Eindejaarsboodschap van het Bestuur

Alweer bijna een jaar voorbij! Een jaar met vele hoogte- en enkele dieptepunten.

2014 begon voor mijn liefje en mij opperbest: onze villa in Noord-Bali werd in de eerste maand verkocht. Dat kwam tot stand door bemiddeling van Frans & Lenie die daar permanent wonen. Wij zijn hen eeuwig dankbaar! Inmiddels keerden we terug naar die regio, nu als toeristen en dat bevalt ons uitstekend. 

Onze Balinese familie verging het dit jaar goed: Yuda begon aan de lagere school, Damai ging naar de peuterschool en Ketut ging varen op een cruiseschip om extra geld voor de familie te verdienen zodat ze een stukje grond kunnen kopen en daarop een huis kunnen gaan bouwen. Elsa zorgt dat alles blijft draaien en houdt ons maandelijks op de hoogte.

Mijn liefje en ik vierden dit jaar in West-Australië ons 25-jarige verbond en dat was een mijlpaal voor beiden. We hebben heel veel ups met af en toe een down maar we zijn vastbesloten ettelijke jaren toe te voegen aan dit jubileum. Zij is de zon in mijn leven en mijn beste reismaatje. Ze is bovendien een dankbaar blogobject.

2014 was voor ons sowieso een interessant reisjaar. We gingen naar Sydney, deden met een kampeerauto een rondje West-Australië, bezochten Sulawesi en Bali en genoten van bijzondere plekken in ons tweede vaderland Spanje, waaronder Malaga. De mooiste reiservaring van dit jaar was voor mij het avontuur in zeepark Bunaken (Sulawesi). Bernadette, ons toenmalige reismaatje, deelt die mening. Vooral de close encounters met zeeschildpadden maakten het tot een onvergetelijke ervaring. Ik denk dat ik in dat snorkelparadijs mijn mooiste foto van het jaar maakte. Daar hoefde ik niets voor te doen, alleen mee zwemmen en afdrukken.

Op een Argentijnse onderarm zag ik een tatoeage met ‘Bad decisions make good stories’. Het is een waarheid als een koe. De gevolgen van slechte beslissingen zijn een onuitputtelijke bron van inspiratie. In mijn geval was het omgekeerde eveneens van toepassing: in 2013 besloot ik een pil te slikken tegen al te heftige overgangsperikelen. Reeds na korte tijd bleek het effectief. Een jaar later had ik weinig zin en inspiratie om te bloggen, met mei van dit jaar als absolute dieptepunt: slechts 3 blogs. Wat in 2013 een goede beslissing leek, pakte niet goed uit voor 2014. Ik besloot daarop met het middel te stoppen en dat is de beste beslissing van dit jaar. De blogzin is terug, de zinnen vloeien als vanouds.

Tijd voor lijstjes. Dit is mijn 696ste blog sinds ik begon. 2014 was, zoals gezegd, niet mijn productiefste blogjaar maar het huidige verblijf in Buenos Aires resulteerde in een eindspurt die het aantal blogs flink opkrikte. Zozeer zelfs dat december met 17 blogs de tot dan toe productiefste maand juni van 2008 versloeg! Toen stonden we op een camping aan de zuid-hollandse kust.

De meestgelezen blog van dit jaar schreef ik op vrijdag de 13^de juni; het kan verkeren. Titel: ‘Geen huppeltutjes’, onderwerp: de hockeymeisjes van Oranje, waarin ik aandacht besteedde aan aanvoerster Maartje Paumen en andere teamleden (zie ‘de populairste blogs’). De all-time favoriet is een blog met titel 'Duizend bommen en granaten' van september 2008, over campinglife. 

Het mooiste project van 2014 vond ik het idee van de Delftse student Boyan Slat, genaamd ‘The Ocean Cleanup’. Hij toonde aan dat er wel degelijk iets is te doen aan de plasticsoep die in de Stille Oceaan drijft. In juli 2008 blogde ik hierover voor het eerst ('Drijvende afvalbelt'), daarna volgden er meer. Het welzijn van oceanen, wereldzeeën en hun bewoners gaat mij sinds mijn kindertijd aan het hart. Voor zijn idee ontving Slat de VN-milieuprijs. Via crowdfunding haalde hij ruim $2.000.000 op om een proef te starten.

Je kon weer stemmen op het mooiste Van Dale-woord van het jaar. Zelf vond ik geen enkele suggestie de moeite waard; dagobertducktaks kreeg de meeste stemmen. Het genootschap Onze Taal verkoos ‘rampvlucht’ tot het mooiste woord van het jaar. Het lelijkste Nederlandse woord van 2014 koos ik wel maar daarvoor bestaat geen verkiezing: ‘lokhomo’. Ik hoop dat het nooit in enig woordenboek zal opduiken. In Australië koos men als mooiste woord van het jaar een symbool: de emoji. Mooi, anders en hoopvol.

De treurigste gebeurtenissen van 2014 zijn wat mij betreft rampvluchten. Eerst was daar Malaysia Airlines MH370 die spoorloos raakte en voor de Australische westkust zou zijn terechtgekomen, waar mijn liefje en ik op dat moment verbleven. In de rest van de wereld doofde de kwestie als een nachtkaars terwijl mijn liefje en ik wekenlang worstelden met die situatie. Tot op heden is het vliegtuig niet gevonden. Daarna was er rampvlucht MH17 boven Oekraïne en het grote aantal Nederlanders dat daarbij omkwam. Het dompelde het Vaderland in diepe rouw. Ook ik voelde behoefte aan een blog die ik 'Meer dan een speldenprik' noemde. Op de valreep van 2014 was er het AirAsia-vliegtuig (dochter van Malaysia Airlines) dat met 162 mensen aan boord in het Indonesische luchtruim van de radar verdween. Inmiddels vond men slachtoffers in de Javazee. De vliegmaatschappij met een smetteloos safety record bracht ons ettelijke malen veilig naar onze Aziatische bestemmingen. De Maleise Tony Fernandes, CEO van AirAsia, zei in een interview in de Sydney Morning Herald dat zijn bedrijf in 13 jaar tijd 220 miljoen passagiers vervoerde, zonder één persoon te verliezen...

Een van mijn favoriete schrijvers van reisverhalen, Paul Theroux, hing dit jaar zijn rugzak aan de wilgen. Hij sloot zijn reizende bestaan af met het boek ‘The Last Train to Zona Verde’. De 70-jarige Theroux houdt het voor gezien al hoop ik dat hij blijft schrijven. Hét boek van het jaar bestaat voor mij niet, de romans van Irving Wallace vond ik de vondst van het jaar.

Auteurs Maya Angelou, Gabriel Garia Marquez, Farley Mowat, Herman Pieter de Boer, Leo Vroman, Sue Townsend, Hugo Brandt Corstius en Nadine Gordimer ontvielen ons dit jaar. Het is slechts een kleine greep, zij bleven mij om uiteenlopende redenen bij. Net voor kerst overleed de vader van onze vriend Ger; hij sliep vredig in. Een waardig einde voor deze gevatte en bijzonder aardige ras-Amsterdammer.

Mijn liefje en ik luiden vanavond het jaar uit in Las Pizarras Bistro, op loopafstand van ons appartement in Palermo. Chefkok Rodrigo Castilla deed zijn ervaring onder andere op in Londen, Mallorca en Barcelona. In 2008 kwam zijn lang gekoesterde wens uit: hij opende zijn eigen restaurant in zijn geboortestad. Het logo van zijn bistro toont een varkentje, de naam betekent ‘Het Bestuur’. Dat trok ons over de streep. Boven zijn Oudejaarsmenu staat een vrolijke biggenkop, we sluiten het jaar met een vette knipoog af.

