Huisarrest!

Dit wordt een longread. Dat krijg je met dat thuiszitten. De Nederlandse auteur Ilja Leonard Pfeijffer woont al vele jaren in de Italiaanse stad Genua. De Italiaanse overheid besloot recent alle inwoners van de noordelijke provincies tot quarantaine te verplichten. Dat bleek een te late maatregel. De besmetting spreidde zich uit naar alle delen van het land. Niet lang daarna werd een complete lockdown afgekondigd. Italianen zingen inmiddels vanaf hun balkons tegen de angst.

Vanaf zijn woonadres schrijft Pfeijffer voor NRC over de impact die het coronavirus heeft op het lokale leven. Zijn column van 11 maart was getiteld ‘Postapocalyptische scènes’. Over dat hij nooit eerder hamsterde maar omdat alle restaurants dicht zijn, het hem verstandig leek een paar boodschappen te doen. Over de stricte regels in de supermarkt, ondanks het feit dat de meeste schappen leeg zijn. Over het doorgaans drukke centrale plein dat er nu postapocalyptisch bijligt. ‘De terrastafeltjes lagen als dode insecten op hun rug.’

De Nederlandse aanpak van het virus was tot gisteren nogal terughoudend. Dat gedrag leek vooral te worden ingegeven door de gevreesde economische schade. Premier Rutte noemde het land vergoelijkend “een nuchter landje” maar economie boven volksgezondheid stellen, vind ik  storend en gevaarlijk. Cafés en restaurants bleven open, scholen eveneens. Microbiologen en andere medisch specialisten meenden dat de info van het nationale RIVM achterloopt. Buurlanden sloten hun grenzen, in sommige landen wordt van alle trein- en vliegtuigpassagiers bij aankomst de temperatuur gemeten. Nederland deed dat alles niet. Nog steeds niet. Bovendien trokken mensen zich niets aan van de oproep tot sociale isolatie. Gisteravond werd tenslotte nieuw beleid van kracht. Te laat!

Scholen, kinderopvang, eet- en drinkgelegenheden in Nederland zijn nu dicht. Drie weken lang. Drie minuten na dat besluit vroeg Koninklijke Horeca Nederland vijf miljard financiële steun aan de overheid. Herinner jij je de horecaprijzen nog die verdubbelden toen de euro werd ingevoerd? Een bitterbal van 1 gulden kostte de dag erna €1. De prijzen bleven daarna exorbitant stijgen. Ook zzp’-ers klagen thans steen en been. Sommigen van hen lieten zich met goudgerande regelingen wegsturen bij hun werkgever en keerden daarna als zelfstandigen terug. En dan nu mopperen over tegenvallende eenmansbedrijfresultaten? Ik vind dat uiterst opportunistisch, heb er geen goed woord voor over. Ondernemen is nu eenmaal risicovol. Alle economieën wereldwijd worden door deze crisis geraakt.

Sinds vanmorgen 8:00 uur is in Spanje de strictere noodtoestand van kracht. Omdat de Spaanse autoriteiten geen Italiaanse toestanden wilden, ging afgelopen vrijdag al de eerste beperkende verordening in. Begin vorige week reserveerden wij nog nietsvermoedend een tafel voor vier (onze vrienden Frans & Roland zijn thans hier) bij The Fishbowl. Vrijdagavond kregen we een mail van de restauranthouder met de mededeling dat de zaak de deuren sloot op verordening van de autoriteiten van de autonome regio Valencia.

Daar wij niet voor één gat zijn te vangen, besloten we bij de jongens thuis te gaan koken en eten. Op zaterdagochtend dook echter een auto met geluidsinstallatie in onze woonwijk op die ons, bewoners, op het hart drukte niet buitenshuis te komen. Een nationale regel trad in. Er volgde wel een “por favor” (alsjeblieft) op dat indringende verzoek maar dat maakte het niet minder spannend. Toen ik de geluidswage zag en hoorde, kwam de gedachte aan oorlogstijd in mij op. Ik heb geen idee hoe dat voelt maar ik meende een vleugje ervan op te vangen. De maatregel komt erop neer dat wij onze wijk aan zee niet mogen verlaten, tenzij we boodschappen uit de supermarkt nodig hebben, naar de apotheek of het ziekenhuis moeten of naar het werk.

