Als het daar niet voorbij is, dan nergens

Wij videobellen al meer dan een jaar wekelijks met onze jongens in Bali. Yuda gaat al net zo lang niet naar zijn middelbare school (eerste klas), Damai gaat sinds enkele weken tweemaal per week, in klein groepsverband, naar zijn lagere school (vierde klas). Met dat laatste feit zijn we zeer verguld maar met dat eerste helemaal niet. De oudste gaat echter ogenschijnlijk goed om met deze langdurige ontbering. Deze puber is in onze aanwezigheid nooit te betrappen op een slechte bui of ander puberaal gedrag en daar neem ik zíjn udeng (religieus hoofddeksel) voor af!

Damai zag er de laatste keer moe uit en hij moest hoesten. Op onze vraag of hij koorts had, legde de grote broer een grote hand op het voorhoofd van de kleine broer. Dat werd ontkend. Ze zijn liefdevolle broertjes. We kijken er wekelijks naar uit hen weer te zien. Tijdens onze wekelijkse sessie verschijnt ook altijd kortstondig een jonger broertje of zusje voor de camera. Varen (2) jaar lijkt nog steeds niet aan ons gewend terwijl zijn jongere en enige zusje Santi (1) mijn naam al brabbelt en naar mijn liefje wijst als haar papa vraagt waar M is. De jongste van dit gezin is zeer actief en alert. Zij gaat nog lang niet naar school maar wordt al wel klaargestoomd voor grote dingen. Girlpowerrrrrr. Laatst zag ik een foto van haar met Damai´s Harry Potter-bril op: als een fiets geparkeerd tegen een meloen. Grappig en eigenwijs!

Het andere goede nieuws is dat de regio waarin Yuda´s school ligt, van Code Rood naar Code Oranje ging. Scholen in zo´n gebied mogen hun deuren weer openen als de code op groen springt. Wanneer dat voor hem zal gebeuren, is niet bekend. We blijven hopen dat hij nog tijdens dit schooljaar kans krijgt zijn nieuwe klasgenoten in levende lijve te ontmoeten.

Ter compensatie schonken we Yuda een volle spaarpot om lid te worden van een plaatselijke voetbalclub en voor trainingen en oefenpartijtjes. Wekelijks vertelt hij over zijn successen op het veld: hoelang hij stond opgesteld (doorgaans 90 minuten), hoeveel assists hij gaf en hoe vaak hij zelf scoorde. Dat doet hij heel goed. Onze knul is uiterst sportief. Al sinds zijn peutertijd beschikt hij over een uitstekende voet-oog-coördinatie. Veel is aanleg maar de talloze potjes voetbal die ik met hem als klein mannetje deed in onze tropische tuin aan de Balizee wierpen hun vruchten af. Afgelopen weekend ontvingen we een filmpje van een trotse pa die zijn scorende oudste (aanvaller) vastlegde.

Anderhalve week geleden vond daar Galungan plaats, een ceremonie waarbij volgens het Hindoeïsme de goden naar de aarde afdalen en in de gelovige gemeenschap de overwinning vieren van het Goede op het Kwade. De gehele familie met aanhang was die dag bij elkaar. We zagen beelden van mensen zonder mondkapjes. Die ceremonie werd onlangs gevolgd door Kuningan waarbij dezelfde opperwezens naar hun goddelijke oorden terugkeerden. Wij vroegen de jongens hoe die dagen waren verlopen en waarvoor ze hadden geofferd en gebeden. Antwoord: voor kip met gele rijst (nasi kuning); hun standaard feestmaal. We hielden onze gezichtsuitdrukking serieus maar van binnen gierden we het uit. Liefde van jonge mannen gaat ook door de maag! Ook in culinair opzicht droegen we ons steentje bij aan hun opvoeding.    

Tijdens ons wekelijkse gesprek vertelde Yuda dat zijn grootmoeder, moeder Elsa en tante Komang reeds werden gevaccineerd en dat is een goede zaak. Uit eigen ervaring weet ik dat ze niet van injecties houden maar ze zijn verstandig genoeg om te beseffen dat deze tegen covid-19 goud waard is. Het is extra goed omdat werkende vrouwen in Noord-Bali de lokale economie grotendeels draaiende houden, al ligt ook die door de pandemie grotendeels op zijn gat.

Mijn liefje en ik beginnen langzaam maar zeker tot het besef te komen dat ook in dit jaar geen verre reis voor ons in het verschiet zal liggen. We zullen op enig moment allebei zijn gevaccineerd maar daarmee zullen verre reizen voor ons geen optie zijn. Niet dat er geen reiswensen zijn. Graag zou ik naar Raja Ampat (Papoea Nieuw-Guinea), Bolivia, Suriname of Madagascar willen om daar langzaam en lekker lang rond te reizen. Maar op reis gaan zoals wij dat gewend zijn, is voorlopig onverstandig. Reizen mag dan verslavend zijn, onder dit soort omstandigheden is dat eigenlijk asociaal… 

Op dit moment zijn er wereldwijd ruim 1 miljard vaccinaties toegediend maar dat gebeurt merendeels in Westerse landen. Zolang de meeste armere c.q. ontwikkelingslanden (de Zweedse arts en statisticus Hans Rosling stelde ooit een nieuw begrippenkader voor, uitgedrukt in vier niveaus; die zouden de economische situatie van landen in de wereld beter weergeven) geen eigen grootschalig vaccinatieprogramma hebben opgezet en uitgerold, is de wereld voor niemand een veilige plek. Niet voor bewoners en niet voor bezoekers. 

In zo´n situatie krijgen virusmutaties namelijk een grote kans zich te ontwikkelen tot nieuwe, wellicht grotere problemen voor mensen; mogelijk zelfs voor personen die reeds tegen covid-19 zijn gevaccineerd; dat bleek bijvoorbeeld onlangs bij een ingeënte student uit India in België. Het gevoel dat je na vaccinatie veilig bent voor een volgende coronabesmetting noem ik dan ook “schijnveiligheid”. 

Kijk naar wat er nu gebeurt in India met dag in dag uit recordaantallen besmettingen en twee nieuwe gemuteerde varianten van het virus. (Eentje schijnt al op Spaanse bodem rond te waren.) Net als Bali is India een land van overwegend Hindoes. Toen ik mensen daar met tienduizenden tegelijk tijdens een recent religieus evenement in de Ganges zag baden, hield ik mijn hart vast. Daar speelt Code Zwart zich thans af, het spookbeeld van menigeen, zowel binnen als buiten de zorg. Crematiecentra kunnen het niet meer aan. De straten van New Delhi liggen bezaaid met brandstapels waarop coronadoden worden gecremeerd. Voor rituelen is geen tijd en plaats meer. Er is niet genoeg brandhout om te cremeren. Vliegverkeer vanuit India naar elders werd tijdelijk stilgelegd. Dit soort brandhaarden is ook een groot risico voor de rest van de wereld.  

Hoeveel coronamutaties komen er nog uit andere uithoeken van de wereld tevoorschijn? Het is opmerkelijk hoe weinig informatie tot dusver uit continent Afrika komt. Het priktempo ligt daar uiterst laag en dat is extra zorgelijk. Sommige virologen zijn van mening dat onze wereld nooit meer coronavrij zal zijn. De tijd van weleer ligt per definitie achter ons, de easy going reistijden  wellicht ook.  

BoWo I

Illustratie: Jhoneil Centeno

Arjan en Gisbert van de Vogelspotcast gingen afgelopen week in een ondergelopen gebied grenzend aan het Amsterdamse Bos op zoek naar de blauwborst. Het was de eerste keer dat ik over deze vogel hoorde praten. Het blijkt te gaan om wat vogelaar Dwarshuis de mooiste vogel van Nederland noemt. (Terwijl ik luister, zoek ik naar bijbehorende afbeeldingen van het dier op het web.) Met een borst die mooier blauw is dan van de ijsvogel die ik hier zelf nog niet zo lang geleden aan de oever van een beekje spotte. Het is bovendien een schitterende zanger. De grootste vogelkenner van het land vertelde dat de wind momenteel heel veel trekvogels vanuit Zuid-Europa terug naar Nederland voert. Daar gaan ze broeden. Rondom Amsterdam kun je nu op een goede dag wel 60 vogelsoorten zien; vaak baltsend en soms parend. Ik ontspan helemaal als ik naar dit programma luister. De vrienden maken eenmaal per week een podcast van circa 30 minuten, met serieuze en melige momenten. Genieten!

