar; kind nummer drie is op komst. De ouders van Elsa zijn straatarm, zijn ouders hebben het beter. (Zij bezaten ooit grote lappen grond met kruidnagelbomen maar pa vergokte de boel.) Het gezin dat wij steunen, ontworstelt zich langzaam maar zeker aan de armoede. Beide ouders volgden een goede middelbare schoolopleiding maar geld om te studeren, was er niet. In het noorden van Bali zijn nauwelijks goede banen voorhanden dus de salarissen zijn bescheiden. Inmiddels hebben ze echter wel een huis op eigen grond en een auto, de jongens gaan naar een goede lagere school. We hopen zó dat zij een kwartje worden! Net als wij.

Hulde aan de weervrouw

Vandaag is het de verjaardag van mijn liefje, het is de 29ste keer dat we dit samen vieren. Later op de dag komen enkele vrienden en buren dat luister bijzetten. Voorlopig regent het... 

¡Cumpleaños feliz!

Weather Girl Poem

She probes the wintry weather, her voice oiled
and golden, warns of the violet-hued storm,
reports the deluge flooding yard and lawn
like a spring haiku thawing icicles.
She points to where the cherry blossoms fall
that still lie wrapped in cherry leaves, the wall
waiting to be hidden by leaf and blob.

A goddess, or a sort of priest with sisters
she waves away the Atlantic squall: she deals
in chance percentages of rainy blusters
born in the doldrums, off Biscay or Faroe.
Her every isobar travels through a spring
of butterflies - Gauguan dreams, Pissaro
or Botticelli Floras riding bicycles.

She is the Weather Girl, our newest myth,
our crowned queen, Cinderella, our blind date.
She comes to life when Barbie dolls in moonlight
have lesbian affairs with women graduates.
The cherry blossom looks like rags, but pigeons
and rooks wait for those cherries, in their religions
her pumpkin riches can't be marred or spoiled.

She probes the wintry weather, her voice oiled.

Sally Evans (1942) 

History in the Making

Afgelopen zaterdag hadden we hier te maken  met ontstuimig weer, al viel er minder water en was er minder onweer dan voorspeld. We wachten hier al maandenlang op fikse buien. Voor eigen afkoeling en voor het land. Mijn liefje viert later deze week haar verjaardag en een van de kadootjes die ik voor haar kocht, was een regenmeter. Ze is namelijk Weervrouw Van De Familie. Zij is een fervent aanhanger van ‘Meten is Weten’ en dat steun ik graag.  

Tijdens een gesprek over de aanstaande regenbuien vroeg ze mij op de vrouw af of een pluviometer wellicht tot de verrassingen van dit jaar behoorde? Die vraag (die na mijn aanvankelijke stilte nogmaals werd gesteld) lachtte ik weg maar dat voelde toch een beetje als streng zijn tegen een lief kind dat netjes om een snoepje vraagt… Tja. De doos haalde ik uit de kast.

De meter die ik voor haar kocht, is van Duitse origine. Het is een degelijk, relatief groot ding. Eerdere gebruikers van het apparaat waren dik tevreden over de werking. Zaterdag zou er volgens haar collega's veel regen komen maar die neerslag zou verdampen bij de verwachte regenval van zondag. Voor die dag was namelijk een indrukwekkende 50 millimeter  neerslag voorzien. Welnu, op zaterdag viel ruim 5 millimeter, aldus de maatbeker; dat komt neer op 5 liter water per vierkante meter. Die middag gingen we dan ook feestelijk lunchen om de eerste serieuze bui van het seizoen te vieren.

Zondag begon met een dik wolkendek maar om 9:00 uur ’s ochtends piepte de zon alweer tevoorschijn. De voorafgaande nacht viel er niets in de maatbeker en dat bleef de hele dag zo, al regende het minstens zeven maal. De pluviometer bleef zo droog als het binnenland van Murcia! Arnon Grunberg, een van mijn favoriete Nederlandse auteurs, schreef als Hotelmens in zijn boek ‘Thuis ben je’ (2017) “waar de pret tegenvalt, moet je je aan de voorpret vastklampen.” Zoiets was het. We zwommen niet maar wandelden naar het strand waar de gele vlag wapperde, vanwege een tamelijk wilde zee. De hele dag roken we de zilte zee. Heerlijk. De regenmeter staat fier in de voortuin, wachtend op de eerste hoosbui.