Vanuit Buenos Aires wensen wij jullie, onze vrienden, familieleden en bloglezers een spetterend uiteinde en een, in alle opzichten, goed begin van het nieuwe jaar toe.

Chau 2014, bienvenida ã 2015.

Verdronken vis

Afgelopen weekend maakten we een uitstapje met bus en trein naar de Tigre Delta. Mijn liefje-de-Akela, had op de kaart gezien dat het station Mitre op loopafstand lag. Om krachten te sparen, het zou namelijk een hete dag worden, besloten we echter met bus 152 naar het betreffende station te gaan. Op Santa Fé stapten we in, de bus scheurde weg. Voor mijn gevoel gingen we veel verder dan de bedoeling was volgens de stadsplattegrond. Schommelend liep ik naar voren en vroeg aan de buschauffeur of hij bij het station een seintje wilde geven. Ietwat sikkeneurig zegde hij toe. 

Op een bepaald moment stapte een oudere man en vrouw in. Niet lang daarna begon zij hard te oreren terwijl de man haar af en toe tot kalmte maande. Daarna barstte zij in een schaterlach uit waaraan geen einde kwam. Met wijd open mond en een slecht zittend kunstgebit. Even dacht ik aan Gilles de la Tourette, de neurologische ziekte die tot onbedaarlijk gedrag kan leiden. Ik keek haar door mijn zonnebril aan en dacht gekte in haar gezicht te zien. Ze schreeuwde en zong door, gevolgd door hard gelach met haar mond wijd open. Ik werd er erg unheimisch van. Ondertussen kwam er geen geluid uit de chauffeursruimte…

Wat we op de map hadden gezien, was kennelijk een ander station met dezelfde naam? Het was goed dat we er niet naartoe waren gewandeld; we hadden absoluut aan het verkeerde loket gestaan. Net voor een spoorbrug aan de Avenida Maipú in een compleet onbekende stadswijk, zei de chauffeur dat we moesten uitstappen. Een vriendelijke jongeman die met ons de bus verliet, vroeg of we soms op zoek waren naar de Tren de la Costa. Hij wees ons naar de ingang van het station die zich precies onder de spoorbrug bevond.

Eerst moesten we door een hal vol antiek en oude rommel, toen met een gammele roltrap naar boven waar nog meer rotzooi stond uitgestald. Aan het einde van de hal bevond zich het loket van Línea Mitre. We waren bepaald niet de enigen die de trein naar de Delta namen. Het is een geliefde weekendbestemming voor lokale Argentijnen die de hitte van de stad ontvluchten en op zoek gaan naar frisse lucht en vertier. In de afgelopen dagen zagen we auto’s die met strandspullen werden volgestouwd. De zomervakantieperiode is hier echt begonnen. Men gaat naar verluidt vooral naar Mar de Plata in eigen land en naar Punta del Este in Uruguay.

Zoals gewoonlijk, hadden we weer een lijstje met bezienswaardigheden voor de dag: station Borges is in typisch Engelse stijl, station Barrancas is geheel van hout, op station San Isidro moet je eruit voor villa Ocampo (van de schrijfster), station Marina Nueva heeft een Hollands café, in eindstation Tigre vind je de Puerto de Frutos en boten die de delta bevaren. Wat opviel, waren de vele wandelaars en joggers langs het spoor. Zowel in de binnenstad als in de buitenwijken zetten gemeenten gymtoestellen neer in parkjes die volop worden gebruikt. Argentijnen, jong en oud, bewegen goed. Ongeveer 90% van de passanten draagt gympen, ik zie nauwelijks mensen met obesitas.

Op eindstation Tigre bevindt zich tevens een soort pretpark met reuzenrad, roller coaster en iets wat op bungy jumping lijkt. Je wordt in een soort vliegend tapijt gerold in plaats van aan je benen vastgemaakt. Je zwaait op en neer en heen en weer boven de Rio. Dit martelwerktuig werd uitgevonden in Queenstown, Nieuw-Zeeland. Daar verblijven onze vrienden Hugo & Emmy momenteel. 

Wij kozen niet voor de vrije val maar gingen bootje varen op de delta. We selecteerden een grote boot, met een schaduwrijk bovendek en veel wandelruimte. De temperatuur was inmiddels boven 30 graden Celsius; dat is nu dagelijks zo. In die delta komen zeven rivieren samen, onder andere uit jungles van Brazilië en Paraguay. Het is een grote, bruine massa water, met wilde stromen en vredige inhammen. Erlangs vind je hypermoderne landhuizen, oude huizen op stelten, aftandse krotten en braakliggend terrein. Nog nooit van mijn leven zag ik zóveel boten op het water. Niet in Zeeland of Spanje, niet in Australië. Ontelbare zeewaardige motorjachten en zeilboten, speedboten, rondvaartboten, houten watertaxi’s, waterscooters (helaas), roeiboten en kano’s… groot en klein vinden er hun weg. Het leek bij tijd en wijle op Sail Amsterdam. We kregen daarmee een kijkje in de vrijetijdsbesteding van de porteños. We voeren langs het nationaal historisch museum dat onder een glazen kap staat; ooit was het het woonhuis van Sarmiento, een van de voormalige presidenten van Argentinië.

Na de boottocht zochten we een restaurant om te lunchen; dat viel nog niet mee maar uiteindelijk vonden we een plek aan het water. Gezien de locatie besloot ik een visgerecht te kiezen: forel in gorgonzolasaus. Het werd gorgonzolasoep met ballen (krokantje aardappelbolletjes) en een hele vis… Ik kan goed fileren maar niet als ik de vis niet kan vinden. 
We blijven een haat-liefdeverhouding hebben met de Argentijnse keuken. Toen we op eerste kerstavond over het gebrek aan smaak en andere culinaire bevindingen spraken met Franco, de Argentijnse echtgenoot van chefkok Cristina Sunae, zei hij iets opmerkelijks: ‘ik denk dat onze (over)grootmoeders hun recepten in de boot uit Europa hebben laten liggen’. Mijn idee!

We zijn aan onze laatste week in Buenos Aires begonnen; daarna trekken we voort over het continent. We hebben nog ruim twee maanden te gaan. Vandaag zijn de musea hier gesloten dus het wordt een rondwandeldag, met aansluitend een zwempartij. Daarna gaat de airco aan in huis, totdat de zon onder gaat en de koelte intreedt. 

Voetjes van de vloer

We namen onlangs de bus naar wijk La Boca in het (zuid)westen van Buenos Aires. Jaarlijks nemen tien miljoen mensen hier de bus. Overal in de stad zie je lange rijen wachtend bij bushaltes. Het openbare vervoer is relatief comfortabel en uiterst goedkoop. Van Palermo naar La Boca, een rit van ruim een uur, kost €0,40; buskaartjes worden zwaar gesubsidieerd.

La Boca (de mond) bevindt zich in de oude haven van de stad, het ligt aan de monding van de rivier Riachuelo. De wijk is onder andere bekend van voetballer Diego Maradona en voetbalclub Boca Juniors. Zoals ik in een vorige blog schreef, is het met Nueva Pompeya de bakermat van de tango. In de 19^de eeuw was het een schimmige wijk en vandaag de dag is het nog steeds een betrekkelijk arme volkswijk.

Maar aan karakter geen gebrek! Veel huizen werden oorspronkelijk gemaakt van golfplaten; die staan er nog steeds in alle kleuren van de regenboog. De hoofdattractie van de wijk is zo’n pittoreske straat met gekleurde huisjes, genaamd ‘Caminito’ (weggetje). Die kleurenpracht was oorspronkelijk het werk van de plaatselijke kunstenaar Benito Quinquela Martín (hiernaast afgebeeld). Het was er wel een circus. Terwijl wij er rondliepen, arriveerden bussenvol Amerikaans cruiseschippubliek. Men loopt er rond alsof het continent van hen is maar als je goed kijkt, zie je dat ze niet erg op hun gemak zijn. Ik genoot van de sfeer, boeiende plakaten aan de gevels, de veelzeggende muurschilderingen en beelden langs de straat.