Sinds enige tijd hebben we een Spaanse huismus die permanent op ons terrein resideert. Deze soort behoort tot de standvogels die bij voorkeur op dezelfde plek verblijven. Zij trekken dus niet van hot naar her. Net als in Nederland liep ook hier het aantal mussen in de afgelopen tien jaar drastisch terug. Desalniettemin domineren ze het tuinbeeld. Het is de eerste keer dat we zo´n gevederd vriendje als permanent logée kregen en daarom noemen we dit vogeltje BoWo de Eerste. Als ons Bolletje Wol in alle rust in het raamkozijn van de badkamer of van de logeerkamer zit (veel poep achterlatend), ziet het eruit als een goed gevuld en pluizig bolletje wol. De Spaanse huismus is anders dan de gewone huismus. Deze diersoort is iets donkerder van vacht en heeft meer strepen op de borst. Deze mus kan als soort wel 19 jaar oud worden. Je gaat toch anders naar zo´n diertje kijken als je dit weet.

Mijn liefje sprak het vermoeden uit dat BoWo weleens zwanger zou kunnen en daarom moest ik grinniken. Zij weet immers net als ik dat vogels eieren leggen en niet zwanger raken. Wat wij beiden niet weten, is of deze logé een vrouwtje of een mannetje is maar dat is de vrijheid die we als kijker en blogger hebben en nemen. Kun je vogels ook volslank noemen? Dat is ze in ieder geval niet omdat er kuikens in haar buik zitten. Ze heeft het waarschijnlijk goed bij ons. Eerder in het jaar legden we soms broodkruimels en zaad neer op de omringende muur. Die waren in een oogopslag verdwenen. Mijn liefje vervest het water in het drinkbakje elke dag; de glazen schaaltjes zie ik wekelijks terug in de vaatwasser. We verzorgen onze gevederde vriendjes goed!

BoWo zit ook weleens op het afdak van het terras van onze Deense buren maar dat zien wij niet als overlopen. We delen de mus, alles beter dan een dooie mus! Mussen zijn groepsdieren. Als je er een ziet, tref je er velen aan. BoWo maakt zelf onderdeel uit van een groep van een stuk of tien à 15 mussen die met elkaar de buurt bestieren. Ze vertoeven dagelijks in onze stoutejongensboom en in de bougainville. Ze houden van plekken waarin ze zich kunnen verstoppen. Daarin  nestelen ze ook. Uit het groene hart van die plekken komt dagelijks een lawaai van jewelste. Geen idee waarover ze het met elkaar hebben maar het is een oorverdovend getjilp. Het geluid dat uit BoWo’s keeltje komt, herkennen we beiden inmiddels uit duizenden. Ze praat nogal hard en herkenbaar. Van haar kunnen we dat hebben, van de Spaanse buurman (geen mus maar een grijze muis) niet. We hebben nu eenmaal onze voor- en afkeuren. Zo gaat dat bij mensen.

Deze huismus koos ons als nieuw pleeggezin. Het is hier al even broedtijd. Het ratelt en ritselt dan ook dagelijks in de grote boom op het terras. Als ik langsloop, valt de boom stil. Mijn liefje is van mening dat ze al kuikengeluid hoorde. Ik speur weleens om mij heen of ik kan ontdekken wie BoWo’s partner zou kunnen zijn maar dat is onbegonnen werk. Geen wie van de 3 maar wie van de 15! Het mannetje zou een donkerder snavel krijgen in broedtijd maar dan moet je wel de kleur hebben opgemerkt voordat die periode aanvangt. Evenmin had ik  idee of Spaanse mussen monogaam zijn dus dat zocht ik op. Op de site van Scientias vond ik daarover een interessant artikel. Zowel mannetjes- als vrouwtjesmussen kunnen promiscue zijn. Gelukkig is op dit punt geen sprake van genderongelijkheid. Die promiscuïteit wordt ingegeven door de wens veel of genetisch beter nageslacht voort te brengen.

Uit een twaalf jaar durend onderzoek naar dit soort gedrag op het Britse eiland Lundy bleek dat mannetjesmussen kijken naar hoe sterk hun partner is geneigd om vreemd te gaan. Vervolgens wordt op basis daarvan besloten om heel goed of juist minder voor het kroost te zorgen. De kuikens van overspelige moeders worden zo dus de dupe van het promiscue gedrag van een ouder. “Mannetjes veranderden hun gedrag afhankelijk van hun partner” vertelt onderzoeker Julia Schroeder die meedeed aan die jarenlange studie. “Wanneer ze van een eerlijke partner naar een ontrouwe partner gingen, gaven ze hun kroost minder voedsel.”

Onlangs troffen we een kapot eitje op het terras aan. Ik vroeg mij af of dat van BoWo was? Spaanse mussen leggen gemiddeld vier eieren per keer en doen dat gemiddeld drie keer per broedseizoen dus het inwonende paar zal niet meteen  kinderloos raken; maar toch… Aan de binnenkant van de eierschaal zat nog eigeel dus het ongeluk vond in een pril broedstadium plaats. Misschien had haar jaloerse mannetje het ei uit het nest gewipt? (Op de foto kun je tevens zien dat er weer Saharazand door de lucht vloog en hier met de regen neersloeg.) 

Er vindt veel meer klein en groter leed plaats in die tuin van ons. Mijn liefje is de tuinkabouter van de familie. Zelf vind ik het wel leuk een beetje te rommelen maar deze tuin is niet groot genoeg voor twee dus ik houd mij in. Wel sleepte ik vorig jaar een gekapte grote cactus die bij de groenafvalbak lag mee naar huis, met dubbele tuinhandschoenen aan om niet tot bloedens toe gestoken te worden. De plant voelt zich inmiddels heel senang in de tuin.

In dit seizoen is zij volop bezig met aanplanten om de tuin nóg aantrekkelijker te maken voor vogels, insecten en vlinders. Dat doet ze met voorgetrokken jonge planten, zaad en bolletjes die dan -af en toe met mijn hulp als er moet worden gebukt- in nieuwe potten en verse aarde worden gezet. Met dat jonge goed in de aarde loopt het bepaald niet gesmeerd. Zodra ze in de grond zitten, worden ze door vogels, die bezig zijn met nestbouw of gewoon lekkere trek hebben, en door slakken opgegeten.

Vooral die laatste soort bestempelde de tuinvrouw als “een ware plaag” en daar is geen woord Spaans aan. Die weekdieren gaan vooral´s nachts aan de slag en´s morgens vinden we overal slijmsporen op het terras en sporen van hun vraatzucht in de tuin. Zelfs de jonge zonnebloemen, toch voor geen kleintje vervaard, vertoonden hapjes uit hun prille blad. “Er is geen beginnen aan” riep zij, met enige wanhoop in de stem. Dat bleek niet helemaal waar te zijn. De huisjesslakken werden niet gespaard al bleven ze leven. Ze kwamen aanvankelijk in de tuinafvalbak terecht. Mijn bijdrage aan deze Strijd om de Tuin was vervolgens het leegmaken van gebruikte Nespresso-koffiecups. Slakken houden namelijk niet van koffiegruis dus de tuinkabouter legde daarmee een beschermende ring om haar nieuwe aanplant. We gaan zien wie wint. 

Aarde(donker)dag

Het kan hier elk moment gaan regenen; dan wordt dit een druilerige dag dus dat wordt binnenblijven. Tot nu toe is april instabiel qua weer. We kozen een gemeenschappelijk tijdverdrijf voor deze dag: puzzelen. Niet zo maar eentje; deze puzzel, die we van Engelse vrienden in de buurt ontvingen, heeft 1.000 stukjes die samen onze aarde vormen. Schaal 1:55.000.000 dus dat zet alle remmen op de verbeelding los. Toepasselijk op Earth Day en leerzaam bovendien. Het eerste stukje dat mijn liefje ter hand nam, bleek van Kiribati te zijn (in de Stille Oceaan), misschien wel het sneuste eiland ter wereld. Dat stipje op de kaart zal namelijk als eerste ten onder gaan als de zeespiegel blijft stijgen.

Zoals elk jaar gaat de Dag van de Aarde over de vele manieren waarop we als bewoners onze planeet kunnen helpen voort te bestaan. De eerste viering van deze dag vond spontaan plaats in 1970; een groep van ruim 7.000 milieu-activisten ging in Philadelphia de straat op om aandacht te vragen voor meer zorg voor Moeder Aarde. Sinds 2009 is het een officieel wereldevenement op een vaste dag. Inmiddels nemen 193 landen eraan deel.