Dat meldden we de mannen die vervolgens voorstelden naar ons toe te komen voor het etentje. Zo geschiedde. Wij wisten zaterdagochtend tijdens een vroeg rondje langs Supeco (onderdeel van Franse Carrefour) en Spaanse supermarktketen Consum nog vier visfilets te scoren. Wij kwamen bij de visbank aan en zagen onze favoriete verse hapjes op ijs liggen. De vrouw die aan de beurt was, liet zes van die filets inpakken. Oh-oh. Er lagen er nog vier. De visvrouw, die ons goed kent en leuk vindt (dat is wederzijds), groette mij dus ik greep mijn kans. “Mag ik die filets alvast reserveren?” Iedereen moest lachen. Ze waren van ons!

Wij hamsterden afgelopen zaterdag een beetje. We hebben altijd een voorraad bonen, peulvruchten, droge pasta, rijst en tomatensaus in de voorraadkast. Deze actie betrof flessen rosé, witte en rode wijn alsmede diverse soorten bier en flessen prikwater. We kochten een extra grote zak chips (voor de altijd hongerige mannen) en veel meer keukenrollen dan gebruikelijk omdat de schappen waarin het wc-papier normaliter hoog ligt opgetast, zo leeg waren als de ogen van een dooie vis. Menig Spaanse supermarktmedewerker vindt de huidige run op winkels bizar. Niet alleen Nederlanders hamsteren op grote schaal, Spanjaarden doen dat kennelijk ook. Op dit punt is geen cultuurverschil te bekennen. 

Toiletpapier was in de bezochte supermarkten onvindbaar. Overal lege schappen. Op de website van het satirische Spaanse blad ‘El Jueves’ trof ik een meme aan waarin wordt gesuggereerd dat makelaars de lege schappen van supermarkten gaan verhuren. Gevechten in supermarkten over rollen, winkelwagentjes zo hoog als flatgebouwen, gerantsoeneerde aantallen. Het coronavirus veroorzaakt geen diarree maar de vrees dat deze crisis maanden gaat duren, veroorzaakt deze hysterie. Terecht? Ik denk het niet… Desalniettemin brachten de jongens een pak dik toiletpapier voor ons mee. Verse vis voor pleepapier; een goede deal!

Ik moet gniffelen om alle filmpjes die we ontvingen over dit specifieke onderwerp: een toilet met een gi-gan-ti-sche rol papier -minstens zo groot als de toilet ernaast-, instructies voor hoe zuinig te zijn met het schaarse goed (soms ietwat onsmakelijk), iemand die een rol in een kluis bewaart, er telkens één velletje vanaf rolt en het daarna weer terug in de kluis stopt. Een oude boer die zijn land omploegt en de boerin die achter hem om de 20 centimeter een wc-rol in de aarde plant.

De leukste kwam van onze Spaanse overbuurman (gevlucht) uit Madrid: een ontspannen fluitende Spanjaard met een groot vleesmes in de hand die vier rollen papier op een varkenspoothouder aansnijdt -normaal gebruikt voor ham-, snippertje voor snippertje. Een crisis als deze brengt stress maar ook een boel creativiteit voort. Naast egoïsme en overlevingsdrang zit dat kennelijk ook in de menselijke aard  gebakken.

Mensen mogen vanaf vandaag in onze buurt alleen op straat als dat strict noodzakelijk is. Het leger zal overal in Spanje worden ingezet om toe te zien op naleving van de maatregel. Ik realiseer mij dat de situatie slechter wordt voordat die zal verbeteren. We hebben het dieptepunt van de coronaviruscrisis hier nog lang niet bereikt. (Het aantal besmettingen in epicentrum Madrid vervijftienvoudigde in de afgelopen week. Van 20 naar 3.000.) Dat geldt ook voor Nederland.