Op zaterdagavond zaten mijn liefje en ik op de bank, wachtend op het moment waarop de Ocean Cleanup ‘System 001’ in Amerikaanse wateren zou worden gelanceerd. De livestream was op het geplande tijdstip in de lucht maar noch de laptop, noch de iPad toonden de beelden. Het enige apparaat dat zonder haperingen meewerkte, was de smartphone. Nu zal ik bepaald niet de enige zijn geweest die met interesse keek naar de live-uitzending maar van onze glasvezelkabel had ik meer verwacht. Het komt erop neer dat ik twee uur lang met de telefoon in mijn hand zat, iets wat ik niet wekelijks doe. (Ik heb namelijk geen eigen smartphone.) Mijn liefje en ik zaten hierdoor dichter naast elkaar dan gebruikelijk, knietjevrijend. Elluk nadeel hep se voordeel.

Deze manier van bankzitten was niet alleen gezellig, het werd ook een boeiende uitzending. Er waren twee Amerikaanse woordvoersters die commentaar leverden;  eentje in een studio aan wal, de ander aan boord van een kleine rubberboot. Boyan Slat stond op het dek van een soort ferry, omringd door nieuwsreporters. Hij ging niet met zijn (geestes)kind het grote water op want hij heeft kennelijk snel last van zeeziekte. Kasian.

In de uitzending zat ook een gesprek met de directeur Human Resources in Rotterdam. Ze heet Josée Meiners maar dat werd door de Amerikaanse op zijn Spaans uitgesproken. Het mocht de pret niet drukken. Gossee vertelde dat, sinds ze op een woonboot in Rotterdam woont, dagelijks plastic uit het water vist. Die combinatie van omstandigheden zorgde ervoor dat ze met sukses solliciteerde bij The Ocean Cleanup, de organisatie die inmiddels ruim 80 personeelsleden in dienst heeft. Ze kan nu varend naar haar werk want de organisatie verhuisde recent van Delft naar Rotterdam.

Daarna kwamen Lonneke Holierhook (COO), Arjen Tjallema (Technology Manager), Bart Buijsman (Project Engineer Assembly), Fedde Poppenk (Mechanical Engineer), Joel Jansen (Specialist Engineer), Reijnder de Feijter (Technical Superintendent), Matthias van Middendorp (Design Engineer) en nog een aantal personen met Oerhollandse voor- of achternamen aan het woord. Je kunt je een voorstelling maken van hoe die telkens werden verbasterd. Het was hilarisch maar dat mocht de trots niet drukken. Wat mij opviel was dat veel van de geïnterviewden de nadruk legden op de leerzaamheid van het project. De uitdrukking “steep learning curve” viel ettelijke malen en dat is begrijpelijk. The Ocean Cleanup ontwikkelde immers iets dat nooit eerder werd vervaardigd. Dit team is geschiedenis aan het schrijven. Wat schier onmogelijk leek, staat hopelijk op het punt om te gebeuren…

Foto: Ray Chavez (Bay Area News Group)

Twee uur later zagen kijkers het systeem, voortgetrokken door een schip van Maersk onder de iconische rode brug door gaan. Normaliter trekt het 500.000 kilo zware boorplatformen naar hun bestemming. De huidige vracht, een 600 meter lang buizencomplex met stabilisatoren en daarop een kapitaal aan sensoren en andere electronica, verlichting en camera’s gemonteerd was voor de kapitein en zijn bemanning een lading van heel nieuwe orde.