Met zijn recentste boek 'Gedachten over onze tijd’ wil de Nederlandse auteur Tommy Wieringa niet tobberig overkomen maar zorgen maakt hij zich wel degelijk over de staat van onze aarde. Sinds hij twee dochters heeft, is klimaat belangrijker geworden als thema. Ook andere hedendaagse, aardse problematiek stelt hij in dit boek aan de kaak. Het vat een groot deel van zijn NRC-columns van de afgelopen anderhalf jaar samen en is beschouwend van aard. Wieringa neemt duidelijk stelling. “Ons boerenland is morsdood. Nauwelijks meer insecten, nauwelijks meer vogels, nauwelijks meer bodemleven. Landdegradatie. Het komt nu aan op radicale dienstbaarheid aan de aarde, zonder hoop op dankbaarheid of begrip van je medemens. Noem het een programma van optimisme zonder hoop [..]” (p. 84).  

Deze week las ik in een artikel van de IEA, het Internationaal Energie Agentschap (IEA), dat het herstel van de economie na het begin van de coronapandemie in 2020 dit jaar naar verwachting wereldwijd zal leiden tot de op een na hoogste stijging van de CO₂-uitstoot in de geschiedenis. Ô, ironie... Vorig jaar nam de wereldproductie flink af omdat alles stil kwam te liggen en velen met mij hoopten op een aanhoudend dalende lijn. Ook dat was optimisme zonder hoop.

Economisch herstel is echter verre van duurzaam voor het klimaat. Als overheden niet sneller scherpere maatregelen treffen om de uitstoot te reduceren, zal de situatie in 2022 verder verslechteren. Het gebruik van kolen nam toe maar het aandeel duurzaam opgewekte electriciteit doet dat eveneens, is de verwachting: met 8% ten opzichte van hun vorige vermelding. Er is dus niet alleen maar slecht nieuws onder de zon.

Ook in Spanje krijgt Aardedag relatief veel aandacht en dat is hard nodig. Er valt nogal wat te beschermen in dit land van de ellenlange kustlijn, eilanden in zee en oceaan en bergen in het noorden en zuiden. Heel veel omringend water betekent ook hevige stormen en overstromingen, plus veel plastic en vistanks. Heel veel gortdroog binnenland veroorzaakt (bos)branden die tegenwoordig eerder beginnen en langer aanhouden. Tegelijkertijd verwoestijnen grote delen van het binnenland in rap tempo. De landsgrootte en het afwisselende klimaat van Spanje brengen in Europees verband de grootste verscheidenheid in natuurlijke vegetatie voort. En het land heeft alles in zich om Europees koploper te worden in zon-, wind- en waterenergie. Vorig jaar werd een grote stap voorwaarts gezet in het gaan opwekken van groene waterstof. Een van de grootste fabrieken van Europa werd neergezet in Ciudad Real. Ook op zee wordt een grote installatie gebouwd (project Ocean H2). Dat zijn enkele van de goede punten van mijn tweede Vaderland. We moeten er alles aan doen om dit land mooier en gezonder te maken. Dat betekent dat er, wat mij betreft, geen plek is voor onverschilligheid.

Spanjaarden lijken zich liever afzijdig te houden dan dat men zich wenst te bemoeien met (het gedrag van) anderen. De gemiddelde Spanjaard is sowieso sterker op de eigen familie gericht dan op de omgeving. Al ben ik geen socioloog, ik heb wel een vermoeden van de oorzaak. Wellicht zijn het verklaringen van de koude grond maar vooruit. Spanje bestaat uit een groot aantal autonome regio‘s (vroegere koninkrijken) en die bepalen vaak hoe een inwoner zich noemt of voelt: allereerst Valenciaan, Catalaan of Murciaan en dan pas Spanjaard. Bovendien denk ik dat de Spaanse burgeroorlog en 40 jaar Franco-dictatuur ook een verklaring kunnen zijn. Je uitspreken tegen het een of voor het ander kon er tijdens die ondemocratische periode, een van de zwartste in de Spaanse geschiedenis, voor zorgen dat je werd opgepakt en in de gevangenis belandde. In een groot aantal gevallen leidde dat tot de dood.

Maar onverschilligheid maakt de wereld lelijker, vind ik. Dat valt te illustreren aan de hand van een heel simpel voorbeeld. Velen in mijn woonwijk nemen niet de moeite hun kartonnen dozen en andere volumineuze papieren of plastic verpakkingen klein te maken en in de betreffende container te stoppen. Te groot? Dan maar ernaast. Er zijn ook buren, jong en oud, (sommige van hen ken ik bij hun voornaam) die helemaal niets scheiden; hun plastic, papier en glas belandt wekelijks in de container voor huisvuil. Qua recycling doet Spanje het een stuk slechter dan andere Europese landen: 33% van al het afval versus gemiddeld 45%. Misschien dat het gaat helpen als er hier statiegeld wordt geheven? 

Hoe klein is de moeite om afval in de publieke ruimte op te ruimen en in de daarvoor bestemde bakken voor hergebruik te gooien?! Hoe personen met afval binnen de eigen poort omgaan, moeten zij zelf weten - zolang dat maar niet tot stankoverlast voor anderen leidt. De openbare ruimte is van iedereen en die moet je met en voor elkaar leefbaar houden. Zorg voor de leefomgeving is ook zorg voor elkaar. En kritisch zijn is voor mij niet uitsluitend een academische vaardigheid, het is een levenshouding.

Ik vermoed dat ik een van de weinige wijkbewoners ben die de gemeente-app op de telefoon gebruikt; die heet ‘Linea Verde’ (groene lijn) en werkt naar behoren. Dat gebruik is geen reden voor zelffelicitatie, om met Tommy Wieringa te spreken. Niemand kan een mens uit één stuk zijn. Wij zijn geen heiligen, iedereen valt wel op inconsequenties te betrappen. En laten we wel zijn: als veelreiziger en flexitariër ben ik onder de streep nog steeds een vervuiler. Maar ieder mens draagt een deel medeplichtigheid voor de huidige staat van de aarde en voor de klimaatcrisis en dient verantwoordelijkheid te nemen.

In de LV-app kun je kiezen uit 21 categorieën waarover je iets kunt melden. Overlast van katten, honden en andere dieren, lekkages, ongeregeldheden op stranden, in parken en gemeenschappelijke tuinen, haperende stoplichten, gedumpte auto’s die moeten worden weggesleept, insectenplagen, vormen van vandalisme, afvalcontainers die uitpuilen, melding van foute chemische middelen op het land, enzovoort. Ook heeft het een sectie met het laatste landelijke en regionale nieuws op het gebied van milieumaatregelen. 

Voor het melden van gedoe werkt de app met gps, accepteert het foto’s en een getypte toelichting. Wekelijks vraag ik of de papier-, glas- of plastic-containers bij ons om de hoek kunnen worden geleegd. Als ik dat niet tijdig doe, stapelt het afval zich er rondom op; met alle gevolgen vandien. Die applicatie werkt heel goed. Op mijn melding komt altijd een geautomatiseerd antwoord dat het bericht in goede orde is ontvangen. Als medewerkers de gemeentelijke ophaaldienst in stelling brengen om hun werk vervroegd te doen, wordt de status naar ‘en proceso’ gezet. Ook daarvan ontvang ik een bericht. Als de container is geleegd, krijg je als zender de boodschap dat het verzoek is ingewilligd. Met dank voor de melding. De hierboven geschetste actie is klein bier maar alle beetjes helpen!

Illustratie: Mario Chaparro

Wat wel ècht zoden aan de dijk zet maar wellicht te laat komt, is de kwestie waarover ik eind maart las in La Vanguardia. Natuurbeschermingsdienst Seprona (onderdeel van de Guardia Civil) deed een inval op een groot perceel in Murcia waar serieuze criminele daden werden verricht. Daar werd illegaal grondwater gewonnen dat vervolgens illegaal werd ontzilt. De reststoffen uit dit chemische proces werden jarenlang geloosd in Mar Menor, de grootste binnenzee van Europa (170 km²), op steenworp afstand van ons huis. Het is bepaald niet de eerste keer dat ik over het sneue lot van deze bijzondere lagune blog.

Water dat officieel is ontzilt, is duur in aanschaf. Boeren en tuinders van Campo de Murcia maakten gebruik van illegaal verkregen water om hun land- en tuinbouwgrond te irrigeren, zonder daarvoor vergunningen te hebben en zich te houden aan de vereiste milieuvoorzorgsmaatregelen. De Guardia Civil trof daar 60 clandestiene ontziltingsinstallaties en 42 wateropvangbekkens aan. Niet alleen Nederland heeft boeven onder de boerenbevolking! Het wachten is nu op de uitslag van de wateranalyse. Die wordt dan voorgelegd aan de rechtbank die drukdoende is de oorsprong en de schuldigen van deze ecologische ramp te achterhalen. Na deze ontdekking, de derde in zijn soort sinds 2019, werden 68 personen aangeklaagd voor milieudelicten. Hun straf kan bestaan uit zes maanden tot twee jaar gevangenis, een financiële boete en een à twee jaar ontzegging van de bevoegdheid om te boeren. Laat de vervuilers maar flink boeten, is mijn devies. Niet alleen op een dag als vandaag.