Rond Caminito vind je talloze Italiaanse restaurants -La Boca was vroeger vooral de woonwijk van immigranten uit Genua- waar bovendien op sommige plekken tango wordt gedanst. Wij gingen in eerste instantie op zoek naar restaurant ‘El Samovar de Rasputin’ maar iedereen die wij ernaar vroegen, vertelde ons dat het dicht was. Toen wij er tegenover stonden, constateerden wij hetzelfde. We vroegen de eigenaar van het restaurant ernaast wat er bij de buren aan de hand was. “Ze zijn vooral open voor de muziek”, dus niet voor het eten.

Bij diezelfde buren was dat wel het geval. ‘El gordo, zo aangesproken door zijn bochelmaatje, spraken voorbijgangers op eigen wijze aan. Wij waren ontvankelijk voor hun ruwe maar oprechte loodsgedrag. De wereld van La Boca is een mannenwereld. Ze hebben vooral oog voor elkaar, slaan elkaar op de schouders, maken grapjes, wijzen een mooie vrouw na. Het is te begrijpen dat lokale toeristenbureaus en reisgidsen vertellen dat je na zonsondergang als vrouw niet in je eentje in La Boca moet rondlopen. Na 6 uur ’s avonds is La Boca verboden gebied. Zelfs overdag wordt afgeraden om de kenmerkende spoorbrug Nicolás Avellaneda over te steken; aan de andere kant is het niet safe. Wij luisterden naar die wijze raad en hadden een leuke dag, met memorabele momenten.

De banditos serveerden een heel behoorlijke pizza, mijn liefje genoot van haar lasagne. Een van hen was zelfs bereid een foto van ons te maken. Voor de deur van het restaurant werd Argentijnse tango gedanst. De dansers leken het voornamelijk voor zichzelf te doen. Op een bepaald moment kwamen ze naar ons tafeltje en vroegen ons of we met de voetjes van de vloer wilden. “Ik niet”, zei ik resoluut. Zeker niet na een copieuze maaltijd; bovendien droeg ik niet de juiste schoenen. Mijn liefje pakte het anders aan. Zij zei dat ze niet goed was in dansen, zeker niet in zoiets sensueels als tango. Zijn antwoord daarop was dat hij haar sexy zou maken tijdens de milonga… !Hombre! Het resultaat is navenant. Gelet moet worden op haar nieuwe sandalen. Ze loopt erop als een klipgeit en danst als een heuse ‘mina’.

Na de lunch deden we -met doggy bag- nog een extra rondje Caminita en bezochten we Fundación PROA, een museum van hedendaagse kunst. Het hoofdgebouw is in 19^de eeuwse Italiaanse stijl, de aanbouw is hypermodern. Het is prachtig gelegen aan de oude haven van La Boca, met uitzicht op de rivier en de karakteristieke spoorbrug. Er was een tentoonstelling van bewegende tangopoppen waarbij ik experimenteerde met de Magic-knop van mijn kleine camera. Zo kreeg de tangodanser ineens twee dames aan zijn arm?! Het pand beschikt tevens over een goed uitgeruste bibliotheek en een restaurant met dakterras.

Terug naar huis namen we een bus met een andere route door de stad dan die van de heenreis. Er is nog veel te zien al begint de To Do-lijst te krimpen. Na anderhalf uur kwamen we plakkerig maar voldaan thuis.

¡Feliz Navidad!

Het koninklijke gezin reisde ons achterna naar Argentinië. Even weg van Sander van der Pavert! Ze brengen de kerstdagen door in hun vakantiehuis in Villa La Angostura (Patagonië), waar broer Martín Zorreguieta een restaurant heeft.

Buenos Aires ademt een relatief rustige kerstsfeer uit. In grote winkelcentra staan versierde kerstbomen, bij belangrijke nationale monumenten staan houten kaarsconstructies die ’s avonds branden, in brede hoofdstraten hangt verlichting. De straten in de eigen wijk Palermo zijn niet versierd maar op winkelruiten vind je wel allerlei kerstgroeten. Even overwogen we om op kerstavond naar de nachtmis in een plaatselijke kerk te gaan. Niet zozeer om onze religieuze gevoelens tot uiting te brengen, meer vanwege de sfeer en de ervaring. Wij zien er vanaf, we blijven lekker thuis. Bezinnen kun je overal en op allerlei manieren.

Zojuist las ik in een krant dat de supermarkten in Nederland vandaag naar verwachting €760 miljoen zullen omzetten. Er wordt grootschalig ingekocht voor het kerstdiner. Volgens onderzoekt probeert 90% van de thuiskoks een nieuw recept uit. Geen goed idee als je stressvrije feestdagen wilt hebben. Ik moet erom giechelen, ik ken de behoefte om te experimenteren in de keuken. Maar niet vanavond! Dan eten we restjes uit andermans keuken met een flesje Malbec en een kaasplateau na.

Morgenavond gaan we naar het restaurant-met-gesloten-deuren van Cristina Sunae in de wijk Colegiales; dat wordt ons meergangenkerstmenu. Haar restaurant is vier dagen per week geopend. Het wordt omschreven als ‘a hidden gem’, een verborgen juweeltje. Ik stuurde Sunae een mail met extra info over mijn liefje en mij. Zij kookt namelijk in haar eigen casa in Buenos Aires dus zij bepaalt wie ze in huis uitnodigt. Haar adres ontvang je pas als de reserving is bevestigd. Sunae is Filippijnse van geboorte maar deed haar restaurantervaring ondere andere op in New York.

Cocina Sunae serveert Zuidoost-Aziatische gerechten. Weer eens wat anders dan hazenrug met roomsaus en kerstpudding. Bovendien is het aan ons besteed al zou je dat niet zeggen als je haar recentste kookboek bekijkt: de garnalen springen van de kaft! Ik informeerde de kok over de sterke schaal- en schelpdierenallergie van mijn liefje; zij zegt er rekening mee te houden dus dat moet goed gaan.

Mijn liefje en ik wensen alle vrienden, familieleden en bloglezers heel prettige kerstdagen toe.

Eindelijk tango!

Vorige week ontving ik een reactie op mijn blog van een Nederlandse vrouw wier dochter in Buenos Aires woont. Zij bezocht deze stad al acht keer. Ze was enthousiast over mijn geschrijf en de bijbehorende foto’s en gaf mij de tip om op zondag naar de wijk San Telmo te gaan. Aan het einde van de dag wordt de tango spontaan op straat gedanst. De antiekmarkt in die wijk stond op ons lijstje, die spontane danssessies niet. De suggestie volgden wij dus met plezier op. Bedankt, señora!

Ter voorbereiding las ik het boek ‘Tango: Sex and Rhythm of the City’ van Mike Gonzalez en Marianella Yanes. Hij is emeritus-hoogleraar Latijns-Amerikaanse studies uit Glasgow, zij is journaliste en scriptschrijver uit Venezuela. Het beeld rechtsboven in de collage is van de Argentijnse kunstenaar Antonio Berni van wie wij een grote overzichtstentoonstelling zagen in het MALBA. 

