Scenario 1, 2 of 3?

Dit wordt weer een longread, echt een lange. Als Hollandse vrouw en transmigrant in lockdown in Spanje heb ik wel het een en ander te zeggen. Het is een vreemde gewaarwording: mijn land van oorsprong koos voor aanpak A tegen de verspreiding van het coronavirus, mijn huidige vaderland voor aanpak B. Mijn liefje en ik keken ernaar en zaten ermee. Letterlijk en figuurlijk. Wat is wijsheid? Sinds afgelopen weekend hebben we in heel Spanje te maken met huisarrest. Slechts bij hoge uitzondering mogen we het huis verlaten. Als je je niet houdt aan die regel en door politie of militairen wordt ‘gesnapt’, levert dat een forse geldboete op. Als dat je meermalen overkomt, kan die boete tot tonnen euro’s oplopen. De eerste Spaanse zit in de cel. Ze lag te zonnebaden aan de kust.

Honden worden onderling uitgewisseld en te huur aangeboden (€25 per keer) om zo legitiem naar buiten te kunnen; overigens wel in je eentje. Menig geleend huisdier blijkt thans aan uitputting te bezwijken. Er zijn zelfs mensen buiten gesignaleerd met een pluchen hond. Wij laten in Huize Barefoot de hond dagelijks uit maar wij brengen dan het keukenafval naar de container.

De Nederlandse minister-president Mark Rutte hield eerder deze week een live toespraak op tv die door 7.6 miljoen kijkers werd gadegeslagen. Ook door ons. Mijn liefje meldde vóór aanvang dat hij ongetwijfeld een zwarte stropdas zou dragen. De boodschap zou immers ernstig zijn. Ze kreeg gelijk. Mij vielen in eerste instantie vooral zijn witte vingerkootjes op. Zat hij 'm te knijpen?! Ik vond het een heldere, inhoudelijke en invoelende vertoning. Een staatsman waardig. Een communicatiedeskundige noemde de toespraak in de Volkskrant een geslaagd voorbeeld van de drie-eilandentheorie: met empathie, een bewijsvoerende, overtuigende harde inhoud en een geruststellende ‘call to action’. 

Enkele vrienden in Nederland vermoedden dat hij zou gaan zeggen dat ook hun land  in lockdown gaat. Ze kregen ongelijk. Het virus ongecontroleerd laten woekeren is geen optie maar het maximaal willen controleren evenmin. Nederland kiest daarom voor een tussenscenario van gecontroleerde blootstelling; daarmee zou groepsimmuniteit worden opgebouwd. Dat gaat waarschijnlijk maanden duren, volgens de experts. Een groot deel van de bevolking (50 à 60%) zal met dit virus worden besmet. Hopelijk ontstaan bij het merendeel van hen alleen lichte klachten. Wie het virus heeft gehad, is daarna meestal immuun. Daarmee wordt voldoende immuniteit opgebouwd om kwetsbare groepen in de samenleving te beschermen. Dat scenario wordt gekozen om al te grote druk op de gezondheidszorg te voorkomen.

Nederland koos er dus niet voor het land op slot te doen, zoals Spanje wel deed. De premier zei dat zo’n rigoureuze aanpak op het oog aantrekkelijk kan lijken maar deskundigen wijzen erop dat het geen kwestie van dagen of weken zou zijn. In dat scenario zou Nederland feitelijk een jaar of zelfs langer dicht moeten, met alle gevolgen van dien. En als het praktisch al zou kunnen om alle inwoners zo lang huisarrest te geven, dan nóg kan het virus weer de kop opsteken zodra de maatregelen worden ingetrokken.

Ik vond het Nederlandse scenario en de uitleg daarover aannemelijk. De autoriteiten maakten een keuze op basis van statistieken en wiskundige modellen. Die zouden voor iedereen hetzelfde moeten zijn maar men komt toch tot verschillende conclusies. Het scenario dat Nederland thans volgt is er wel eentje met haken en ogen, volgens bepaalde deskundigen. Groepsimmuniteit willen bereiken, is geen doel op zich. We weten immers nog zo weinig van dit virus. We weten nog niet wie wie besmet en hoe besmetting precies verloopt. En wat als jonge en gezonde personen die worden besmet alsnog zware klachten krijgen? Op dit moment liggen in Nederland op Intensive Care zowel jonge personen zonder onderliggend lijden als ouderen mèt (50/50-verdeling). En wat als het geschatte percentage besmettingen verder oploopt dan die 50 à 60%? Niemand die het weet.