Hup d’r in!

Ik had nog niet geblogd over het feit dat mijn liefje niet was opgeroepen voor de vaccinatie maar dat het vóór 20 juni zou gebeuren, of ze ontving Het Bericht op haar telefoon. Daarin stond dat ze de volgende ochtend om 10:00 uur werd verwacht bij het plaatselijke gezondheidscentrum waar ze zou worden geprikt met Pfizer. Al wekenlang keek ze dagelijks meer keren op de telefoon. Ze was onafscheidelijk met haar mobieltje. Had ze een nieuwe vlam ontmoet? Zelf ben ik overtuigd genoeg van mijn eigen rol in deze relatie om daarover niet onzeker te worden. Dat bleek terecht. Zij wachtte ongeduldig op ‘De Prik’! In de afgelopen weken werd ‘wo ist die Spritze?’ een gevleugelde uitdrukking in Huize Barefoot. Nah, do ist sie!

Bij nader inzien bedacht ik mij dat die einddatum van eind juni die door de Spaanse overheid was gemeld, klopte: als ze per omgaande werd gevaccineerd en ze vervolgens uiterlijk zes weken moest wachten op de tweede prik zou dat rond de 20ste van juni zijn. Mooi toch?! Dan klopt er tenminste iets en in dit geval is het geen zwerende vinger of een ander lichaamsdeel. 

Het bericht verscheen op haar telefoon toen we zaten te lunchen bij een nieuw Chinees restaurant (Asia Kitchen) dat alleen al om die reden in ons horeca-programma mag blijven. Met een binnenruimte met goed gescheiden nissen, heel leuke plekken in de buitenlucht (groene tentjes van bamboe) en een moderne  serre met open deuren aan weerszijde. Goed geventileerd, leuk aangekleed, met modern bestek in een afgesloten tasje, kunstzinnige schalen en bakjes en tafels op ruim voldoende afstand van elkaar. We kozen beiden iets uit het dagmenu van €10: voor-, hoofd- en nagerecht, inclusief een drankje en koffie. Kom er eens om?! Het eten was smakelijk en de porties waren ruim voldoende. Dat kwam goed uit want we raakten uitgekeken op een aantal oude-vertrouwde Chinese restaurants in de directe omgeving. De smaken waren in de afgelopen anderhalf jaar drastisch teruggelopen; in sommige gevallen gold dat eveneens voor de porties. 

Als veelreizigers bevragen we elkaar regelmatig op deze manier: “weet je nog waar je was in periode 1 van het jaar X, of Y of Z?”. Het moment waarop zij mij het bovenstaande bericht voorlas, zal mij lang bijblijven. Ook omdat het mij emotioneerde… de tranen van blijdschap biggelden over mijn wangen. Het tweede dat ik bedacht, was dat ik voortaan met minder last op mijn schouders boodschappen ga doen. Ik was tot dusver zeer beducht voor het aan haar overdragen van het coronavirus als ik uit winkelen ging. Zelf houd ik altijd minstens twee meter afstand van anderen als ik boodschappen doe maar je weet maar nooit hoe je een besmetting kunt oplopen. Je bent toch niet alleen voorzichtig voor juzelluf maar toch ook voor elkaar?! 

Desalniettemin lag ik de nacht na het bericht te draaien en te woelen omdat ik mij herinnerde dat mensen met allergieën alert moeten zijn nadat zij met Pfizer zijn ingeënt; bij sommige mensen zou een heftige allergische reactie kunnen optreden. Zij is al sinds het begin van onze relatie extreem gevoelig voor (sporen van) schaal- en schelpdieren. Tijdens ons eerste zelfbereide etentje werd ze extreem ziek van het eten van kreeftensoep. Dat was tevens mijn eerste optreden als zuster Clivia. Samen zaten we op het toilet, zij lag amechtig in mijn armen. Het bleef niet bij die ene keer in de afgelopen 32 jaar. Een van mijn problemen is dat ik teveel nadenk en vaak kan piekeren. Van mijn schouders viel dan ook extra gewicht toen mijn liefje 15 minuten na de injectie vrolijk zwaaiend naar buiten kwam. Ongeschonden, met alleen een miniscuul gaatje in een bovenarm. Joehoe!

Mijn woonplaats bouwde in de afgelopen periode een nieuw gezondheidscentrum en het oude werd omgetoverd en ingericht tot priklocatie. We kwamen een kwartier voor de afgesproken tijd aan en op dat moment stonden er negen à tien personen voor de deur te wachten. Niet alleen Spanjaarden, ik hoorde ook Scandinavisch en Engels. Dat vroege verschijnen bleek een goed idee want daarna zwol de wachtrij aan tot epische proporties. Die ochtend zouden daar 300 personen worden gevaccineerd. Aanvankelijk vroeg ik mij af waarom er drie Spaanse jongenmannen (waarvan er tenminste een goed Engels sprak) van de Protección Civil voor de deur stonden maar weldra ontdekte ik het nut ervan.

Gepensioneerde Spaanse oudjes proberen namelijk altijd onder wachten uit te komen en voor te kruipen. Ik overdrijf niet, dat heb ik zelf al zó vaak meegemaakt in winkels en op andere locaties! Ik begrijp best dat een mens af en toe een beetje brutaal moet zijn om iets voor elkaar te krijgen maar dit is niet het moment, wat mij betreft. 

Eéntje maakte het op dat moment wel heel bont. Ze kwam ontspannen aangewandeld toen de wachtrij zich al tweemaal op de opgang van het centrum had geslingerd. Ze zag een bekende vrouw die bijna vooraan stond en liep recht op haar af om te gaan keuvelen. Dat bleef ze doen. Een van de jongemannen van de Ordedienst stapte resoluut op haar af en meldde dat ze zich, net als iedereen, achter in de rij moest aansluiten. Als blikken konden doden, was hij niet meer wakker geworden… Tja. Dat is een naar trekje van Spaanse oudjes, die net als wij zeeën van tijd hebben. Zelf zal ik er nooit iets van zeggen maar het optreden tegen dit egoïstische gedrag kan op mijn volledige steun rekenen. De rij breidde zich gestadig uit. Wat al die personen met elkaar gemeen hadden, was hun leeftijd. Mijn liefje, nog niet grijs, oogde als een van de jongsten. 

De eerste tien wachtenden werden om 10:15 uur het centrum binnengeloodst. Bali kent de rekbare tijd (jam karet) maar Spanje kan er ook wat van. Mijn liefje bleek nummer 11 te zijn dus zij werd gestopt door de aardige manager van de Ordedienst. Hij verontschuldigde zich ervoor maar ik zei hem met een grote glimlach op het gezicht dat dit haar geluksgetal van de dag was! Mijn opmerking kon op een gulle lach van hem rekenen. 

Zelf bleef ik op gepaste afstand buiten staan wachten dus de procedure binnen werd mij later toegelicht. Zij moest haar SIP-kaart tonen aan de administrateur en daarna werd ze op naam opgeroepen om naar een van de twee verpleegsters te gaan voor de prik. Er ging geen vragenlijst aan vooraf (zoals wel in Nederland). Het was zitten en prikken. Allez hop! Ze voelde de injectie niet, naar verluidt. Daarna moest ze 15 minuten geduldig op een stoel zitten om te zien of er een reactie kwam, tot ze werd vrijgelaten. Na de strengste lockdown was dit een fluitje van een cent. Regelmatig kwam iemand langs om in de poppetjes van haar ogen te kijken en te vragen hoe ze voelde. Opperbest! Ze mocht gaan; overigens zonder vaccinatiebewijs. Ieder land doet dat anders. Onze vrienden in het Vaderland ontvingen na de eerste vaccinatie al een document met daarin gegevens over datum, type vaccin en serienummer van het ampul waaruit het gouden goedje kwam. 

De plek op haar arm was die avond een beetje gevoelig maar verder was aan haar niets te merken van deze eerste stap in de vaccinatie. Over enkele weken mag ze een tweede bericht tegemoet zien en herhaalt de procedure zich. Dan ontvangt zij hier tevens het digitale bewijs dat ze tegen covid-19 bestand is. Op naam, met vermelding van de fabrikant en de gegevens van de eerste en tweede dosis van de 'vacunación'. En vandaag krijgt Elsa in Bali die van haar, van Chinese makelij. 