Tango wordt wel omschreven als de meest sensuele en dramatische dansstijl. De dans ontstond in de negentiende eeuw in de straten van Buenos Aires en werd aanvankelijk vooral gedanst door immigranten uit Europa. De meerderheid van hen waren jonge mannen die troost zochten in bordelen in de schimmige wijken van de havenstad, zoals La Boca en Nueva Pompeya. De tango werd lange tijd afgedaan als muziek van de onderklasse, van hoeren, souteneurs en criminelen maar nadat het Parijs in zijn greep kreeg aan het begin van de 20ste eeuw, werd de dans ook acceptabel voor de Argentijnse middenklasse. De rest is geschiedenis… Na de traan van Máxima tijdens Adiós Nonino van de Argentijn Astor Piazzolla (1921-1992) veroverde de tango zelfs de harten van nuchtere Nederlanders. 

De eerste tangomuziek werd gespeeld op een fluit, een gitaar en een klarinet. De accordeon kwam pas aan het einde van de jaren 1880 uit Duitsland. In Argentinië wordt het instrument ‘bandoneón’ genoemd. De eerste virtuosen op het instrument heetten Aníbal Troilo en Pedro Maffia. De manier waarop het instrument werd bespeeld, voegde drama en passie aan de dans toe. Het tempo vertraagde, de tango werd melodieuzer en minder provocatief. Er zijn stricte regels van toepassing, niet alleen voor de dans maar ook qua kleding van de dansers. Voor de vrouw: zijden panty’s, een jurk met een split (zij- of voorkant), laag uitgesneden bovenkant, een bloem in het haar en pumps met hoge hakken. Voor de man: een pak, een hoed, een viooltje in een rever, tweekleurige schoenen met een hak die iets naar voren staat. Het boek gaat niet alleen over de tango, het doet ook het ontstaan van Buenos Aires uit de doeken, vanaf het midden van de 19^de eeuw, tijdens de grootste immigrantenstromen. Het is uiterst beeldend geschreven, dankzij Marianella. Erg boeiend!

Mijn liefje en ik gingen dus wederom op pad. Tot nu toe begon elke zondag hier druilerig, ook afgelopen weekend. We hadden echter geen haast, het spontane dansen begint toch pas aan het einde van de marktdag. We reisden met de ondergrondse vanaf Palermo naar het einde van de lijn. Ik ging in de metro naast een jongedame zitten die mij op een bepaald moment vroeg of ik een toeriste was. “Jazeker.” Ik vroeg haar of zij dat ook was. Nee, zij was van Buenos Aires maar woont thans in Brazilië. Waar zij liever woont? In Brazilië, mensen zijn daar aardiger dan hier... Ik liet haar weten dat ik mensen in deze stad eveneens aardig vindt. En zo keuvelden we voort. Voordat ze uitstapte, vroeg ze mij: “weet je waarom ik wist dat je toeriste bent?” Je bent zo kleurrijk gekleed.” Dat zei ze met een glimlach van oor tot oor. Ik beantwoordde die gulle lach en wenste haar een goede dag toe. Hier zeggen de meeste mensen ‘Chau’ als ze uiteengaan.

En ja, er werd deze keer spontaan tango op straat gedanst, tot mijn grote plezier. Alles klopte, van de passen tot de kleding. ¡Macanudo! (‘fantastisch, te gek’ in het Argentijns.)

We gingen ook terug naar het pintxosrestaurant van de vorige week, Sagardi. Geloof het of niet maar we werden herkend. Een van de dames in de bediening vroeg zelfs of we tweelingen zijn. Gr!@#$:%*_“ daar ging haar fooi… Mijn liefje was ineens tien centimeter groter dan ik. De eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat ze dit weekend naar de kapper ging. We smulden van nieuwe hapjes, ik probeerde voor het eerst een glas droge, fruitige rosé uit Mendoza. We voelden ons zeker genoeg om andere gasten van advies te dienen over de aanwezige pintxos. Houd je van krab? Dan moet je die nemen. Liefhebber van rundvlees? Dan raad ik deze aan. Zo stonden we Amerikaanse en Engelse klanten, veganisten en vegetariërs, zelfs Argentijnen te woord die er voor het eerst kwamen. Mijn liefje, nog steeds in de wolken, verzon een toepasselijke naam voor ons: animeermeisjes. Tango: sex in the city!

Daar ontmoetten we ook Bettina en haar ouders. Na het eerste contact vroeg ze of we later bij hen aan het tafeltje wilden komen zitten. Ze zijn allen van Buenos Aires maar dochterlief woont en werkt inmiddels in het Belgische Gent. Op mijn vraag waarom daar, antwoordde zij “el amor”. Dat verklaart alles. Ze was anderhalve maand -zonder partner- op vakantie in haar vaderland. Haar ouders hebben een zuivelbedrijf in Lobos, in de provincie Buenos Aires. Op zijn visitekaartje staat een Argentijnse en een Baskische vlag. Hij is geen Spanjaard, hij is Bask! Hij maakt dulce de leche in literverpakking. Hij zal je echtgenoot, vriend of buurman maar zijn?! De taal opent veel deuren. We stelden onze prangende vragen over economie, politiek, het leven. De foto terugkijkend, valt mij de hand van pa op - die houdt die van mijn liefje vast. Het is op zo’n moment dat wij het erg naar onze zin hebben. We gingen kussend uiteen. ¡Macanudo!

Foodblog

Het is hoog tijd voor een culinaire blog vanuit de stad van de… ehh.. van de grote lappen vlees. We lazen er in alle reisgidsen over: Argentijnen zijn serieuze vleeseters. Ik vond een foto van de Argentijnse stervoetballer Lionel Messi aan een overvolle barbecue. Door de aanhoudende inflatie en de hoge prijzen liep de vleesconsumptie in het afgelopen jaar verder terug. 

Er zijn alleen nog maar officieuze statistieken over 2014 op het web te vinden. De consumptie van dierlijke eiwitten in Argentinië ligt op 114 kg per capita: 64 kg rundvlees, 41 kg kippen- en 9 kg varkensvlees. Dat betekent dat er ruim twee kilo vlees per week in een Argentijnse keel verdwijnt. Wow. Ik doe er drie jaar over om die hoeveelheid te verzwelgen! In de supermarkten vind je grote porties, ook de restaurants serveren volle borden. Op de eerste dag van ons verblijf in Buenos Aires betraden we een parilla (grillrestaurant) op plaza Serrano. Mijn liefje had trek in biefstuk en ik koos voor zwezerik; niet iets dat iedereen lust. We namen een goedgevulde rucolasalade vooraf. De rucola hier heeft een heel andere textuur maar wel dezelfde peperige smaak die wij kennen. 

Zij kreeg vervolgens twee hele biefstukken en ik negen stukken zwezerik voorgezet. Beide stukken vlees waren uiterst sappig, ‘a punto’ (medium rare) bereid en lekker krokant. De porties waren echter veel te groot. Kijkend naar wat er op onze borden achterbleef, stelde de ober uit zichzelf een doggy bag voor. We blijven eten mee naar huis brengen na een restaurantbezoek. We ontdekten inmiddels dat je gerust één gerecht van de kaart kunt kiezen en dan zonder schroom kunt zeggen dat je het samen wilt opeten. De restaurantbediening zal geheid antwoorden “het is een kleine portie, mevrouw” maar voor ons, kleine eters, is dat hét signaal dat de beslissing juist is.

We zijn ondertussen vele ervaringen rijker en twéé dingen staat vast: it’s big and it’s bland. Elke maaltijd heeft tot nu toe tè weinig smaak. Als amateurkokkie ben ik in eigen keuken voorzichtig met zout maar verse peper strooi ik rijkelijk over elke maaltijd. Hier lijkt hier alsof het peper- en zoutvaatje uit de professionele keuken is verbannen. We aten reeds Argentijns/Patagonies, Armeens, Frans, Italiaans, Chinees, Mexicaans en Joods en telkens had ik behoefte aan zout en peper. Ongekend voor mijn doen. Alleen de koshere hamburger bij McDonald in het winkelcentrum Abasto (joodse wijk) was op smaak. Het is de enige McDonald buiten Israël waar je een burger volgens de Joodse spijswetten kunt eten.