Onder de brug kwam Boyan Slat, oprichter en CEO van het bedrijf, zelf aan het woord. Hij vertelde dat de tests die in de komende twee weken op volle zee worden gedaan, van cruciaal belang zijn voor het welslagen van de verdere missie. De communicatiemiddelen die met 10.000 bouten (!) op de buizen zitten gemonteerd, sturen gegevens 24/7 via satellieten  naar het hoofdkantoor in Rotterdam waar alle data uiterst nauwkeurig en uitgebreid zullen worden geanalyseerd.

Na die testperiode stoomt Maersk met Wilson op naar de Great Pacific Garbage Patch. Die reis zal twee à drie weken in beslag nemen, afhankelijk van de weersomstandigheden. Slat vertelde onder andere wakker te liggen van hoe ‘Wilson’ -de bijnaam van System 001- het plastic uiteindelijk op de eindbestemming gaat samenbrengen. Blijft de kromming zijn werk doen? Blijft het scherm intact? Er zullen in de loop van de tijd nog 59 systemen volgen, ongetwijfeld met aanpassingen. Hij sloot af met zijn fantastische team te danken voor alle creativiteit, voor al het leren en inspireren.

Wordt vervolgd!

Live in the sun

Terwijl wij ons in het westen druk maken over het gedrag van de ex-geliefde van de D’66-partijleider, de domme uitspraken van de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken over het mislukken van de multiculturele samenleving, de fraude en corruptie van de ING-bank (onder een baas die recent een miljoenenopslag in zijn salaris vroeg), de tegenvallende kijkcijfers van RTL Late Night van nieuwe presentator Twan Huys, de -terecht- omstreden uitwijzing van de kinderen Lili en Howick naar Armenië, het ontbreken van een moreel kompas bij premier Rutte en staatssecretaris Harbers, de anonieme persoon in het Amerikaanse Witte Huis die zich uitsprak over de revolutie die van binnenuit wordt gevoerd tegen Trump en zijn regering, het zoveelste ontluisterende boek over Trump & Co maar deze keer van de gerespecteerde journalist Bob Woodward die Watergate ontdekte en aan de kaak stelde…

…vonden er elders in de wereld dingen plaats waarover ik met nèt meer compassie wil bloggen!

Foto: Deco Alamy/Alamy

In Maleisië vond namelijk onlangs een proces plaats waarbij twee vrouwen die samen seks wilden hebben, werden veroordeeld tot zes stokslagen. Je leest het goed: stokslagen. Anno 2018. Hedentendage gaan we in veel landen in de wereld, ook in westerse, terug in de tijd in plaats van vooruit. (Zojuist keek ik naar het nieuwe tv-programma van Philip Freriks, genaamd ‘Een Hollander in Parijs’, en hoorde dat de Fransen de laatste guillotine-onthoofding uitvoerden in de jaren ’70 van de vorige eeuw…)

Mijn liefje en ik (samen van de damesliefde) reisden in 2012-2013 drie maanden door Maleisië. Wij waren destijds aangenaam verrast door de ontwikkelingen in dit Aziatische land. Overal werden wij hartelijk ontvangen, door mannen als door vrouwen. We droegen onze zwemkleding op het strand, lachten samen, liepen samen; nooit werden we lastiggevallen, De vliegtuigen vertrokken op tijd, de bussen en treinen kwamen tijdig aan. We konden bijna overal online onze zaken afwikkelen, met relatief goed wifi. Als we reserveerden aan een loket, vroeg de baliemedewerker ons welke stoelen we wilden; die kregen we dan ook. Het was doorgaans schoon. We begonnen onze rondreis in Saba -Maleis Borneo- en zagen alle uithoeken van dit deel van het land, reisden vervolgens met verschillende transportmiddelen naar Sarawak en naar zuid-, centraal- en west-Malesië. Het oosten lieten wij bewust links liggen: dat deel was te radicaal-islamitisch wat ons pottenkindjes betreft, we wisten dat men daar Sharia-wetgeving wilde invoeren. We gaan dingen niet uit de weg maar zoeken problemen zeker niet op.