Life is good, de wereld wordt langzaamaan weer een ietsje betere plek. Kan ik weer rustiger slapen.

Apestaart

Op de ochtend van mijn verjaardag hield mijn kleine HP-laptop, het non-humane  reismaatje dat ik de laatste 7 jaren overal mee naartoe nam, niet op met computeren maar weigerde wel verbinding te maken met het web. Bloggen ging dus niet op B-day. Sta je vroeg op om iets, waaraan ik lang schaafde, te plaatsen en dan loopt het mis. Balen. Het leverde mij die ochtend een pestbui op en mijn zus Lidy die mij als eerste belde, moest het bezuren. Niet dat ik onaardig tegen haar was maar ik voelde mij minder jarig dan zij hoopte. Dat reismaatje van weleer weigert nog steeds om met internet te communiceren dus ik denk dat de netwerk adapter er definitief de brui aan gaf. 

Inmiddels staat er een nieuwe laptop op mijn bureau. Ik ging vreemd. Mijn nieuwe maatje is dun en strak, van een ander merk en een jongere generatie. De nieuwe aanwinst heeft een groter scherm en een breder toetsenbord. De winkels die ik bezocht, hadden niet veel voorraad. Momenteel is er wereldwijd een groot tekort aan chips voor laptops en dat zag ik als consument met eigen ogen. Met dit apparaat was er niet direct sprake van hevige liefde. Ik was een aanraakscherm gewend en op dit scherm gebeurt er niets als ik mijn vinger er overheen beweeg. We schaften deze keer een laptop aan met een Spaans toetsenbord en een Spaans besturingssysteem. Na al die jaren taalles dacht ik dat wel aan te kunnen. 

De grootste hobbel ontstond toen ik het @-teken niet kon reproduceren op het gloednieuwe Spaanse toetsenbord. Dat heb je toch echt nodig als je een oude Windows/Office account op een nieuwe machine wilt activeren. Op de iPad zocht ik naar de juiste toetsencombinatie maar het ding verscheen maar niet op het scherm, hoe vaak ik het -op vele manieren- probeerde. Ik trok de haren uit mijn hoofd en bijna die van mijn liefje. (Kasian.) Stress om zo´n pielemuis?! Waar was die vrouw die vroeger alles zelf oploste?! Tja. 

Zonder dat tekentje kon ik niet verder met de installatie. Geduld om haar, de geduldigste van de familie, achter het toetsenbord te laten plaatsnemen, had ik evenmin. Liever keerde ik stante pede naar de winkel terug. Met rode konen omdat ik openlijk moest toegeven dat ik een Spaans toetsenbord niet in de vingers heb. De verkoper trok zijn wenkbrauwen op toen ik hem wederom met de doos tegemoettrad. 

“Ik liep vast omdat ik de apestaart niet zag zitten”. Historische woorden voor iemand die zich bepaald geen digibeet noemt maar het tijdelijk wel bleek te zijn. Ik moest hoognodig te rade gaan bij de domheidspecialist. Er zat namelijk wel degelijk een speciale toest op dit grote toetsenbord. De aardige jongeman zei mij dat dit heel veel klanten overkomt. Dat maakte het voorval nóg genanter, wat mij betreft. De Delete-knop die iedereen kent, bestaat ook niet als zodanig op dit toetsenbord; die heet ‘Supr’. Wat ik nu wel onder handbereik heb, zijn de Ñ, ñ, ¿, ç en een handjevol klinkers met Spaanse accenten. Elk nadeel hep se voordeel. 

Ter compensatie ontving ik een jaar lang gratis gebruik van Office365 en drie jaar gratis virusdetectie, plus een roze Bluetooth-muis. Aan de hand van een kraskaart kon ik de betreffende programmatuur downloaden en installeren. Na de instructie liep de ingebruikneming van de nieuwe laptop thuis gesmeerd. Zonder gevloek; dat is een voorwaarde voor vrede in huize Barefoot.

Daarna moesten de applicaties waaraan ik ben gehecht, opnieuw op deze machine worden ingesteld. Het bibliotheekprogramma Calibre voor het beheer van mijn digitale boeken, een (oude) versie van Picasa voor het beheer van digitale foto´s. Daarna volgden mijn favoriete browser om te bloggen en googelen (geen Microsoft browser) en de meeste van mijn favoriete websites: buitenlandse kranten en boekensites en meer.

Alles dat ik downloadde, verscheen automatisch in de Spaanse taal en dat wilde ik naar Engels omzetten. Daamee was ik wel even bezig. Het omzetten van de taal van het besturingssysteem laat op zich wachten maar misschien houd ik het bij de Spaanse versie; het is goed voor mijn taalbeheersing. Ik leer het digitale vocabulaire terwijl ik typ. Bovendien interpreteert het Spaanstalige systeem Engelse commando´s op juiste wijze. Indrukwekkend! Gelukkig kan ik sommige functies met mijn ogen dicht vinden. De verbinding met de printer was ook in drie seconden gemaakt. 

De eerste Windows 10 updates heb ik reeds achter de kiezen op dit apparaat maar de grootste van afgelopen najaar/dit voorjaar (versie 20H2) staat popelend voor mijn poort. Op mijn vorige laptop vreesde ik deze uitvoering omdat er op menig (oudere) computer zoveel fout bleek te gaan na installatie. Een deel van die problematiek ervoer ik reeds: plotseling geen printerverbinding meer, de inhoud van digitale foto´s niet meer kunnen zien, files kunnen niet meer worden hernoemd en dergelijke. Al lange tijd slingert Microsoft nieuwe versies de ether in die vol met bugs zitten. Volgende updates moeten die dan weer herstellen maar er komen altijd nieuwe fouten bij waarvan de oplossing dan weer op zich laat wachten. Een ongelofelijk slechte klantenservice van een Amerikaans bedrijf. Een merk als Apple, met een soort zwarte doos-aanpak, kent dit soort problematiek niet of nauwelijks. Maar met zo´n computer is bloggen problematischer; Google en zij zijn namelijk concurrenten. En zo is er altijd iets. Met de nieuwe machine onder mijn neus zie ik de aanstaande Windows 10 update met wat meer vertrouwen tegemoet.

Tot zover het computergedoe. Er viel ook veel ander goeds te melden in de afgelopen dagen. Een flink aantal van onze vrienden in Nederland kreeg de eerste of enige coronavaccinatie toegediend. Allen zijn leeftijdsgenoten. Eén persoon vertelde ons zich euforisch te voelen toen de injectie in de bovenarm ging. Iemand anders zei mij dat het voelde alsof het leven weer een aanvang nam. Weer iemand anders liet ons weten te zijn gebeld door de huisarts; die had vaccins over na veel afzeggingen (landelijk 4 van de 10) vanwege de recente ophef over bijwerkingen. Wij staken een kaarsje aan, zelf legde die persoon een bidkleedje naar het oosten. Het werkte… Joehoe! 

De ophef over de zeer zeldzame trombose die recent optrad bij vrouwen onder 60 jaar heeft hoogstwaarschijnlijk te maken met het gebruik van de anticonceptiepil. Deze pil geeft op zich al een vergrote kans op trombose. Door de vaccins van AstraZeneca en Janssen, die veel gemeen hebben (beiden gebruiken een adenovirus; afkomstig van een chimpansee en een mens), wordt daar wellicht een schepje bovenop gedaan. Statistisch is het aantal getroffenen ten opzichte van de geïnjecteerden te veronachtzamen en is de kans om met corona besmet te raken voor mensen ouder dan 60 jaar groter en gevaarlijker. Voorzichtigheid is dus geboden en meer onderzoek is nodig. In mijn arm zou elk van die vaccins zeer welkom zijn. Apestaart of niet! 

Hoezeer ik mijn vrienden dat vaccin ook gun vanuit het diepst van mijn hart, een beetje jaloers ben ik wel. Niet dat ik meteen een verre reis zou boeken. Het riekt namelijk naar schijnveiligheid als je bedenkt dat armere delen van de wereld nog nauwelijks kunnen vaccineren. De kans op deze nare ziekte neemt echter aanzienlijk af na de prik; zelfs al na een eerste injectie. 

Handen omlaag of ik schiet!
(Spaanse politici vallen oudjes aan die in de wachtrij voor vaccinatie zitten)

Momenteel is ruim 16% van de Spanjaarden ingeent, als ik lokale kranten mag geloven. Dat is inclusief een aantal lokale politici en hun familie die ruim voor hun beurt vroegen om een vaccin. 