In boekhandel El Ateneo viel mijn oog op het kookboek van Elba Rodríquez die winnares werd van Masterchef Argentina 2014. Zij won de finale met een Waldorfsalade, lasagna bolognese en chocolademousse met een saus van rood fruit en liqueur. Toen ik het las, dacht ik: “niks bijzonders” maar er is niets mis met een traditioneel menu, vooropgezet dat het perfect wordt uitgevoerd. Ik denk wel dat zo’n overwinning iets zegt over de Argentijnse keuken. Haar hoofdprijs bestond uit de titel en eeuwige roem, prijzengeld van 250.000 Argentijnse pesos (circa €25.000), de uitgave van een eigen kookboek en een vervolgopleiding aan een van de beste kookacademies van het land.

Tijdens onze eerste week in de stad maakte mijn liefje mij tijdens een wandeling attent op een raam. Daarachter bleek zich zo’n kookacademie te bevinden. Ik zag een leraar en een rij leerlingen -allen met koksmuts- die hun taartbodem lieten keuren. De kap werd eraf gesneden, de cake werd betast. De jongen op de foto kreeg een 7 voor zijn prestatie.

De toetjes krijgen van ons betere scores. Er wordt veel gebruik gemaakt van dulce de leche, een mengsel van volle melk met suiker dat wordt ingekookt tot een stroperig goedje. Het wordt overal op en in gedaan. Argentijnen houden van zoet en zijn dol op chocolade. 

‘Negen van de tien mensen houden van chocolade. De tiende liegt’. Een uitspraak naar mijn hart. 

Volgens Máxima komt de lekkerste chocoladereep van winkel Bonafide. In Café London probeerde ik een zogenaamde ‘submarino’. Het is warme melk met een brok pure chocolade aan een stokje. Het is de bedoeling dat je de chocolade in de melk onderdompelt en dan een soort chocomel drinkt. Errug lekker! Volgens persbureau Bloomberg is chocolade ’s werelds meest bedreigde lekkernij. De grootste chocolademakers zijn van mening dat chocola opraakt. Pure chocolade is al jaren bezig aan een opmars. Puur bevat immers 70% cacao terwijl melkchocolade slechts 10 à 20% bevat. Máxima’s favoriete ijs komt van Freddo. In een locale krant werd gemopperd op de hoge prijs van het product: 180 Argentijnse pesos (€18) per kilo… Mijn favoriete Freddo-smaak is momenteel ‘tramontana’. Het is vanille-ijs met strepen dulce de leche, vermengd met puur chocoladebolletjes die met een biscuitje zijn gevuld. Het is maar goed dat we dagelijks uren wandelen!

Eens een activiste…

Gisterochtend begon het: harde popmuziek klonk uit het winkelcentrum dat voor ons appartementencomplex ligt. In een eerdere blog schreef ik dat Distrito Arcos vorig jaar december werd afgebouwd maar een jaar later nog steeds niet open was vanwege bezwaren uit de buurt. Er stond nu toch echt iets te gebeuren. Aan onze portier vroegen wij of hij enig idee had wanneer het centrum de deuren zou openen. Hij vermoedde deze week.

Wij gingen op pad met luide muziek en toen we aan het einde van de middag terugkwamen, klonk dat nog steeds. Wij hielden schuifpuien en ramen dicht en nog was de overlast dermate dat ik mij niet kon concentreren op mijn boek. Ik had het niet naar mijn zin. Stadsgeluiden zijn te verdragen; die horen nu eenmaal bij Buenos Aires. Muzak van het ergste soort uit speakers is andere koek. Dat is geluidsoverlast die door iemand wordt veroorzaakt; met dat soort asociaal gedrag heb ik grote moeite. Maar ja, wat doe je eraan... we zijn in Argentinië?! 

Gisteravond zette ik, ervaren residente contra el ruido, de eerste stap: ik stuurde een mail met de klacht en een verzoek tot (mogelijke) actie naar het verhuurbedrijf van ons appartement. Konden zij iets aan deze situatie doen? En als zij het niet konden, zouden ze mijn mail dan naar de eigenaar van het appartement willen doorsturen? Niet lang daarna antwoordde Véronica dat ze contact had gezocht met eigenaar Alejandro. Ik stapte met oordoppen in bed maar sliep niet goed. Teveel negatieve energie in mijn lijf.

Vanmorgen stond ik onfit op. Om 8 uur ’s ochtends begon de harde muziek weer. Werd dat weer zo’n dag als ervoor? Grrrr, BOOS! Tijdens het kopje koffie bespraken we een eventueel voortijdig vertrek uit het appartement. Het moet wel leuk blijven. Vervolgens gingen we over tot de orde van de dag: mijn liefje ging boodschappen doen in de buurtwinkel, ik ruimde en waste af, ruimde op en stapte onder de douche. Vanaf het balkon aanschouwde ik daarna de officiële opening van het winkelcentrum. Er was een toespraak, mannen sloegen elkaar op de schouders, er werd geklapt, de poorten zwaaiden open.

Mijn liefje kwam thuis met een bijzondere boodschap: ze was naar het gezelschap gegaan en had daar haar klacht geventileerd over te harde muziek, zowel gisteren als vanmorgen. Ik was niet verbaasd; dat past bij haar. Eens een activiste, altijd een activiste! En overal, naar nu blijkt. Ik wilde precies weten hoe ze de zaak had aangepakt. Ze wees waar ze woonde, liet Spaanse woorden als ‘ruido’ (lawaai) en ‘demasiado’ (teveel) vallen en benadrukte dat het completamente inaceptable was. Dat alles op vriendelijke wijze. De Public Relations Manager luisterde aandachtig en nam ter plekke actie. De volumeknop werd teruggedraaid en meervoudige excuses volgden. Sindsdien is het geluidsniveau acceptabel. Volgens plan blijven we hier nog een week of twee.

Intussen was er tevens een mail binnengekomen van de eigenaar van het appartement. Hij zegde toe namens de vereniging van huiseigenaren een klacht in te dienen tegen het centrum maar waarschuwde voor Argentijnse bureaucratie; die was niet zoals in Holland… (?!) Het zou zomaar kunnen dat er niets gebeurde tegen de geluidsoverlast vóór ons vertrek in januari 2015. Ik informeerde hem namens mijn activiste over wat we zelf deden en met welk voorlopig resultaat.

Waarin een kleintje groot kan zijn!

We gingen er vandaag weer vol goede moed op uit. Via de Jardín Botanico liepen we naar Museo Evita totdat een fotograferend gezelschap mijn aandacht trok. Eén man leek het middelpunt te zijn. Ik liep op iemand in de groep af en vroeg hem wie en wat het betrof. Het bleek te gaan om de burgemeester van Buenos Aires, Mauricio Macri, lijsttrekker van Propuesta Republicana, het Republikeinse Voorstel. Mijn gesprekspartner zei mij met overtuiging dat Macri de toekomstige president van Argentinië is. Hij is de grote opponent van Cristina de Kirchner. Ik vroeg de alcalde of ook ik een foto van hem mocht maken (met mijn eigen heldin). Hij vond het prima, pakte mijn liefje lekker vast, lachtte voor de camera en vroeg waar we vandaan komen. De toekomst zal uitwijzen of zij inderdaad met de nieuwe president van Argentinië op de foto staat. Volgend jaar zijn er presidentsverkiezingen. 