Het proces van de wrede stokslagen vond plaats in het conservatieve noord-oosten van Maleisië. Dit was de eerste veroordeling van zijn soort. De stokslagen werden toegediend in de rechtzaal, terwijl 100 mensen toekeken. De vrouwen kregen tevens een boete van 3.300 Ringgit, bijna €700 per persoon. Dat is geen kattepis voor de gemiddelde orang Melayu. De vrouwen die het overkwam, zijn 22 en 32 jaar. Mijn liefje en ik hebben ongeveer datzelfde leeftijdverschil dus dat maakte het verhaal herkenbaar en extra pijnlijk.

De Maleise vrouwen werden niet op heterdaad betrapt. Ik vraag mij in alle ernst af hoe rechters dan tot een oordeel konden komen? Hoe kun je überhaupt bewijzen dat vrouwen seks met elkaar wilden hebben? Kan een rechter daarvan worden overtuigd zonder bewijs? Kennelijk wel daar. En wie maakte(n) hen verdacht? Naar verluidt, werden ze door ambtenaren van de islamistische fatsoenspolitie aangetroffen in een auto. Ik stap hier nooit meer in onze mobiel zonder aan die vrouwen te denken!

Lokale en internationale mensenrechtenorganisaties die de LGBTI-gemeenschap in Maleisië bijstaan, vrezen dat dit tot verder discriminatie en criminalisering van homo’s, lesbo’s en transgenders zal leiden en dat is slecht nieuws.

Foto: Harish Tyagi EPA

Beter, véél beter nieuws kwam recent uit India. De foto die op mijn netvlies bleef plakken, is daar een mooi voorbeeld van. Dat frivole regenboograndje langs het t-shirt, de brede glimlach. Deze vrouwen stralen! Een groter verschil met die andere foto die het verdriet van Maleisië uitstraalt, is niet mogelijk…

Na 160 jaar besliste een vijfkoppige jury van het Hooggerechtshof unaniem dat er een einde moet komen aan de strafbaarheid van sex tussen mensen van het gelijke geslacht. Na 24 jaar juridisch getouwtrek is het eindelijk zover. Een van de rechters (Indu Malhotra) verklaarde dat “history owes an apology to members of the [LGBTI] community for the delay in ensuring their rights.” Daar is geen woord Spaans aan! Elke stap voorwaarts is er een die hoop geeft. Voor de een gaat de zon weer schijnen, de ander leeft voort in duisternis.

Dat er wereldwijd nog veel werk moet worden verzet op dit vlak, toont onderstaand ILGA-overzicht aan.

Vreugdekreten

Illustratie: De Volkskrant

Vandaag worden de Haringvlietsluizen in Nederland, onderdeel van de wereldberoemde Deltawerken, na bijna 50 jaar op een kiertje gezet. Hollanders zijn vermaard om hun watermanagement en daarop ben ik plaatsvervangend trots. Het is dan ook niet alleen feest voor Ted Sluijter, boswachter en beheerder van Natuurmonumenten op de Zuid-Hollandse eilanden. Toen mijn liefje de kop van het Volkskrant-artikel ‘Zalm kan eindelijk weer de Rijn op en richting de Alpen zwemmen’ aan mij voorlas, was mijn eerste reactie: “Joehoe, tijd voor Hollandse kaviaar!” Tja. Je moet het mij maar niet kwalijk nemen. Een associatieve geest is nu eenmaal niet altijd een zegen. Ik ben geen fan van zalm. Die vis smaakt tegenwoordig vooral naar visvoer. Ik begrijp dat kweekvissen vanwege duurzaamheid een must zijn tegenwoordig maar ik eet ze liever niet.