Onze regio Valencia heeft op dit moment ruim 90% van de ontvangen vaccins toegediend; dat kan dus ietsje beter. Mijn liefje (bijna 70) en ik hebben hier nog geen zicht op een vaccin. De grote prikcampagne van 5 miljoen Janssen-vaccins zou hier deze week beginnen voor personen tussen 70 en 79 jaar. Europa distribueert momenteel niets dus er gaat tijdelijk een streep door deze rekening. Mijn liefje is in het bezit van een SIP-kaart en geregistreerd in het publieke gezondheidssysteem. Zij krijgt een keer een telefoontje om te komen naar een priklocatie in de buurt. Dat is zeker maar we weten niet wanneer. Volgens de algemene info van het ministerie van Gezondheidszorg zou zij voor 20 juni aan de beurt zijn. 

Mijn situatie is anders. In Spanje leef ik onder de gezondheidsradar. Vanwege mijn leeftijd (61) ontvang ik nog geen AOW uit Nederland en heb dus ook geen SIP-kaart, maak geen gebruik van een huisarts of lokaal gezondheidscentrum. De enige mogelijkheid die ik heb om een coronavaccin te ontvangen, is door er in mijn ziekenhuis voor te betalen. Dat is geen enkel probleem, ware het niet dat ze daar nog geen vaccins hebben ontvangen voor commercieel gebruik. Dat verbijsterde de ervaren arts die we daar kennen maar mij niet. Deze regering is immers van de PSOE: die staat voor de gewone mens en niet voor de zogenaamde elite met een privéverzekering. Niemand kan mij vertellen wanneer deze situatie verandert. Als het zo doorgaat met de problematiek rond vaccins, gaat dat ook voorlopig niet gebeuren. Geduld is een schone zaak maar o-zo lastig om te hebben!

Kosmonautendag

De Rus Joeri Gagarin zette vandaag 60 jaar geleden als eerste mens voet op de maan. Hij was de eerste die zag dat de aarde een overwegend blauwe planeet was. 12 april is tevens de dag waarop de Canadezen kamp Westerbork bevrijdden, de dag waarop het poliovaccin werd goedgekeurd en de lancering van de allereerste Space Shuttle (Columbia) plaatsvond. Het is de sterfdag van Amerikaanse president Franklin D. Roosevelt, van filosoof Seneca, verpleegster en oprichter van het Amerikaanse Rode Kruis Clara Barton en danseres Josephine Baker. Het is ook de dag waarop de verwoestende brand in Valparaíso (Chili) uitbrak, waarop kindzanger Jantje Smit voor het eerst in één klap met een liedje in de Top40 belandde, Bert Haanstra met zijn film Glass een Oscar won, Martin Luther King gevangen werd gezet na rassenrellen die ontstonden na zijn wereldberoemde speech. Het is bovendien de geboortedag van de Amerikaanse musicus Herbie Hancock, zanger en tieneridool David Cassidy, Nederlandse zangeres Antje Monteiro, auteur Tom Clancy, Spaanse sopraan Montserrat Caballé en presentator David Letterman.

Het is bovendien de feestdag van Sint Vincentius Ferrer, volkspredikant en patroonheilige van de stad Valencia (hier wederom een vrije dag!) en de verjaardag van mijn persoontje.

Alweer een jaar erbij. Het totaal komt hiermee op 61. Pffffoehh...

Geen bijzonder getal maar wel een priemgetal en dat vind ik er dan weer leuk aan. Alleen deelbaar door 1 en zichzelf. De som van mijn nieuwe leeftijd is ook een priemgetal. Er zijn 25 priemgetallen onder 100. In twee andere gevallen komt de som eveneens op 7 uit. Er zou een oneindig aantal priemgetallen zijn maar dat is nooit bewezen. Een van de andere onopgehelderde vragen in de wiskunde is of er oneindig veel priemgetallen bestaan die, in hun decimale schrijfwijze, het cijfer 7 niet bevatten? De meeste wiskundigen denken dat deze vermoedens waar zijn, maar niemand weet het zeker. Ik moet zes jaar wachten om de volgende priemgetalleeftijd te bereiken. Het goede nieuws is dat ik mij heel vaak jonger voel dan mijn biologische leeftijd aangeeft.

Deze verjaardag wordt een bescheiden feestje met mijn liefje èn onze vrienden Joan & Ben. Er zijn veel meer vrijheden dan vorig jaar dus ik tel mijn zegeningen in coronatijd. Sinds vandaag mogen we in dit deel van Spanje zelfs thuis weer mensen uit één bubbel ontvangen. Dat is het grootste kado van deze dag! Desondanks gaan we feestelijk buitenshuis lunchen.

In een balorige bui schreef ik een versje voor muzelluf, dat ik de titel ‘Ja61’ gaf. Een mens moet zichzelf niet al te serieus nemen.

 

Zij gelooft haar ogen niet

Wanneer zij mij vandaag beziet

Ik geloof de mijne wel

Als ik een blik werp op mijn vel

 

Jij gelooft je oren niet

Wanneer je luistert naar mijn beat

Ik vertrouw mijn oren wel

Dra zit daarin een hoortoestel!

 

 

Over katten, vissen en vogelen

Gisteren werd Vera Bergkamp van D66 (49) in Nederland tot de nieuwe voorzitter van de Tweede Kamer gekozen. Een eervolle baan. Dat is spijtig voor de zittende voorzitter Kadhija Arib die eveneens solliciteerde en ik persoonlijk wel een tweede termijn had gegund. Ik kende Bergkamp tot nu toe met name als voormalig voorzitter van het COC, de  belangenbehartiger van de LGBTQI-gemeenschap. Geen katje om zonder handschoenen aan te pakken. 

Bergkamp is lesbisch, Amsterdamse en noemt zich wereldburger. Wat ik niet wist over haar, is dat ze een Marokkaanse vader heeft (maar geen dubbel paspoort) en een dochtertje. Diens naam was dermate moeilijk uit te spreken dat ze koos voor haar moeders achternaam. Wij weten dat er nog meer redenen zijn om dat te doen…

Als de kat hier in huis de krullen van de trap krapt, dan heeft de huismuis geen tijd of zin om op tafel te dansen! Vanaf het moment dat mijn liefje een gat in haar schedel viel, was ik overdag druk en 's nachts slapeloos. Als je partner-in-crime haar straftaken in huis aan de ander moet overlaten, realiseer je je pas hoeveel je samen doet om een huishouden in goede banen te leiden. Net zoals ik mij weer eens ten diepste realiseerde waarom ik met haar ben en met geen ander. De hechtingen zijn verwijderd, ze heeft (inderdaad) een heuse deuk in haar voorhoofd; de wond ziet er oké uit.

Door dat incident lees ik al twee weken geen letter in een papieren of digitaal boek. Dat is opmerkelijk voor een boekenwurm als ik. Kranten lees ik dagelijks maar literatuur en beschouwend proza liet ik tot dusver links liggen. Geen puf, geen zin. Ook mijn hoofd stond er niet naar. Gelukkig verandert dat nu rap. Er ligt een stapel Nederlandse boeken naar mij te knipogen. ‘Een nieuw sociaal contract’ van Pieter Omtzigt, ‘Leugen en waarheid’ van Bas Heijne, ‘Slachters en psychiaters’ van Arnon Grunberg, ‘Gedachten over onze tijd’ van Tommy Wieringa, ‘Wij zijn licht’ van Gerda Blees en ‘Cliënt E. Busken’ van Jeroen Brouwers. Die laatste twee zijn genomineerd voor de Libris Literatuurprijs 2021. Nominaties voor dit soort (inter)nationale literaire prijzen probeer ik als literatuurwetenschapper jaarlijks bij te benen. Dat is flink aanpoten.

Zo weinig als ik in de afgelopen twee weken las, zo veel zag ik op Netflix. We konden wel wat afleiding gebruiken. Elke dag tipt de redactie van mijn huiskrant (Volkskrant) de beste programma’s en films op tv. Ons kan dat vaak niet bekoren. De voorkeur gaat dan uit naar iets anders op een ander gremium. Soms keken we samen, regelmatig deed in dat 's avonds in mijn eentje op de iPad. Zij lag dan te relaxen of lekker te slapen. Sowieso kijk ik spannende films of docu’s met een zweempje geweld in mijn eentje. Mijn liefje heeft namelijk nogal een tere ziel. Dit zijn mijn Netflix-favorieten van dit moment: de documentaire ‘Seaspiracy’, het eerste seizoen van de Spaanse serie ‘La Valla’, het derde seizoen van ‘Shtisel’ en de nieuwe miniserie ‘Self Made’.