Het Evita-museum in Palermo bevat een schat aan info. Vooral de authentieke opname van haar laatste toespraak (ze was ernstig ziek), beelden van haar staatsbegrafenis en haar dodenmasker maakten indruk. Ze zette een goededoelenstichting op als steun voor de allerarmsten. Ze organiseerde uitjes voor kansarme kinderen, zette een verpleegstersopleiding op en nog heel veel meer. In het museum staat ergens: you adore her or you hate her. Evita is namelijk niet onomstreden. Ze ging op bezoek bij Mussolini, liet zich fotograferen met Franco, stond naast Hitler. Ze wordt ervan verdacht koffers vol geld naar Zwitserland te hebben gebracht, tijdens haar rondreis door Europa.

Hierna liepen we naar Museo Nacional de Bellas Artes in de wijk Recoleta, naar verluidt Argentinië’s mooiste museum. Toegang is gratis, fotograferen zonder flits is toegestaan. Wát een collectie: Rembrandt, Van Gogh, Flinck, Manet, Rubens, El Greco, Pissarro, Rodin, Degas, De Goya, Gauguin, Sisley en vele Latijns-Amerikaanse schilders. En als klap op de vuurpijl was het winkelcentrum rustig toen we huiswaarts keerden. Joehoe!

Een daagje Uruguay

Gisteren waren we een dag bij de Noorderburen. De wekker stond op zes uur, we zouden de trein van zeven uur en de boot van half negen nemen. Het begon allemaal eerder. Vijf uur ’s ochtends bleek nog maar drie uur te zijn, daarna deed ik hazenslaapjes. We stonden vóór de wekker op, liepen voortijdig naar treinstation Palermo. Buenos Aires wordt vroeg wakker. De straten waren vol etende mensen. Ik zag een donkere vrouw met inheemse trekken die brood en cakejes verkocht; er stonden veel mensen om haar stalletje heen. Haar zus, vriendin of buurvrouw naast haar serveerde koffie en thee. Een mooi gezicht.

We waren bepaald niet de enigen op weg naar Colonia del Sacramento in Uruguay. In de ferry-terminal checkten mensen rijen dik in voor een snelle of langzame boot. Alhoewel we de bootreis vantevoren boekten, heb je een instapkaart nodig; net als bij een vliegreis. Daarna gingen we door de douane: beneden was nog Argentijns grondgebied, eenmaal door de douane boven, waren we in Uruguay. Slim gedaan, zo kun je na een uur varen aan de andere kant van de Rio de Plata zonder administratief gedoe aan land.

Aan boord van de ferry maakten we een praatje met een charmante Argentijn uit Buenos Aires. Een kekke, bereisde man die contact met ons zocht. Hij vertelde dat hij  vroeger een zomerhuis had in Colonia en nu vrienden ging bezoeken. Hij zei ons dat hij weliswaar in Argentinië is geboren maar zich geen Argentijn voelt. (Zijn voorouders kwamen uit Schotland en Italië. Zijn zus woont in het Spaanse Estepona.) Hij voelt zich meer thuis in Europa dan in Latijns-Amerika. Hij maakt zich grote zorgen over de toekomst van jonge mensen in Argentinië, vanwege de hoge werkeloosheid en de hoge levenskosten, vooral in de hoofdstad.

Colonia del Sacramento staat op de UNESCO-werelderfgoedlijst. Het pittoreske stadje werd in 1680 gesticht door Manuel Lobo, de toenmalige gouverneur van Rio de Janeiro. In 1777 nam Spanje het over. Daartussen gebeurde van alles en nog wat, onder andere dat de stad tien keer van eigenaar veranderde maar dat laat ik verder aan Wiki- of Lonely Planet-lezers over. 

Mijn liefje ontwikkelde ‘een systeem’ voordat we aan deze reis begonnen. Na lezing van ettelijke reisgidsen schreef zij in haar eigen reisboek de belangrijkste bezienswaardigheden op. Eenmaal op locatie, worden deze tips op kleurenkaartjes overgezet en die gaan mee op pad. Het kaartje Colonia was tweezijdig beschreven.

Vooral het historische hart van de stad is de moeite van een bezoek meer dan waard. Brede straten met platanen, keitjes, poorten, doorkijkjes op de Plata, klassieke auto’s, huizen barstensvol karakter. Je waant je eeuwen terug in de tijd. Gisteren was dat zeker het geval: een grote Anglo-Amerikaanse filmcrew was actief in de mooiste en authentiekste straat van Colonia, ‘La Calle de los Suspiros’, de Straat der Zuchten. Ze filmden er 17^de eeuwse scenes voor een whiskeymerk. Wat ik ook vroeg, niemand vertelde welk merk het betrof. Er kwamen veel mensen aan te pas, er was zelfs een heuse schaapskudde die door de straat liep. Het mocht wat kosten.

Wij liepen een uur met Véronica mee, een plaatselijke gids die ons groepje toeristen -een Zwitser die in Brazilië woont en werkt, vier Brazilianen en twee reislustige Hollandse dames- met informatie overlaadde. Vooral de koloniale gebouwen zijn interessant. De Portugese stijl is robuust (gestapelde stenen), de Spaanse relatief elegant (gebogen ramen en deuren, spijlen ervoor). In Colonia vind je ook een mix. Véronica vertelde dat het noorden van Uruguay zich vooral richt op Brazilië (de Portugese kant), het zuiden op Argentinië (de Spaanse zijde). De Uruguyaan zit naar verluidt comfortabel in het midden. Het legt ze geen windeieren: vorig jaar ontving Colonia net zoveel toeristen als het land inwoners heeft. Landbouw is de belangrijkste industrie. In het noorden wordt vooral wijn verbouwd, uit het zuiden komen melk en kazen. Mijn liefje, reisleidster eerste klas, vertelde mij dat Argentinië vanwege de kwaliteit steeds meer vlees uit Uruguay importeert. De professionele gids vroeg haar op enig moment wat er op het kaartje stond… ‘Om mij te controleren?’ met een knipoog. Leg dan maar eens in je beste Argentijns uit dat ze een systeemdenker en een control freak is die van lijstjes houdt. Een blauwe lucht kon ze niet organiseren, tot haar verdriet. Ik vond het beschikbare weer wel toepasselijk.

Het was niet druk in het stadje, al ligt dat in het weekend anders. Daarmee had de akela rekening gehouden. We lunchten bij restaurant Casa Grande (Spaanse stijl): lamstoofpot voor mijn liefje, goedgevulde zeevruchtencazuela voor mij. Met veel verse knoflook. We dronken er een heerlijke Uruguyaanse rode wijn bij en water uit een bron aan de grens met Brazilië. Na de lunch wandelde we verder rond in het historische centrum. In het culturele centrum zagen we een 3D-voorstelling over Uruguay en Uruguayaanse producten en bekeken we ’s lands geschiedenis in cartoons. In januari 2015 gaan we ook een paar dagen naar Montevideo, op ruim twee uur varen van Buenos Aires. Dan met ons gehele hebben en houden en gelukkig niet met de eerste boot. De incheck- en douaneprocedures hebben dan geen geheimen meer voor ons. Ik maakte al wel een fotoalbum van Uruguy aan dat je bij mijn overige webalbums op mijn blog kunt vinden. 

In twaalf uur waren we uit & thuis. Allebei vonden we de terugkeer naar Buenos Aires zwaarder dan de reis naar en van Colonia. De massa, de herrie, de temperatuur, het gebrek aan frisse lucht. Op het centraal station Retiro was het een gedoe van jewelste om een zitplaats aan boord van een trein te bemachtigen. Uitstappen met al je goederen vereist tactiek. We beginnen steeds duidelijker te zien hoe hard het leven hier is. Het is een dagelijkse struggle for life, het recht van de sterkste regeert. Je moet mij niet verkeerd begrijpen: we zouden deze ervaringen niet willen missen!

Ik adem nog steeds knoflook uit, aldus mijn liefje. Vandaag doen we het rustig aan: het wordt een museumdag.