Spanje is veel groter en heel anders dan Nederland. Het besloot navenant. In de grootste besmettingshaard (regio en stad Madrid) wonen circa 8 miljoen mensen. Dat is bijna de helft van de Nederlandse bevolking. Daarbij zijn er relatief veel ouderen in het land: 17% van de bevolking bestaat uit 65-plussers. Bovendien is het hier gebruikelijk dat meer generaties onder één familiedak samenwonen. De meerderheid woont in relatief kleine huizen en appartementen. Het sociale leven van Spanjaarden speelt zich bij voorkeur buitenshuis af. 

Dat was op zaterdag j.l., toen we nog buiten mochten wandelen... 

Bijkomend feit is, dat als Spanjaarden elkaar ontmoeten, of ze elkaar kennen of niet, er direct wordt gekust. Zelfs de vrouw die ons vorig jaar thuis namens het INE (Spaanse equivalent van het CBS) kwam enquêteren, deed het. Het is een gewoonte die zich kennelijk niet gemakkelijk laat onderdrukken. Ter voorkoming, zijn in onze woonwijk alle kinderspeelplaatsen en parken afgezet met een politiekoord waarop ‘danger’ staat gedrukt. In Nederland zag ik recent nog beelden van overvolle speelpleinen?!

Het Verenigd Koninkrijk lijkt een ander scenario te volgen dan Nederland en Spanje. Beter gezegd: de regering Johnson deed tot dusver niets, nothing, nada. Er kwamen vage adviezen, zoals dat ouderen vanaf een bepaalde leeftijd (70) verplicht en langdurig in isolatie moesten. Epidemiologen van naam en faam werden niet geraadpleegd. Johnson toverde wel een economisch plan uit zijn hoge hoed. Epidemiologen van het Imperial College London konden het niet langer aanzien en ontvouwden hun plan van aanpak. Scholen en universiteiten zullen worden gesloten, de bevolking wordt verplicht thuis te blijven, mensen met besmettingsverschijnselen moeten in zelfisolatie zodra NHS (de Britse Gezondheidszorg) te maken krijgt met 200 IC-gevallen per week. Dat lijkt op een lockdown. Hun verwachting is dat als er binnen twee jaar geen vaccin wordt gevonden, Groot- Brittannië gedurende die tijd ‘in and out of a shutdown’ zal komen en gaan. Heldere, duidelijke taal. Daar heb je wat aan als burger. Die Boris lijkt helaas nóg meer op Trump dan tot nu toe gedacht. Adu!

Frankrijk koos voor de strengste vorm van verplicht huisarrest, met politiepatrouilles in het hele land en een officiële papieren verklaring die iedereen bij zich moet dragen die zich buiten waagt. De politie van Spanje gebruikt onder andere drones in grote steden om toe te zien op naleving van het huisarrest. Italië schreef ook huisarrest voor maar deed dat veel te laat waardoor een besmettingspiek niet kon worden voorkomen, met alle gevolgen van dien. Duitsland zit qua maatregelen tussen het door Nederland en Spanje gevolgde scenario in. Daar sloot men scholen, kinderopvang, cafés en restaurants (eerder dan Nederland) maar er kwam geen huisarrest. De oosterbuur was wel het eerste Europese land dat de landsgrenzen sloot. Bij de bestrijding van de Covid-19-besmetting is nauwelijks sprake van eenheid in de Europese Unie. Wel kwam deze week het besluit dat alle buitengrenzen van de Unie dichtgaan gedurende 30 dagen (voor de Britten werd een uitzondering gemaakt).

Als je één vaderland hebt, volg je in dit soort noodsituaties de beslissingen van de bijbehorende autoriteiten op de voet. Als transmigrant heb ik er twee en volg ik die dan ook. Ik ben solidair met beiden. Mijn liefje en ik hebben minstens evenveel vertrouwen in de Spaanse medische stand.