Seaspiracy vond ik bijna elke van de 90 minuten  ontluisterend. De Britse makers Ali en Lucy Tabrizi -geen wetenschappers- en hun team legden een indringend verhaal vast over wat er onder water gebeurt, door toedoen van de mens. Datzelfde team was enkele jaren geleden verantwoordelijk voor de documentaire Cowspirary. Volgens sommige critici waren zij niet eerlijk over sommige feiten en klopten hier en daar hun statistieken niet. (Met sommige kritieken stemden zij overigens in.)

Dat gezegd hebbende, deze gepassioneerde verhalenvertellers toonden de kijker een wrange blik op de industriële visvangst. Kweekvissen in vistanks op zee lopen de vreselijkste ziekten op (zelfs chlamydia – een seksueel overdraagbare ziekte!), zalmen in tanks worden levend opgegeten door luizen of sterven aan hartfalen. Oceanen en zeeën worden door commerciële visbedrijven met hun trawlers leeggevist, lokale vissers lijden steeds vaker honger. Mariene reservaten zijn een lachertje: binnen de grenzen mag nog steeds op grote schaal commercieel worden gevist. Dolfijnvriendelijke visvangst blijkt niet of nauwelijks te bestaan. Met de meeste bijvangst loopt het desastreus af (haaien, dolfijnen, schildpadden). Er vinden grove mensenrechtenschendingen plaats op vissersboten in Aziatische wateren; garnalen die daar worden gevangen worden daarom “blood shrimp” genoemd. Duurzame visvangst is meer een woord dan een daad. De visindustrie is vervuilender dan al het dobberende plastic bij elkaar; afgedankte visnetten maken 45% uit van de plasticsoep in de Great Garbage Patch. En zo kan ik doorgaan… De Tabrizis gaan waarschijnlijk ongenuanceerd te werk en overdrijven (volgens MSC), geven de bijdrage van anderen aan de documentaire niet juist weer maar hun punt is duidelijk: het gaat erg fout met vissen. 

Mijn liefje en ik besloten na het zien van deze documentaire verder te minderen met vis eten. Welke labels kun je immers als consument nog vertrouwen, welke zijn waar en oprecht? Tja. Wilde vis zien we graag op onze borden verschijnen (al is dat doorgaans tegen een pittige prijs) maar van kweekvis zien wij voortaan af. Al jarenlang zijn we flexitariër: we stopten niet met eten van dieren maar minderen elk jaar meer.

De Spaanse serie La Valla is een distopisch verhaal dat zich afspeelt in 2040, na de Derde Wereldoorlog, in de hoofdstad Madrid. Er heerst een zeer besmettelijke virus, grote en kleine mensen verdwijnen bij bosjes en burgers hebben aan alles gebrek. Madrid is verdeeld in sectoren, je komt de stad alleen in als je gezond bent en werk hebt; reizen tussen sectoren is verboden. 

Nieuw Spanje wordt bestuurd door een despoot en een uiterst gewelddadige en repressieve politiemacht. Alma, de echtgenote van de minister van Gezondheidszorg speelt een zeer dubieuze rol. Zij laat gezonde kinderen verdwijnen en voert medische experimenten op hen uit. Er vindt regelmatig ondergronds burgerverzet plaats. Het reilen en zeilen van één familie (drie generaties) staat centraal in dit verhaal. Tijdens het kijken vroeg ik mij regelmatig af of de Spaanse burgeroorlog die onder Franco begon, gevold door het fascistische regime dat tientallen jaren voortduurde, voedingsbodem is geweest. Ik kan mij voorstellen dat taferelen die zich in La Valle afspelen, zijn gebaseerd op situaties die zich destijds in het echt voordeden. Deze serie vind ik heel spannend, bij tijd en wijle zelfs beklemmend.

Met de derde jaargang van Shtisel zijn we alweer klaar. Als iets goed bevalt, kijken we maximaal twee afleveringen per keer. Niet omdat we zo gedisciplineerd zijn maar om het lekker lang te laten duren. Deze serie gaat over het wel en wee van een ultraorthodoxe joodse familie in Jeruzalem. Liefde, dood, vriendschap, verraad (en lichtere vormen als leugens en oplichterij), kunst, eten & drinken, studeren, koken… alles komt hier aan bod! De hoofdpersonages, mannen en vrouwen van alle leeftijden, houden zich aan de strenge regels van de Torah maar sommigen zijn daarin stricter dan anderen. Heel goed gespeeld, boeiende materie.

En dan de miniserie Self Made die we begin van deze week afrondden. Dit verhaal is gebaseerd op het ware leven van Madam C.J. Walker, een Afro-Afrikaanse wasvrouw die op eigen kracht de eerste zwarte vrouwelijke miljonair van Amerika wordt. Sarah Breedlove-Walker was ondernemer, filantroop, sociaal en politiek activiste, geboren in de 19de eeuw. In de serie bouwt ze met haarproducten en  haarsalons voor zwarte vrouwen een zakenimperium op. (Ze wordt de buurvrouw van Rockefeller.) Haar eerste huwelijk kenmerkt zich door huiselijk geweld; daaruit wordt één dochter geboren, Lelia. Haar tweede echtgenoot (Charles James Walker) gedraagt zich beter maar is niet bepaald ongevoelig voor ander vrouwelijk schoon. De tweede scheiding volgt dan ook. Lelia blijkt van de vrouwenliefde te zijn maar moeder wenst een nakomeling dus dochter moet zich voortplanten. Lelia vindt een andere oplossing: ze adopteert een jong zwart meisje (dat later het bedrijf zal leiden). De echte mevrouw Walker overleed in 1919, de gespeelde heeft het eeuwige leven. Een mooi portret van een powervrouw die haar tijd ver vooruit was.

Tenslotte nog iets over de Vogelspotcast van vogelaar Arjan Dwarshuis en zijn vriend Gisbert van Baalen die ik recent begon te volgen. Het is lastig om door de podcastbomen het bos te zien maar deze beveel ik van harte aan. De mannen zijn dikke vrienden sinds de middelbare school, studeerden samen maar maakten vervolgens heel andere keuzen. Dwarshuis werd een bekende vogelkijker met een wereldrecord op zijn naam (van de meeste vogels kijken in één kalenderjaar), Van Baalen werd kustenaar. 

Dwarshuis gaat zijn vriend leren vogels spotten en dat gaat met vallen en opstaan. Aan enthousiasme aan beide zijden ontbreekt het niet. In de podcast hoorde ik overigens dat je geen ‘spotten’ mag zeggen. Deze hobby heet formeel vogels kijken. De naam van de podcast (door Van Baalen bedacht) mag na veel onderlinge discussie toch blijven. De vrienden gaan telkens 30 minuten op avontuur in de natuur. Dwarshuis kan het geluid van vogels trouwens perfect nadoen. Hij heeft daarvoor geen app nodig! De eerste uitzending speelt zich af in het Vondelpark waar de mannen op zoek gaan naar de bonte specht en de Europese ijsvogel.

Deze spotcast vind ik leuk, ontspannend en vooral leerzaam. Een van de aardige momenten uit de eerste aflevering is dat Dwarshuis, die een wandelende vogelencyclopedie is, vertelt over de bonte specht. Onder andere waarom die vogel geen hoofdpijn krijgt van al dat gehak in boomstammen. Als er eenmaal een gaatje is gemaakt, zuigt het dier met zijn uitrolbare tong met weerhaakjes torren en andere insecten uit de stam. Ze maakten scans van de kop van de specht om te zien of er in de loop van de tijd enige vorm van hersenbeschadiging optreedt. (Je begrijpt dat dit onderwerp momenteel mijn bijzondere aandacht heeft!) Dat blijkt nauwelijks het geval. Deze vogelsoort heeft overlappende schedelplaten met lucht daartussen waardoor de klappen kunnen worden opgevangen. De medische wetenschap kan nog veel leren van deze vogelsoort, bijvoorbeeld bij het behandelen van hersenschade bij vechtsporters en bij mensen die van de trap vallen. 

Geen herinneringen

Illustratie: Bas van der Schot

Wat een soap speelde zich de afgelopen dagen af in de Vaderlandse politiek! Wij van Huize Barefoot noemden het ‘Kafka aan de Hofvijver’. Deze keer kwam de demissionaire premier van het land onder grote druk te liggen. Hij had gelogen voor de camera en had achter de schermen politieke machtspelletjes gespeeld. Je zou zeggen: niets nieuws onder de zon.