BsAs

Er gebeurt van alles in Buenos Aires. Zo vielen er afgelopen weekend hagelstenen uit wolken die een ervaren wolkenstaarder als ikzelluf naar adem deden happen. Het weekend ervoor waren we reeds gewaarschuwd. De schuifpuien naar het grote balkon stonden open en ineens leek er een soort windhoos door het appartement op negen hoog te gaan; het gierde dat het een aard had. We sloten de ramen gezwind. De storm was dermate krachtig dat het glas in de pui bolde. De aluminium stoelen deden een tango op het balkon. Uiteindelijk landde ze bovenop elkaar. Dat is misschien wel logisch na zo'n gepassioneerde dans. Dit weekend betrof het sneeuw en hagel. Ik zag een foto op de voorkant van een plaatselijke krant waar aan de lezer de vraag werd gesteld waar het winterse tafereel zich afspeelde. In Bariloche, Patagonië, tegenover Antarctica of in Bernal, Groot Buenos Aires? Het was hier. Mijn liefje twijfelde toen ze het getik tegen de ruit hoorde. Het is ook moeilijk te bedenken als het overdag 30 graden Celsius is?!

Toen wij vorige week op bezoek gingen bij de Dwaze Moeders en Oma’s van Plaza de Mayo, werd het plein voor het Casa Rosada (het Roze Huis waar de regering zetelt) in gereedheid gebracht voor een live-optreden van presidente Cristina de Kirchner. Even later zag ik de oproep op straatborden: komt allen bijeen op het plein voor Nestor, voor De Nederigen en voor het Vaderland. In eerste instantie wilden we van de partij zijn maar mijn liefje was de verstandigste: grote mensenmassa’s en wij zijn geen gelukkige combinatie. Je weet maar nooit hoe haar toespraak uitpakt en wat dat uitlokt.

Haar toespraak werd live op televisie uitgezonden en het verliep vreedzaam. Ze stond stil bij 31 jaar democratie. Kirchner (1953) is sinds 2007 president van Argentinië. Haar echtgenoot Nestor was eerder president; hij overleed in 2010 aan een hartstilstand. In 2011 werd Cristina overtuigend herkozen; zij was daarmee de eerste vrouw in de geschiedenis van het land die dat overkwam. Ze is vooral populair bij de laagste inkomensklasse voor wie vele sociale steunmaatregelen werden ingevoerd. Ze heeft haar aanhangers niet bij de Argentijnse middenklasse. In de afgelopen maanden ging men in groten getale de straat op, demonstrerend tegen enorme prijsstijgingen, hoge inflatie en stijgende criminaliteit.

Deze stad staat bol van politiek. Linkse leuzen, pamfletten, vlaggen, graffiti’s met politieke thema’s, je vindt ze werkelijk overal. Gisteren bezochten we de wijk San Telmo, bekend van de zondagantiekmarkt en de tango. We slenterden door gezellige straten met kunstgalleries en antiekwinkels, leuke bars en eetgelegenheden. We genoten van pintxos terwijl tangomuziek op bijna elke straathoek klonk. Veel jonge mensen, alternatief publiek. Er hing een zeer relaxte sfeer. 
En ik zag Mercedes Sosa! Deze Argentijnse folklorezangeres overleed op 74-jarige leeftijd in deze wijk van Buenos Aires. Zij was vertolkster van indringende strijdliederen die mijn tot op de dag van vandaag beroeren. Haar ‘Gracias a la Vida’ en ‘Todo Cambia’ YouTube-filmpjes staan al lange tijd op mijn blog. In de jaren ‘80 woonde ik als studentje een optreden van haar bij in het Amsterdamse Concertgebouw. Ik kan die emotie van toen gemakkelijk oproepen. San Telmo eert haar met muurschilderingen en een cultureel centrum dat naar haar is vernoemd. Volgende week gaan we terug voor de tango.

Op weg naar huis wandelend, stuitten we op een andere vorm van folklore: een Galicisch muziekgezelschap bespeelde een groot, enthousiast publiek op de vrijgemaakte Avenida de Mayo. De mevrouw naast wie wij stonden, vertelde ons dat zij Argentijnse is maar haar man Spanjaard. Hij stond ergens vooraan, met zijn neus op het orkest. Ook hier liepen de emoties op, niet in de laatste plaats bij muzelluf... muziek doet dat met mensen. Sosa zong het terecht: muziek legt de snelle route af naar de ziel. Er zwaaiden zakdoekjes door de lucht, ik zong uit volle borst mee (al lag de toonhoogte mij niet). Het was een waardige afsluiter van ons tweede weekend alhier. Time flies when you’re having fun! Ik heb veel foto's naar het webalbum overgezet.

Ik ga zo een kupje Nespressokoffie drinken met zelfgemaakte citroencake, gekocht van twee Argentijnse pottenkindjes die oogcontact maakten met mijn liefje. Zij kon de cake niet weerstaan... Jaja. Vier reebruine ogen keken de jager aan. Buenos Aires heeft een uitbundige gay scene. Morgen gaan we een dag met de boot naar Uruguay.

Kleine Cousteau

Even iets anders tussendoor. Mijn huidige leventje speelt zich niet uitsluitend af in Buenos Aires al maakt de stad veel indruk. Het leven in Spanje blijft eveneens onze aandacht trekken. De weervrouw volgt op de voet hoe het weer daar is (zonnig); binnenkort keren onze vrienden Ben & Joan ernaar terug. Ik houd de vinger aan de pols voor wat betreft mijn familie en we genieten mee met de reis die onze vrienden Hugo & Emmy thans maken in een camper langs de Australische zuidkust. Onze extended familie op Bali is echter altijd in onze gedachten.

Elsa mailde ons vanmorgen dat Yuda afgelopen week een spreekbeurt op school hield in het kader van ‘Show & Tell’. Ze moeten een voorwerp van huis meenemen waarover ze hun klasgenootjes en hun meester vervolgens vertellen. Sinds augustus van dit jaar is hij leerling in de eerste klas van een tweetalige lagere school in Noord-Bali. Via moeder Elsa volgen we zijn vorderingen op de voet. 

Hij koos iets dat heeft te maken met zijn grote hobby. Raad eens wat hij meebracht? Zijn snorkelset en zijn duikstaafjes! De snorkelset kreeg hij van ons voor zijn verjaardag, eerder dit jaar en de stokjes bracht ik voor hem mee in september jongstleden. Ik kreeg kippenvel toen mijn liefje dat aan mij voorlas. Daarna werden mijn ogen nat. Sentimenteel mens. Het valt niet mee om oma-op-afstand te zijn… De meester vond dat hij zijn verhaal perfect had verteld en geïllustreerd. Moeder trots, wij trots.

Vanaf dag 1 was hij mijn kleine zwemvriend toen wij onze villa met zwembad van semi-Olympische afmetingen hadden. Hij was de eerste die het bad uitprobeerde nadat het was afgebouwd. Dat was niet de bedoeling. Wij hadden Elsa, onze toenmalige huishoudster, namelijk op het hart gedrukt dat Yuda niet mocht zwemmen in onze afwezigheid. Zijzelf kan niet zwemmen en niemand anders zou hem kunnen redden als dat nodig mocht zijn. Maar hij wilde toen al niets liever dan zwemmen. Op een onbewaakt moment kreeg ik een foto onder ogen die hem in zijn eentje in het grote bad toonde, met de eerste vlindertjes die we hem gaven. Gelukkig liep die zwembeurt goed af. Dat geconcentreerde, verbeten koppie (bovenste foto), werd daarna standaard als we samen te water gingen. 