Het aantal besmettingen in Spanje liep inmiddels op naar 13.716 volgens de tracker van het Coronavirus Resource Center, onderdeel van de vermaarde Johns Hopkins University. Het aantal doden steeg hier naar 638. Er zouden momenteel 800 patiënten op Intensive Care liggen. 1.081 mensen herstelden inmiddels; het beginnetje van de zo noodzakelijke buffer. Ter vergelijking: Italië meldt tot nu toe vier herstelde patiënten. In voorbereiding op dit blog had ik er een hele klus aan om de mutaties bij te houden.

In Spaanse ziekenhuizen spelen zich hartverscheurende situaties af. Ik las over een Madrileens hospitaal waar een oudere vrouw met mondkapje voor de deur op de grond zat. Haar echtgenoot was daar de avond ervoor overleden en zijzelf was kortademig en voelde zich ziek. Haar was echter de toegang tot de ziekenzorg geweigerd omdat ze niet ziek genoeg zou zijn. Ik zag haar, met open mond en zwaar ademend, liggen in de armen van een van haar volwassen kinderen. Het beeld van deze paniekerig naar lucht hapende vrouw ging mij niet in de koude kleren zitten. Dat zal mij lang bijblijven.

De Nederlandse overheid ziet tot dusver dus geen meerwaarde in een algeheel gebod op thuis blijven (al wordt een mogelijke lockdown vaker genoemd). Het virus kan zich zo weliswaar minder gemakkelijk verspreiden maar niemand bouwt immuniteit op tegen het virus. We zullen zien wat er gebeurt als de periode hier verstrijkt.

Geen idee hoe lang ons huisarrest gaat duren, er wordt al wel gehint op verlenging. Er woont een jonge arts in onze straat die al meer dan een week thuis is terwijl ze voorheen dag & nacht aan het werk was. Gisteren liet ze opeens haar hond uit met een mondkapje op. Lichte klachten? Het intrigeert maar we houden afstand. Ook van haar hond, overigens. Dat neurotische mormel zou ik voor geen goud willen uitlaten.

Onze Madrileense overbuurman blijft ons voortdurend voorzien van serieuze boodschappen en grappige memes en filmpjes via Whatsapp. Zo stuurde hij de TED Talk van Bill Gates toe. Deze visionair legde in 2015 aan zijn publiek uit dat (en hoe) een viruspandemie een toekomstige catastrofe voor de wereldbevolking kon worden. Een recent artikel in het tijdschrift The Atlantic met de titel “We Were Warned” doet daar nog een schepje bovenop.

Buurman Guillermo zet zijn stappen en doet zijn rek- en strekoefeningen op het terras. We zwaaien en roepen elkaar af en toe iets toe. We letten een beetje op elkaar. Alhoewel mijn liefje en ik al 20 jaar in sociaal isolement leven (!) mis ik het vriendencontact. De jongens zijn nu hier maar we mogen niet samen zijn en dat is heel erg jammer. Zelf definieerde ik een looprondje op eigen terras dat uit 100 stappen bestaat. Zo is eenvoudig te berekenen hoeveel van die rondjes per dag nodig zijn om fit te blijven. In de terraskast lag nog een oude waslijn van de vorige eigenaren. Die doet nu goede dienst om touwtje te springen. 

Ik hoor de Middellandse Zee al dagen bulderen en zou graag een wandeling langs de kust maken. Dat mis ik ook. Ik ontwikkelde nóg een nieuw tijdverdrijf: live webcams bekijken via Explore.org. In plaats van naar zee lopen, kijk ik af en toe naar de cam van een tropisch rif in de Stille Oceaan. Je vindt er iets voor ieders goesting: vogels, apen, beren, wolken, zentoestanden, Afrikaanse taferelen, Amerikaanse beelden. Werkelijk van alles en van tamelijk goede kwaliteit.

Het is zoals ene Sara Jefry op Twitter postte: “your grandparents were called to war. You’re being called to sit on your couch. You can do this.” (#QuarantineLife) Het klinkt eenvoudiger dan het is. En dan te bedenken dat we nog maar zijn aanbeland bij dag 5…