Onze vrienden Frans & Roland kwamen op hun vakantieadres uitrusten na een verhuizing en een maandenlange renovatie. Zij zijn beiden verwoede golfers en verheugden zich op rondjes onder de Spaanse zon. Alle golfbanen zijn echter gesloten. Ze kunnen een voorbeeld nemen aan professioneel golfer Joost Luiten die thuis oefent met een ijzer om een rolletje wc-papier hoog te houden. Ze vliegen eerder terug dan gepland maar nu heel Spanje vandaag op slot ging, is mijn vraag of ze tijdens die periode nog kunnen vliegen. Enkele maatschappijen stopten al met personenvervoer. Laat Nederland over een week nog toestellen landen uit besmette gebieden? Niemand weet het.

Hoe strict het kan worden, bewijst het Verenigd Koninkrijk. MP Johnson overweegt alle 70-plussers die naar het vaderland terugkeren tot een zelfquarantaine van vier maanden te dwingen. In een Engelse krant werd dat ‘a warlike measure’ genoemd. Dat klinkt mij als oudjes pesten. Ik ken een aantal Britten persoonlijk die op het punt staan terug te vliegen. Zelf zou ik niet vertrekken. Maar eerst moet ik nog 60 jaar zien te worden... Mijn geplande verjaardagsfeestje in Málaga dreigt door deze situatie ook in het water te vallen. Musea, cafés en restaurants zijn daar dicht. De Paasprocessies van Semana Santa in Sevilla zijn reeds afgelast.

Mijn liefje en ik zijn niet bang voor wat er komen gaat. We voelen ons goed in huis (de vernieuwde eetkamer is top!) en op deze plek. Samen rooien we het. Wel begin ik moe te worden van mensen die deze coronaviruspandemie blijven vergelijken met de, in dit seizoen gebruikelijke griepvirus. Jazeker, er overlijden jaarlijks meer mensen aan die griep dan aan corona maar van laatstgenoemde virus weten we zo verdraaid weinig. De eigenschappen van het virus zijn nog onvoldoende in beeld. En hoe weet je of je besmet bent? De ziekte is niet te onderscheiden van gewone griep. Bovendien bestaat er een brede waaier aan lichte en zware klachten. Zijn we rond de zomer van het virus af? Of wordt het een terugkerend fenomeen? Tegen griep kun je je laten inenten, tegen het nieuwe virus bestaat nog geen vaccin. Bij lange na niet.

Nederlandse wetenschappers deden afgelopen weekend een veelbelovende ontdekking: een antilichaam dat de infectie kan blokkeren. Ze hadden in Rotterdam en Utrecht nog iets in de ijskast liggen (van SARS1) dat ze uitprobeerden. Dit potentiële medicijn zal echter nog maandenlang moeten worden getest op mensen. Beoordeling  door vakgenoten moet ook nog gebeuren. Medische trials hebben een vast protocol en een lange looptijd. Een vaccin ontwikkelen, de beste aanpak tegen Covid-19 (SARS2), gaat zelfs nóg langer uren.

Illustratie: Steve Bell (The Guardian)

Misschien wordt Ketut-van-Bali ook naar huis gestuurd. President Trump verzocht Amerikaanse  cruisemaatschappijen onlangs om de komende 30 dagen geen schepen te laten varen. Ketut’s werkgever besloot daaraan gehoor te geven en stuurde alle passagiers van boord. Daarmee staan banen van veel personeelsleden op losse schroeven. 
Waar zijn schip -dat momenteel in Nieuw-Zeelandse wateren vaart- gaat dokken, is nog niet bekend. Wie van de staf aan boord mag blijven, is tevens onbekend. De vooruitzichten op werk in zijn geliefde Bali zijn nóg somberder vanwege teruglopende toeristenaantallen. Daar valt geen droog brood te verdienen voor zijn gezin. Kasian. Zijn oudste zonen volgen beide momenteel online les van huis, via Schoology. Voor dat doel hebben ze nu allebei een eigen emailadres. Joehoe!

Thuisblijven helpt de vertraging van de verspreiding van dit virus dus daaraan doen we braaf mee. Een aanvaardbaar offer. Onze wandelingen doen we voorlopig op het eigen terras. Elke fles bier of wijn wordt afzonderlijk naar de glasbak gebracht, dat geldt ook voor het huisafval. En daarna telkens handen wassen. Het is overigens uitzonderlijk stil in de wijk. En zolang er goede boeken zijn en ik kan internetten en bloggen, zing ik de tijd wel uit.