Hij versleet vlindertjes. Af en toe gaf hij zelf aan zonder drijvers in het water te willen maar dat gebeurde bij voorkeur in de veilige armen van zijn andere nenek. Mijn liefje is van de toewijding, ik ben voor het ravotten. We schaften op een bepaald moment bij Carrefour in Zuid-Bali een Plouffpak aan. Sinds we hem daarin stopten, ging hij met reuzenstappen vooruit op zwemgebied. Hij voelde zich senang en durfde steeds meer. 
Vorig jaar kwam de doorbraak: hij zwom zonder hulpmiddelen over de breedte van het zwembad. Elke keer dat we samen zwemmen, is hij beter en durft hij meer. De zwemstokjes die ik dit jaar voor hem meebracht, bleken een schot in de roos. Ik zie hoe hij ervan geniet vrij te kunnen zwemmen en naar de bodem te durven duiken. Hij geniet, ik geniet. Kortom, we hebben de nieuwe Kromo in huis. Nóg liever zie ik hem als de nieuwe Jacques Costeau…

De school gaf hem overigens ook een certificaat voor zijn prestaties in Engels lezen. De kaart die wij hen voor ons vertrek uit Spanje stuurden, las hij onlangs aan zijn moeder en broertje Damai voor. De kids hebben nu drie weken vakantie en later deze maand gaan zij enkele dagen naar Engels vakantiekamp. Voor het einde van het jaar zullen we nog een keertje skypen met hen.

Nunca mas

Gisteren en eergisteren waren dagen vol engagement, solidariteit en emotie. Sinds ik nadenk over de wereld hang ik een links standpunt aan. Ik kom niet uit een links nest, ik kreeg die voorkeur niet met de paplepel ingegoten. Toch zit het diep. Ik blijf het gedachtengoed dan ook koesteren al voel ik mij niet meer verbonden met een linkse partij in wel politieke bestel dan ook. Onrecht en onrechtvaardigheid blijven een doorn in het oog, solidariteit met minderheden en minderbedeelden vind ik belangrijker dan ooit. En we moeten niet vergeten – No olvidamos.

Op woensdag bezochten we het Muséo del Holocausto. Dat onderwerp houdt mij sinds mijn jonge jaren bezig. Mijn liefje en ik waren de eerste bezoekers, we wachtten geduldig op de stoep totdat de klok 11 uur sloeg. Over de hele lengte van de gevel staan betonnen palen die kwaadaardigen van de uitvoering van snode plannen moeten weerhouden. Ik drukte op de bel en de deur zwaaide open. Na registratie konden we het museum betreden. Wat mij allereest opviel was de gang waardoor je het museum betreedt: oude, glimmende straatkeien onder een onverlichte poort herinnerden mij aan binnensteden van Oost-Europa. 

Het museum heeft een permanente en een wisselende expositie. De permanente gaat over het joodse leven in grote delen van Europa voor en tijdens de tweede wereldoorlog, de nazi-ideologie en het joodse leven in Argentinië ten tijde van de nazi’s. De foto’s zijn indringend.

De tijdelijke tentoonstelling was gewijd aan Jan Karski. Hij was een jonge katholieke Pool die wereldwijde bekendheid kreeg als ‘courier from Poland who exposed the Holocaust’. Karski is een gelauwerd man: hij behoort tot een van de Rechtvaardigen onder de Volkeren maar kreeg ook (weliswaar postuum) de hoogste Amerikaanse onderscheiding. Hij berichtte uit de eerste hand over misdaden tegen de joden door de nazi’s, tot aan President Roosevelt toe. Momenteel lees ik zijn autobiografie ‘Story of a Secret State – My report to the World’ waarop ik opmerkzaam werd gemaakt in het museum. Ook het overzicht van genocides in de wereld, tot vandaag de dag, schokte.

Argentinië was niet alleen toevluchtsoord voor joodse mensen, ook beruchte nazi’s zochten en kregen er onderdak. Zoals ik eerder blogde, vluchtte Eichmann aan het einde van de tweede wereldoorlog naar Argentinië waar hij onder de schuilnaam Ricardo Klemente een relatief onbezorgd leven leidde; eerst in Patagonië en later in Buenos Aires. Minstens 180 andere nazischurken volgden zijn voorbeeld. Tja.

Toen wij ’s avonds thuiskwamen, lazen we in de Buenos Aires Herald dat er eerder die dag -te weten om 11 uur ’s ochtends, op het moment dat de deur van het Holocaustmuseum openzwaaide- een standbeeld van Ana Frank werd onthuld in aanwezigheid van rabbijn Soetendorp. Buenos Aires kreeg een kopie van het Amsterdamse beeld, dat werd vervaardigd door de Nederlandse beeldhouwster Jet Schepp. Het staat om de hoek van de Nederlandse ambassade in de wijk Puerto Maduro. De dag erop gingen wij ernaar op zoek.

We reden met de bus vanuit Palermo de Calle Paraguay helemaal uit naar het havengebied. Mijn liefje zocht op wat er in de wijk was te zien: onder andere een brug van een de favoriete Spaanse architect Santiago Calatrava. Het gebied deed mij vanwege de skyline, de omgebouwde havenloodsen, de boten in de rivier en de kranen sterk denken aan Rotterdam en Londen.

’s Middags wandelden we naar Plaza de Mayo om de dwaze moeders en oma’s eer te betonen. Mijn liefje voelde een zekere gespannenheid en dat begreep ik goed. Al decennia lang weten we van de plek en van de protesterende vrouwen en nu komen we oog in oog met hen te staan. Circa 30.000 Argentijnen (waaronder 1.900 joodse mensen) verdwenen spoorloos tijdens de vuile oorlog van de militaire junta. 400 tot 500 kinderen werden geboren terwijl hun moeders vastzaten in detentiecentra. Zij werden illegaal geadopteerd door militairen en families die het Videla-regime steunden. Hetzelfde gebeurde in Spanje onder Franco. 114 van die Argentijnse kinderen zijn inmiddels opgespoord met behulp van DNA-onderzoek.

Mijn liefje en ik zaten om 3 uur ’s op een bankje aan het vermaarde plein. De eerste oudjes met geborduurde witte hoofddoeken liepen binnen. De vrouwen begroeten elkaar hartelijk, er wordt gekust en gelachen. Er was veel media op de been. Ik liep rond en herkende rabbijn Soetendorp tot wie ik mij kort richtte om te zeggen dat ik het mooi vond hem daar te zien. Hij liep die dag uit overtuiging mee met de Madres. Mijn liefje trof ik even later aan met Estela, een van de dwaze (groot)moeders, die net bezig was foto’s van haar verdwenen kinderen op te spelden. Zij vertelde dat ze geen oma is want haar kinderen waren nog geen ouder toen ze 38 jaar geleden verdwenen. Haar dochter zou gaan bevallen maar de baby heeft de familie nooit gezien. Die werd weggenomen en weggeven aan derden. Zij is oprichtster van de belangenvereniging van familie van vermisten. Ze vroeg waar wij vandaan kwamen. Daarop kwam een positieve reactie. 

Nederland speelde in de jaren ’80 van de vorige eeuw inderdaad een positieve rol in hun treurige geschiedenis. Wij boycotten het wereldkampioenschap voetbal in Argentinië in 1978 niet en de Madres de la Plaza de Mayo werden door Hollandse publiciteit op de wereldkaart gezet. De actie SAAM startte, Steun Aan Argentijnse Moeders. Nederlandse vrouwen zamelden geld in om de moeders een eigen plek te geven. De rest is geschiedenis. Aldus Hebe de Bonafini (1928), voorzitster van de Asociación Madres de Plaza de Mayo die gisteren ook aanwezig was. Zij oogt en klinkt nog steeds zeer strijdbaar. ¡Vamos las Madres!

Eén persoon kan het verschil maken. Dat idee wordt gepersonifieerd door Jan Karski, Ana Frank, rabbijn Soetendorp en las señoras Hebe y Angela.