Immigrantenland

In een van de reisgidsen die ik las ter voorbereiding op deze reis kwam ik de volgende uitspraak tegen: ‘Mexicans descended from the Aztecs, Peruvians from the Incas but we, Argentinians, descended from boats’.

Daaruit volgt dat Argentijnen van mening zijn dat hun land een immigrantenland is. Dat werd bevestigd door een jonge Argentijnse die onlangs met ons op een bus stond te wachten. Zij was geboren en getogen in Buenos Aires met een Peruaanse vader en een moeder bij wie het Italiaanse en Spaanse bloed door d’aderen stroomt. 

Alhoewel zij zichzelf 100% Argentijns voelt, doen anderen haar regelmatig af als ‘dochter van’... Dat irriteert haar mateloos. Wie zijn die anderen? Ik had graag willen doorvragen maar de bus reed voor en we stapten in. Waarom zeggen mensen dat? Wat bedoelen ze daarmee precies als je je realiseert dat Argentijnen er trots op zijn dat ze eeuwen geleden uit alle windstreken de Rio de la Plata opvoeren?!

95% van de Argentijnse bevolking is wit, de meerderheid heeft Italiaanse en Spaanse voorouders. Het straatbeeld is in bepaalde wijken overwegend wit, in andere gekleurd. Blauwe ogen zijn echter ver te zoeken. Inheemse bewoners van het Argentijnse grondgebied -Indianenvolkeren als Mapuches, Collas, Tobas, Matacos en Chiriguanos-, maken nog slechts 0.5% uit van de bevolking. Mensen met ‘gemengd bloed’ vormen 4.5% van de bevolking. Aldus informatie uit de recentste Lonely Planet-reisgids. Ondanks hun geminimaliseerde aanwezigheid, vraag ik mij in alle ernst af wat afstammelingen van inheemse volkeren vinden van de uitspraak dat ‘de’ Argentijn van de boot stapte…

Eerder deze week bezochten we El Museo Nacional de la Inmigración, het nationale Immigratiemuseum in de wijk Retiro. Het museum, dat gratis toegankelijk is, bevindt zich in de haven van Buenos Aires. Het is gevestigd in een van de gebouwen van de Marine… men kwam immers met grote schepen aan. Het was behoorlijk warm die dag en de tentoonstelling bleek zich te bevinden op de derde verdieping van het pand. Pffffff. Het was de vele, uitgeslepen trappen echter meer dan waard!

De tentoonstelling is bescheiden maar indrukwekkend. Als je binnentreedt, kom je direct tegenover een wand met houten kaartenbakjes; ze bevatten de persoonsgegevens van de vele immigranten die Argentinië verkozen tot hun nieuwe thuis. Als je doorloopt, zie je fotowanden vol kiekjes van Italianen, Spanjaarden en enkele joodse mensen. Je ziet stapelbedden waarin de nieuwkomers sliepen. Het schip Amerigo Vespucci (1931) bracht vele Italianen naar Buenos Aires. Ik zag deze imposante driemaster ooit van dichtbij tijdens Sail Amsterdam.

Nederlanders herkende ik op het eerste gezicht niet op foto’s maar een aantal vitrines in de tentoonstelling is gewijd aan de Nederlanders die in Buenos Aires aankwamen. Zo ook de familie Van Mastrigt van wie persoonlijke correspondentie was te zien. Daar lagen mooie brieven, kindertekeningen en foto’s. Een van de Nederlandse schepen was het stoomschip de ‘Koninklijke Hollandse Tubantia’ dat vanaf 1913 pendelde tussen Amsterdam en Buenos Aires. Een fraai schaalmodel staat in het museum. Het schip werd in 1916 door de Duitsers getorpedeerd en zonk. Gelukkig werden alle 80 passagiers en 294 bemanningsleden gered.

Toen we naar het treinstation van Retiro terugliepen, kwamen we langs de immigratiedienst van nu. Op lange banken langs de wand zag ik mensen van ogenschijnlijk Indiaanse afkomst, wachtend op hun beurt om het gebouw te betreden. Ze zagen er uit als mensen die het huidige straatbeeld van Buenos Aires reeds mede bepalen. Voor het gebouw stonden ambtenaren in uniform te roken, binnen zag ik een wachtrijconstructie die je ook bij de douane op een willekeurig vliegveld zit. Kennelijk is het nog steeds druk bij de Argentijnse immigratiedienst. Het leven van een immigrant is niet eenvoudig. Niet toen en niet nu, niet hier, nergens.

Voor de geïnteresseerde bloglezer: het lukte ons om de tickets voor boot en bus te veranderen. Wel moest ik, Spaanse spreekbuis van de familie, diep door het stof. Ik kan er niet mee zitten; het resultaat telt (maar de Maagd staat wel bij mij in het krijt).