Nee, mijn gedachten gingen terug naar restaurant ‘Bij Mij’ in de Haagse Nobelstraat. Restauranteigenaar Eric bleek een grote lieverd en een uitmuntende gastheer. Wij kwamen graag Bij Hem over de vloer. Zijn chef bereidde verse boekweitpannenkoekjes die werden geserveerd met prachtige kaviaar (steureitjes) en verfijnde bijgerechten. Het gerecht verdween op enig moment van de kaart maar als wij vanuit Engeland naar Nederland vlogen voor een culinair bezoekje aan het Vaderland, haalde Erik alles in huis om ons te plezieren met kaviaar. Een parelmoeren lepeltje herinnert mij eraan. Sweet Memories. Zijn restaurant bestaat niet meer, Eric  wel. Hij woont met zijn geliefde op een Spaans eiland.

Ik bleek er met mijn vreugdekreet niet ver naast te zitten. Boswachter Sluijter zegt in het betreffende artikel: “Eindelijk, eindelijk kunnen de zalm, steur, spiering en andere trekvissen erin. [..] En vergeet de haring niet!”

De dam tussen de eilanden Voorne-Putten en Goeree-Overflakkee telt 17 schuiven, zowel aan zee- als aan landzijde. Die schuiven loosden tot nu toe rivierwater op zee,  van de Rijn en de Maas. Vanaf vandaag gaan de schuiven aan de andere zijde ook open, zo zeewater binnenlatend. Deze schuiven gaan echter maar tien centimeter open. De grootste gevolgen van de actie zijn dus onzichtbaar want ze spelen zich vooral onderwater af.

Trekvissen kunnen hiermee weer van zee naar de rivieren om te paaien, het water achter de dam wordt zoutzoet (brak). Het Wereldnatuurfonds gaat later deze maand een speciaal ‘vogel- en viseiland’ aanleggen middenin het Haringvliet, in de omgeving van Middelharnis. Dat eiland wordt zes hectare groot, twee hectare zullen altijd boven water blijven. Daar kunnen trekvogels dan bijkomen van hun lange route van het diepe zuiden naar het hoge noorden (en vice versa) en daar eventueel broeden. Het ondiepe water rond dat nieuwe eiland heeft dezelfde functie voor trekvissen. Nog  later zal men daar een speciale vogelkijkhut plaatsen, voor vogelliefhebbers (als ik). Een toekomstig uitstapje naar de Haringvliet staat dan ook op mijn wensenreislijst. Men verwacht dat het aantal visarenden daar flink zal toenemen. Hoe gaaf is dat?!

Ander opwindend nieuws van het waterfront komt van The Ocean Cleanup, het idee en initiatief van de 24-jarige Nederlander Boyan Slat. Na 273 tests met schaalmodellen, vele tests met zes prototypes in het water, het precies in kaart brengen van de Great Pacific Garbage Patch (tussen Californië en Hawaii) door 30 schepen en één vliegtuig en na ettelijke technologische aanpassingen is het eindelijk zover: ‘system 001’ wordt in gebruik genomen. Door grote Amerikaanse donaties kon het project twee jaar eerder dan gepland beginnen aan het demonteren van deze tikkende tijdbom!

Op zaterdag 8 september gaat dat gebeuren. De installatie is klaar voor de eerste operatie in Amerikaanse wateren en dat zal gebeuren vanaf een werf in Alameda (1) in de baai van Californië, recht tegenover San Francisco. Op 7 september zal het gevaarte eerst naar Anchorage worden gebracht waar het aan een schip van containerbedrijf Maersk zal worden gekoppeld. Dat schip trekt de kilometerlange slang de dag erna naar de Great Pacific Garbage Patch, een van de beruchtste plekken met plasticsoep in de Stille Oceaan.

Op het moment dat systeem 001 op zaterdagmiddag (12:00 uur lokale tijd) onder de  Bay Bridge (3) door zal gaan, zal de livestream starten die je online kunt volgen. Voor de goede orde: in Nederland en in Spanje lopen we negen uur op San Francisco vooruit dus bij ons begint het spectakel om 21:00 uur ‘s avonds. Je kunt de vaart volgen op The Ocean Cleanup - System 001.