Het was namelijk niet de eerste keer in zijn politieke carrière dat minister-president Mark Rutte op een leugen werd betrapt. Hij beweerde een week lang dat hij niet over de politieke toekomst van een uiterst kritisch Kamerlid had gesproken tijdens de eerste verkenningsronde voor de vorming van een nieuw kabinet. (Door diens aanhoudende kritiek viel het kabinet Rutte III.) Hij was ook geenszins van plan hierover een debat te gaan voeren. De arrogantie! Praten over de man in kwestie deed hij wel degelijk, bleek uit het dossier dat geheim had moeten blijven. Het liep anders.

Een fotograaf schoot op het Binnenhof een plaatje van een vertrekkende verkenner die net hoorde dat ze is besmet met corona. Iemand van een krantenredactie besloot een document op de foto uit te vergroten en te lezen. Daarop bleek een implosieve tekst te staan. Daarna begon het grote raden naar de persoon die de tekst had opgeschreven. En de zoektocht naar wat zich precies had afgespeeld in het gesprek waarvan dit een deelverslag was.

De demissionaire premier sprak wel degelijk over de toekomst van de lastige collega-politicus. Hij had -naar eigen zeggen- naar eer en geweten op de vraag van journalisten geantwoord. “Heeft u over meneer X gesproken?” Nee. Daarover had hij niet gelogen. Zijn verweer was dat hij het zich “verkeerd had herinnerd”. Dat herhaalde hij tijdens het debat minstens 30 keer. Semantische spinsels!

Dit gedrag past in een lange reeks voorbeelden van zijn selectieve vergeetachtigheid. De schellen vielen mij van de ogen, ik vond zijn inbreng in dit debat ontluisterend. Wie heeft een uitvoering van Bach’s Matthaüs Passion (voor het eerst ten gehore gebracht in Leibzig in 1727) nodig als je dit drama nu live kunt meemaken?!

Deze politicus overleefde een motie van wantrouwen maar nèt, kreeg in plaats daarvan van iedere fractie in de Tweede Kamer een motie van afkeuring aan zijn broek. Hij zei achteraf dat hij geen moment dacht aan opstappen en dat vind ik een extra stuitend voorbeeld van de arrogantie van de macht. Tijdens deze vurige debatten werd hij niet alleen uitgemaakt voor leugenaar maar ook voor Zonnekoning.

Rutte is bepaald geen vriend van mij. Onder hem, de koning van het achterkamertjesoverleg en ander politiek gekonkel, werd de controlerende functie van het Parlement langzaam maar zeker uitgehold. De primaire taak van de Tweede Kamer is om kritisch toe te zien op de handel en wandel van de regering. Door afnemende transparantie werd dat in de loop van de jaren steeds lastiger. Dat zag het parlementslid om wie deze affaire grotendeels draaide (Pieter Omtzigt) haarscherp en dat verwoordde hij ook zo. 

Ik ben zeker niet de enige die uiterst kritisch is over Rutte’s rol in de democratische afkalving die zich in de afgelopen tien jaar voordeed. Ook bepaald niet de enige met ernstige twijfels over zijn geweten en moreel kompas. Zijn denkbeelden en stijl van besturen zijn de mijne niet. Hij mist visie en lacht bij voorkeur alle problemen weg. Een andere bijnaam voor hem is Mister Teflon. Desondanks zie ik hem niet als vijand.

Maar de wereld is gebaat bij eerlijkheid en de politiek zeker. Liegen in de Kamer is een doodzonde. Wat mij betreft had deze premier en VVD-fractievoorzitter (‘Volkspartij van de Doofpot’ volgens een linkse fractievoorzitter) over deze kwestie mogen struikelen. Ik realiseerde mij echter dat zijn gedwongen aftreden het land in een ongekende crisis zou brengen waarvoor geen snelle oplossing leek te bestaan. Een voortvarende herrijzenis uit de huidige gezondheids- en economische crisis is namelijk broodnodig. Het Nederlandse Parlement ging daarom pragmatisch om met de leugenaar en deze  onverkwikkelijke kwestie: voorlopig mag hij blijven. De Nederlandse krant FD noemde Rutte gisteravond in het Avondnieuws een “overlevingskunstenaar”. Dat valt te bezien.

Het probleem voor premier/fractievoorzitter Rutte is namelijk nog lang niet voorbij. Tweederde van de Nederlanders vindt inmiddels dat hij alsnog moet opstappen. Een van zijn huidige coalitiepartners verklaarde wel te willen blijven samenwerken maar zonder deze premier. De eigen Jongerenpartij van de premier vindt dat ook. Onder zijn politieke collega’s boezemt hij nul vertrouwen in, een historisch dieptepunt. Het zou kunnen dat hij op termijn, geschonden als hij uit deze strijd kwam, uit zichzelf opstapt. Hoe gaat hij dat herstellen? Valt dat überhaupt te repareren? Kan hij nog wel een nieuw kabinet vormen?

Andere politieke partijen (D66 voorop) zullen hun stempel nu meer willen drukken op het onder handen zijnde formatieproces en de nieuw te vormen regering. Stiekem hoop ik op Sigrid Kaag als eerste vrouwelijke premier van het land! Hoe het ook uitpakt, de politiek van de Lage Landen liep afgelopen week een fikse deuk op.

Dat vind ik een goede overgang naar de deuk in het voorhoofd van mijn liefje. Zij liegt ook weleens maar om die reden noem ik haar niet mijn Zonnekoninginnetje! Hij viel niet, zij wel. Van de trap. Met een gat in haar hoofd werd zij met zwaailichten naar de Eerste Hulp vervoerd. Zij herinnert zich het voorval niet. In haar geval is dat echt waar. (Rutte en zij waren beiden in een vorig leven hoofd Personeelszaken.)

Inmiddels zijn wij een medisch onderzoek en enkele consulten verder. Zo onderging ze recent een MRI-scan van het hoofd. Het was niet de eerste keer dat ze in dit claustrofobische, luidruchtige apparaat moest plaatsnemen. (We brachten goede oordoppen mee.) Alvorens in dat gat te verdwijnen, moest een verpleegkundige controleren of de hechtingen met draad waren aangebracht of dat het krammen (‘grapas’) waren. Dit apparaat werkt namelijk met magnetische straling en iets van metaal zou nóg meer schade aan haar hoofd kunnen aanbrengen. Daarover was ik wel wat nerveus.

Die enkele keer dat ik naar de verpleegster opkeek die mijn liefje’s hoofd hechtte, zag ik namelijk zo’n kram in haar hand. De MRI-verpleegkundige was resoluut: het waren ‘puntos’, hechtingen van draad. Deze draden zijn gemaakt van kattendarm; ze worden tevens gebruikt als vioolsnaren en voor de bespanning van tennisrackets. Die konden geen kwaad. Ze kreeg ook een chirurgisch mondkapje zonder buigzame metalen neusrand uitgereikt. Na 30 minuten stond ze opgelucht weer buiten. Een radioloog en onze favoriete arts bekeken de beelden zorgvuldig en kwamen tot een eensluidend oordeel: er was geen hersenschade te zien. 

Dat noem ik ons (A)pril geluk!

Feit blijft dat zij plotsklaps viel en zich dat niet kan herinneren. Zouden het dan haar benen zijn die het op de trap lieten afweten? Meten is weten. Er werden enkele buisjes bloed afgenomen voor nader onderzoek en de volgende stap wordt gezet op de afdeling Neurofysiologie. Daar gaat men de activiteit van haar spieren en zenuwen in onderrug en benen onderzoeken. De hechtingen worden vandaag al verwijderd.

Afgelopen week was er elders in Spanje ook sprake van een blunder van jewelste. Iemand in de gemeente Sevilla haalde een allermisselijkste 1 april-grap uit. Bewoners van de regio ontvingen een Whatsapp-bericht waarmee zij werden opgeroepen diezelfde dag naar het hoofdstedelijke gezondheidscentrum te komen voor een coronavaccinatie. 4.000 oudjes (velen met een of meer familieleden) gaven daaraan gehoor en stonden urenlang voor een dichte deur te wachten. Totdat iemand binnen zich de ogen uit zijn of haar kop schaamde. Het wachten was niet tevergeefs: de schuldigen zagen de misplaatstheid van hun ‘grap’ in en bezorgden alle wachtenden alsnog een injectie. Er bleken voldoende buisjes van het goedje op voorraad te liggen. Tja.

Alles kwam voorbij in de afgelopen dagen: Golgota (‘Schedelplaats’), hogepriesters, schriftgeleerden, Pilatus, Judas, Thomas (de ongelovige, ja), Barrabas, Petrus en Maria Magdalena. 

Ik wens je Prettige Paasdagen!