Een van de spectaculairste momenten op de route zal het ronden van eiland Alcatraz zijn (5). Het schip en het systeem zijn meer dan 1 kilometer lang dus het zal aardig wat stuurmenskunst vragen om dat goed te doen. Daarna zal het geheel ook onder de beroemde Golden Gate-brug (6) doorkomen, waar de plaatselijke brandweer het project een watersaluut zal geven opdat het goed van start zal gaan. Vervolgens moeten het schip en zijn ‘sleep’ 250 nautische mijlen naar het zuidwesten varen, naar de Pacific Trials-locatie. Daar zal de livestream eindigen. De eindbestemming van de eerste opruimactie ligt ruim 1.000 nautische mijlen verderop in de oceaan.

In het epicentrum van Garbage Patch zal de lange arm op de zeespiegel gaan drijven, voortgestuwd door golven, stroming en wind. System 001 gaat waar het plastic gaat. Dat was een van de nieuwe inzichten van het projectteam. Niet vastklinken aan de oceaanbodem maar los laten dobberen. Het scherm dat van de arm afhangt en enkele meters onder water reikt, omarmt (harkt) het afval. Vissen en andere zeedieren kunnen onder dat scherm door zwemmen. Om de paar weken zal een vrachtschip langskomen om de opgeviste plasticsoep op te halen en af te voeren. In vijf jaar tijd moet 50% van die soep in de oceanen zijn verwijderd. Slat plaatst zich met zijn project in een lange rij van Nederlandse watervisionairs: Graaf Willem II (bedenker van de Waterschappen), Willem van Oranje (de eerste die met stoom water in land omzette), Leeghwater, Cruquius, Lely, mensen van de zandmotor (Ter Heijde), de toekomstplannen van Henk Ovink. En Hans Brinker, niet te vergeten! Ik neem mij pet diep voor deze landgenoten af.

Down en Under

Al zes maanden bewaar ik deze foto in een album. Ik nam mij voor er een keer over te bloggen. Het is werk van cabaretière Celeste Barber (onderin). Vorige week bladerde ik weer eens door pagina’s van ‘Bored Panda’ toen ik een nieuwe fotoserie van deze Australische zag. Ik moet er telkens om lachen, haar foto’s zijn hilarisch! Het zijn reacties op het glitter- & glamour-beeld dat mensen op Instagram van zichzelf schetsen. 
Barber trekt een lange neus naar online fashionistas en andere modepopjes. Alles ziet er bij hen gelikt uit, elke oneffenheid wordt weggePhotoshopt. Bij haar niet. Te grote onderbroeken, een uitdijend lichaam, moeizame poses, vaak op grauwe locaties… Het feit dat ze een badpak draagt op die witte huid, geen gespierde rug heeft, dat zij niet hangt maar ligt... En dan haar sneue spreidstand?! Ik ben fan van deze Anti-IT Girl! Girlpower maar dan op heel eigen wijze. Girls with dreams become women with vision. Enkele jaren geleden was ze finaliste in een Australische comedy-wedstrijd. Deze nuchtere moeder van drie kinderen is inmiddels zó beroemd buiten de landsgrenzen dat ze in november en december van dit jaar door de Verenigde Staten gaat touren met een show.

Afgelopen week ontvingen we een app van de Australiërs die we tijdens ons recente bezoek aan Noord-Bali leerden kennen en met wie we een avondje uit gingen in Zuid-Bali. Zij nodigden ons destijds uit voor een verblijf in hun (ruime) huis in een kustplaats in West-Australië, een van de mooiste staten van het land. Clem vroeg of we al plannen hadden om hun kant uit te komen? En zouden we later dit jaar weer naar Bali gaan? “No, not this year”. Ik stuurde wel een reden mee: we zijn een reis naar Zuid-Amerika aan het plannen.

Deze week kwam ook het langverwachte bericht uit dat mijn favoriete kookprogramma op de Nederlandse tv weer van start gaat: Masterchef Australië 2018. Deze jaargang gaat op 10 september om 19:35 uur beginnen op NET5. Mis het niet! (En mocht dat toch gebeuren dan kun je de herhaling van de avonduitzending de volgende middag om 16:00 uur op hetzelfde net zien.)

Australië bezochten mijn liefje en ik al vele malen, het is een van onze favoriete reisbestemmingen. De prachtige kusten, wondere onderwaterwereld (totdat koraalbleking grootschalig toesloeg), bijzondere dieren ter land, ter zee en in de lucht, landschappen die eindeloos voortrollen, de ontspannen manier van leven: het land van Oz heeft het allemaal!

Dit immense eiland aan de andere kant van de wereld was in de afgelopen week veel in het wereldnieuws vanwege een interne machtstrijd in de regerende Republikeinse partij. De partijleider en premier van het land, Malcolm Turnbull, werd door rivalen binnen zijn eigen partij afgezet. Collega’s stootten een dolk in zijn rug. Turnbull verlaat de politiek definitief. Aftreden deed ook vice-premier Julie Bishop die graag partijleider en premier had willen worden. Ook haar werd tijdens een stemming beentje gelicht. Deze gematigde politica ontving ooit als minister van Buitenlandse Zaken een belangrijke Hollandse oorkonde voor haar inzet van de berechtiging van daders van de MH17-ramp, waarbij heel veel Nederlanders en enkele Australiërs omkwamen. 

Turnbulls opvolger, de 50-jarige Scott Morrison -in de wandelgangen “ScoMo” genoemd-, blijkt een evangelist te zijn dus het is te verwachten dat het toch al conservatieve land, geregeerd door een centrum-rechtse partij, qua politiek verder naar rechts zal opschuiven. Ik ben geen aanhanger van het rechtse/conservatieve/Republikeinse gedachtengoed maar het was onder Turnbull dat het homohuwelijk mogelijk werd na een jarenlange strijd. (De vreselijke Tony Abbott, broer van een potteuze zus, hield het lang tegen. Hij zou ook de initiator van bovenstaande broedermoord zijn.) Zijn laatste voorstel voor strengere klimaatgerelateerde regels luidde zijn politieke einde in. ScoMo is de zevende premier in tien jaar tijd. 

Ook las ik op 30 augustus in de Britse krant The Guardian een kritische open brief van een Australische vrouwelijke parlementariër over machismo in de politiek. De kop van het artikel luidt: “Politics in Australia has a woman problem”. Julia Banks, een MP van de oppositiepartij, is het bullying en de intimidatie van mannelijke collega’s zo zat dat ze opstapt. Een collega van haar eigen partij verweet haar het weglopen; ze zou de klappen juist moeten opvangen. Tja. Dergelijke gedragingen van mannelijke collega’s zijn in alle politieke partijen schering en inslag, zo stelt collega Sarah Hanson-Young, senator voor South Australia voor de Groenen, in het betreffende artikel.

“Politics in Australia has a women’s problem and it’s gotten worse. As the level of hyper-partisanship has grown, so too has the level of ugliness in politics. Bullying and intimidation have all but normalised, and women continue to cop the brunt of it.” Hanson-Young stelde het gedrag van wat zij “The Canberra Boys Club” noemt in juli jongstleden al aan de kaak. (In Canberra zetelt het parlement van Australië.) 

Dat mede-politica Banks de handdoek in de ring gooit, vindt zij zeer begrijpelijk. Hoezo zou zij dit soort machismo langer moeten tolereren? Bullebakken die dit gedrag vertonen èn verdedigen, moeten publiekelijk ter verantwoording worden geroepen en hard worden aangepakt. De stilte over het onderwerp moet worden doorbroken, de macho-cultuur in de Australische politiek moet veranderen. Zij zijn het die de partij, welke dan ook, moeten verlaten en niet de vrouwen die het moeten ondergaan. Hanson-Young stelt dat, als er meer vrouwen in de politiek actief zouden zijn, die cultuur vanzelf zou veranderen. Daarme ben ik het eens. 

Celeste Barber for president… Ozzie, ozzie, ozzie go-go-go!